Κομισιόν: Ο οδικός χάρτης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ΕΕ

Πρόταση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό συμβούλιο, προκειμένου προσυπογράψουν διακήρυξη δικαιωμάτων και αρχών που θα κατευθύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην ΕΕ, απευθύνει η Κομισιόν.

Όπως αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση το σχέδιο διακήρυξης σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές αποσκοπεί να δώσει σε όλους/-ες ένα σαφές σημείο αναφοράς σχετικά με το είδος του ψηφιακού μετασχηματισμού που προωθεί και υπερασπίζεται η Ευρώπη. Θα αποτελέσει επίσης οδηγό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και για τις επιχειρήσεις κατά την ενασχόλησή τους με νέες τεχνολογίες. Τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που κατοχυρώνονται στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ, καθώς και οι ευρωπαϊκές αξίες που εκφράζουν οι αρχές της, θα πρέπει να γίνονται σεβαστά στο διαδίκτυο, όπως γίνονται ήδη εκτός διαδικτύου. Μόλις εγκριθεί από όλα τα μέρη, η διακήρυξη θα καθορίσει επίσης την προσέγγιση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό που θα προωθήσει η ΕΕ σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, δήλωσε σχετικά: «Επιθυμούμε ασφαλείς τεχνολογίες που να εξυπηρετούν τους ανθρώπους και να σέβονται τα δικαιώματα και τις αξίες μας, ακόμα και όταν βρισκόμαστε στο διαδίκτυο. Θέλουμε, επίσης, να έχουν όλοι και όλες τη δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά στις ολοένα και πιο ψηφιοποιημένες κοινωνίες μας. Η διακήρυξη αυτή μάς δίνει ένα σαφές σημείο αναφοράς όσον αφορά τα δικαιώματα και τις αρχές στον κόσμο του διαδικτύου.»

Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, κ. Τιερί Μπρετόν, δήλωσε τα εξής: «Θέλουμε οι Ευρωπαίοι και οι Ευρωπαίες να ξέρουν ότι όσο ζουν, σπουδάζουν ή ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ευρώπη, μπορούν να είναι βέβαιοι ότι θα διαθέτουν τη βέλτιστη συνδεσιμότητα, απρόσκοπτη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και σε έναν ασφαλή και δίκαιο ψηφιακό χώρο. Η διακήρυξη ψηφιακών δικαιωμάτων και αρχών ορίζει επίσης οριστικά ότι ό,τι είναι παράνομο εκτός διαδικτύου θα πρέπει να είναι παράνομο και στο διαδίκτυο. Ένας ακόμα στόχος μας είναι να προαγάγουμε αυτές τις αρχές ως πρότυπο για τον κόσμο.»

Δικαιώματα και αρχές στην ψηφιακή εποχή

Το σχέδιο της διακήρυξης καλύπτει βασικά δικαιώματα και αρχές του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως η θέση των ανθρώπων και των δικαιωμάτων τους στο επίκεντρο του ψηφιακού μετασχηματισμού, η στήριξη της αλληλεγγύης και της συμπεριληπτικότητας, η διασφάλιση της ελευθερίας επιλογής στο διαδίκτυο, η ενθάρρυνση της συμμετοχής στον ψηφιακό δημόσιο χώρο, η αύξηση της ασφάλειας, της προστασίας και της χειραφέτησης των ατόμων και η προώθηση της βιωσιμότητας του ψηφιακού μέλλοντος.

Αυτά τα δικαιώματα και οι αρχές θα πρέπει να συνοδεύουν τους ανθρώπους στην ΕΕ στην καθημερινή τους ζωή: οικονομικά προσιτή ψηφιακή συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας παντού και για όλους/-ες, καλά εξοπλισμένες αίθουσες διδασκαλίας και εκπαιδευτικοί με ψηφιακές δεξιότητες, απρόσκοπτη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον για τα παιδιά, αποσύνδεση μετά τις ώρες εργασίας, απόκτηση εύκολα κατανοητών πληροφοριών σχετικά με τον αντίκτυπο των ψηφιακών μας προϊόντων στο περιβάλλον, έλεγχος του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και σε ποιους κοινοποιούνται.

Η διακήρυξη βασίζεται στο δίκαιο της ΕΕ, από τις Συνθήκες έως τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, αλλά και στη νομολογία του Δικαστηρίου. Βασίζεται στην πείρα που αποκομίστηκε από τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Ντάβιντ Σασόλι προώθησε την ιδέα της πρόσβασης στο διαδίκτυο ως νέου ανθρώπινου δικαιώματος ήδη από το 2018. Η προώθηση και η εφαρμογή των αρχών που ορίζονται στη διακήρυξη θα αποτελέσει κοινή πολιτική δέσμευση και ευθύνη τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε επίπεδο κρατών μελών στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους. Για να διασφαλιστεί ότι η διακήρυξη θα έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα στην πράξη, η Επιτροπή πρότεινε τον Σεπτέμβριο να παρακολουθεί την πρόοδο, να αξιολογεί τα κενά και να παρέχει συστάσεις για δράσεις μέσω ετήσιας έκθεσης σχετικά με την «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας».

Επόμενα βήματα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να συζητήσουν το σχέδιο διακήρυξης και να το εγκρίνουν στο ανώτατο επίπεδο μέχρι το καλοκαίρι.

Ιστορικό

Στις 9 Μαρτίου 2021 η Επιτροπή παρουσίασε το όραμά της για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης έως το 2030, στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Ψηφιακή Πυξίδα 2030: η ευρωπαϊκή οδός για την ψηφιακή δεκαετία». Τον Σεπτέμβριο του 2021 η Επιτροπή θέσπισε ένα ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης για την επίτευξη των ψηφιακών στόχων με τη μορφή μιας πορείας προς την ψηφιακή δεκαετία. Σε ομιλία της στην εκδήλωση «Leading the Digital Decade» στο Sines της Πορτογαλίας, την 1η Ιουνίου 2021, η πρόεδρος της Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε τα εξής: «Υιοθετούμε τις νέες τεχνολογίες, αλλά υπερασπιζόμαστε τις αξίες μας.»

Η Επιτροπή διεξήγαγε επίσης ανοικτή δημόσια διαβούλευση η οποία κατέδειξε την ευρεία υποστήριξη των πολιτών της ΕΕ για τις ευρωπαϊκές ψηφιακές αρχές —8 στους 10 θεωρούν χρήσιμο να καθορίσει και να προωθήσει η ΕΕ ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα για τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές— καθώς και ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Οι ετήσιες έρευνες του Ευρωβαρόμετρου θα συλλέγουν ποιοτικά δεδομένα, με βάση την αντίληψη των πολιτών για τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται στην ΕΕ οι ψηφιακές αρχές που κατοχυρώνονται στη διακήρυξη.

Η διακήρυξη βασίζεται επίσης σε προηγούμενες πρωτοβουλίες του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένης της δήλωσης του Τάλιν για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, της διακήρυξης του Βερολίνου για την ψηφιακή κοινωνία και την ψηφιακή διακυβέρνηση με βάση τις αξίες, και της δήλωσης της Λισαβόνας — Ψηφιακή δημοκρατία με σκοπό σχετικά με ένα μοντέλο ψηφιακού μετασχηματισμού που ενισχύει την ανθρώπινη διάσταση του ψηφιακού οικοσυστήματος με πυρήνα την ψηφιακή ενιαία αγορά.