Πώς η FED αλλάζει το σκηνικό στην οικονομία και τις αγορές

Έφτασε η ώρα της κρίσης για τις αγορές μετοχών, νομισμάτων, ομολόγων, πολύτιμων μετάλλων, κρυπτονομισμάτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων, αλλά και για το κόστος εξυπηρέτησης χρέους σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Tο νέο ξεκάθαρο σήμα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ ότι σύντομα, όπως ανακοίνωσε, προχωρά στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων όχι μόνο από τότε που ξεκίνησε η πανδημία αλλά κι από το 2018 και μετά, έχει αρχίσει να αλλάζει πολλά δεδομένα ανάμεσα σε μεγάλους και μικρότερους επενδυτές οι οποίοι ζυγίζουν τώρα εκ νέου την κατάσταση.

Πλέον οι αγορές περιμένουν ότι η πρώτη αύξηση για φέτος θα γίνει το Μάρτιο και πως θα ακολουθήσουν τουλάχιστον άλλες τρεις αυξήσεις μέσα στο έτος.

O πρόεδρος της FED Τζερόμ Πάουελ μάλιστα κράτησε χθες στάση «γερακιού», χωρίς να αποκλείσει συνεχείς αυξήσεις επιτοκίων φέτος αντί για τέσσερις αυξήσεις που προεξοφλούν προς το παρόν οι αγορές. Η FED έχει προγραμματισμένες άλλες επτά συναντήσεις χάραξης νομισματικής πολιτικής φέτος, το Μάρτιο, το Μάιο, τον Ιούνιο, τον Ιούλιο, το Σεπτέμβριο, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο.

Οι ρευστοποιήσεις

Μετά το ξέφρενο χρηματιστηριακό ράλι της τελευταίας διετίας, πλέον αρχίζουν να καταγράφονται αρκετές ρευστοποιήσεις. Οι αποδόσεις στα ομόλογα έχουν αρχίσει ξανά να ανεβαίνουν μετά από ιστορικά χαμηλά. Τα χρέη των χωρών που ήταν ήδη μεγάλα, ειδικά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, τώρα είναι ακόμη υψηλότερα και πρέπει να εξυπηρετηθούν με λιγότερο ευνοϊκά επιτόκια. Και τα νομίσματα χωρών όπως η Τουρκία, η Αργεντινή και η Νότιος Αφρική που επηρεάζονται από τις κινήσεις του δολαρίου κινδυνεύουν περισσότερο αφού τα νέα υψηλότερα επιτόκια στο αμερικανικό νόμισμα μπορεί να βγάλουν κεφάλαια από τις χώρες αυτές και να τα ξαναφέρουν στις ΗΠΑ.

Ήδη στα αμερικανικά χρηματιστήρια το νέο έτος έχει μπει με το αριστερό και πολλοί στη Γουολ Στριτ ετοιμάζονται μήπως γίνει ακόμη χειρότερο, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει την Ευρώπη και την Ασία. Στις αρχές της εβδομάδας αυτής ο βασικός αμερικανικός δείκτης S&P 500 έχανε 10% από τα ιστορικά υψηλά του που καταγράφηκαν αμέσως μετά την πρωτοχρονιά του 2022. Ο δείκτης Nasdaq έχανε 15% από τα ιστορικά υψηλά του Νοεμβρίου, ενώ ο δείκτης Russell 2000 εταιρειών μικρότερης κεφαλαιοποίησης υποχωρεί σχεδόν 20% από τα υψηλά του σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.

Παρά το γεγονός ότι τα νούμερα αυτά δεν είναι συγκλονιστικά, παράγοντες της αγοράς φοβούνται ότι η πτωτική πορεία μπορεί να συνεχιστεί ώστε να ολοκληρωθεί η διόρθωση, όσο έντονη κι αν τελικά είναι αυτή. Επιπλέον, αυτή τη φορά υπάρχει μια όχι και τόσο μικρή λεπτομέρεια. Η FED δεν θα είναι εδώ για να ρίχνει συνεχώς άπλετη και φθηνό χρήμα στην αγορά όπως έκανε τους τελευταίους 24 μήνες.

Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη μάχη που καλείται να δώσει η FED με τον πληθωρισμό εδώ και δεκαετίες, μετά από δύο χρόνια εξαιρετικά διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόστηκες για την αντιμετώπιση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.

Όμως πλέον τα στοιχεία είναι ανησυχητικά. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή τον Δεκέμβριο στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 7%, που είναι το υψηλότερο επίπεδο από το 1982. Ταυτόχρονα οι πρόσφατες μεγάλες πωλήσεις στο χρηματιστήριο έχουν κάνει τη δουλειά της FED πιο δύσκολη. Με την πανδημία να συνεχίζεται και τη Ρωσία να απειλεί με στρατιωτική δράση κατά της Ουκρανίας, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσει όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά, να πρέπει να αναγνωρίσει αυτούς τους κινδύνους και να επικοινωνήσει ξεκάθαρα το μήνυμά της.

Στο νέο σκηνικό που δημιουργείται αναφέρθηκε και η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Όπως είπε οι αυξήσεις των επιτοκίων από τη Federal Reserve θα μπορούσαν να «ρίξουν κρύο νερό» στην ήδη αδύναμη οικονομική ανάκαμψη που καταγράφεται σε πολλές χώρες Προειδοποίησε επίσης ότι η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις για χώρες με υψηλότερα επίπεδα χρέους σε δολάρια. Για το λόγο αυτό κάλεσε τον Τζερόμ Πάουελ να επικοινωνήσει ξεκάθαρα τα σχέδια πολιτικής της FED για την αποφυγή εκπλήξεων όχι μόνο μεταξύ επενδυτών αλλά κυρίως κυβερνήσεων.

Όπως προειδοποίησε, τα υψηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταστήσουν πιο δαπανηρή για τις άλλες χώρες την εξυπηρέτηση του χρέους τους σε δολάρια. Για αυτό το λόγο κάλεσε τις υπερχρεωμένες χώρες να δράσουν άμεσα και εάν μπορούν να παρατείνουν τις προθεσμίες των αποπληρωμών αυτών να το κάνουν. Επίσης ανέφερε ότι η μεγαλύτερη ανησυχία της επικεντρώνεται σε χώρες χαμηλού εισοδήματος με υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους.