Το μέτρο και η σοφία του

Mέσα στην επίκαιρη και τρέχουσα δημόσια ζωή της εποχής, φαντάζει επιδεικτικά η έλλειψη του μέτρου. Ξεπηδάει από κάθε βήμα λόγου, ορμάει από τις τηλεοπτικές οθόνες, προβάλλει σαν ο μόνος δρόμος της ύπαρξης στα μονοπάτια της δημοσιότητας. Η άρνηση του μέτρου έγινε το μέτρο των πραγμάτων.

Αν το μέτρο είναι ένας περιορισμός, ένας αυτοέλεγχος, μια εγκράτεια και μια συναίσθηση της σχετικότητας των πραγμάτων, το αντίθετό του είναι η πλήρης άρνησή τους, είναι η αλαζονεία σε όλες της τις μορφές.

Τη βλέπουμε σε συνομιλία με το ευτράπελο και το γελοίο να κερδίζει χώρο και προσοχή στους φευγαλέους τόπους του δαδικτύου, όπου «τοπικές διασημότητες» διδάσκουν την αμετροέπεια με αξιοθαύμαστη και ζηλευτή επιτυχία. Εδώ το μέτριο επικρατεί, ως η απώλεια της ποιότητας και της αξίας. Κερδίζει και προσωρινά επικρατεί, ως την αμέσως επόμενη, επιμελώς προετοιμασμένη, έλευσή του.

Θα ήταν στοιχείο του περιθωρίου αυτό το πνεύμα της υπερβολής και της έξαρσης, αν δεν συνόδευε τον δημόσιο χώρο στην πλέον κρίσιμη εκδοχή του, την πολιτική λειτουργία. Το σκηνικό της «αναμέτρησης» ορίζεται από αυτή την υπερβολή, αυτή χρωματίζει πρώτα τη δράση και προσανατολίζει το είναι της. Κάθε «μικρός» ή «μεγάλος» πρωταγωνιστής εγκλωβίζεται σε αυτή την υπερφωτισμένη σκηνή του άμετρου και της σύντομης χρονικά παράστασής του.

Το μέτρο είναι συνυφασμένο με τη διάρκεια. Ακολουθεί τις απαιτήσεις της. Τοποθετεί τα πράγματα στο «πεζό» επίπεδο της ανθρώπινης ύπαρξης, υπακούει στους ρυθμούς της, σέβεται την ανάγκη της ισορροπίας της, τη διάσταση του χρόνου, τον δεσμό του πριν, του τώρα και του μετά. Δεν ανέχεται το θαύμα και περιορίζει τον θαυμασμό. Το μέτρο είναι μια φιλοσοφία αλήθειας, μια άρνηση του εντυπωσιασμού που παραπλανά, του ενθουσιασμού, που σύντομα σαν εικόνα περαστική θα σβήσει.

Η άρνηση του μέτρου στην πολιτική κρύβει μια εξουσιαστική διάθεση απόλυτης κυριαρχίας. Είναι μια πρόθεση μονολόγου. Μια πρόθεση, που επειδή δεν μπορεί να υλοποιηθεί πλήρως στο δημοκρατικό πλαίσιο συνύπαρξης, εμφανίζεται ως η αποκλειστικά νοητή κατάσταση, μιλάει με δυνατή φωνή, αποκλείοντας όσο είναι εφικτό τον αντίλογο και συκοφαντώντας την κάθε νοητή αντίκρουση.

Αρνούμενοι οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι το μέτρο, εμποδίζουν τη σύνθεση και τη ζωτική συνεπώς συνεννόηση για τα σημαντικά, τη «συνύφανση», όπως θα έλεγε και εκείνος ο μεγάλος δάσκαλος, που ερεύνησε την τέχνη της πολιτικής.

Την περασμένη Τετάρτη, η χώρα υποδέχθηκε τα έξι μαχητικά αεροπλάνα Ραφάλ. Μια σημαντική πράξη σε εξέλιξη, που ενισχύει καθοριστικά την εθνική μας άμυνα. Θα είχε μεγάλη αξία, αν αυτή η ύψιστης σημασίας πρωτοβουλία μπορούσε να τεθεί υπό τη στρατηγική σοφία του μέτρου, στο βαθύτερο αρχαιοελληνικό νόημά του.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας