Έρευνα απαντά στο ερώτημα αν ο εγκέφαλος είναι μία χρονομηχανή

Μία νέα έρευνα δύο καθηγητών ψυχολογίας των Πανεπιστημίων του Aberdeen και του Berkeley που φέρνει στο φως το The Conversation, αποκαλύπτει πως ο εγκέφαλός μας είναι πρακτικά μία χρονομηχανή όσον αφορά την οπτική αντίληψη του κόσμου γύρω μας.

Οι Mauro Manassi και David Whitney τονίζουν πως τα μάτια μας βομβαρδίζονται διαρκώς από μία ασύλληπτη ποσότητα οπτικών πληροφοριών. Εκατομμύρια σχήματα, χρώματα, φωτεινότητες αλλάζουν κάθε χιλιοστό του δευτερολέπτου, ενώ ταυτόχρονα το βλεφάρισμα, οι κινήσεις του ματιού αλλά και του σώματος κάνουν την επεξεργασία των δεδομένων από τον εγκέφαλο μία τιτάνια προσπάθεια. Πώς καταφέρνει λοιπόν να ανταποκριθεί ο εγκέφαλος μέσα σε αυτόν το “θόρυβο” πληροφοριών; Μία αναπαράσταση της οπτικής αστάθειας μπορείτε να δείτε παρακάτω, όπου ο λευκός κύκλος δείχνει την κίνηση των ματιών και η θολή κουκίδα στα αριστερά αποκαλύπτει τις ξαφνικές αλλαγές αυτού που βλέπουμε κάθε στιγμή.

Μια πρώτη ιδέα

Κι όμως η όραση μάς έρχεται φυσική, αβίαστα και ακούραστα και αντί για απότομες αλλαγές βιώνουμε ένα σταθερό οπτικά περιβάλλον. Η διεργασία που ο εγκέφαλος δημιουργεί αυτήν την ψευδαίσθηση έχει εντυπωσιάσει τους επιστήμονες εδώ και αιώνες. Μεταξύ άλλων, η νέα έρευνα αποκαλύπτει πως ο εγκέφαλος σταθεροποιεί αυτόματα τα οπτικά ερεθίσματα.

Αντί να αναλύει κάθε μία εικόνα, αντιλαμβανόμαστε ένα μέσο όρο όσων είδαμε τα τελευταία 15 δευτερόλεπτα. Έτσι, έχοντας αντικείμενα τα οποία μοιάζουν το ένα στο άλλο, ο εγκέφαλός μας μάς ξεγελά για να αντιλαμβανόμαστε ένα σταθερό περιβάλλον, ενώ το να “ζούμε στο παρελθόν” μπορεί να εξηγήσει γιατί δεν παρατηρούμε μικρές αλλαγές που συμβαίνουν με το χρόνο. Αν ο εγκέφαλος μάς έδινε την πραγματική εικόνα σε πραγματικό χρόνο ο κόσμος θα ήταν ένα χάος με διαρκείς εναλλαγές φωτός, σκιάς, κίνησης δίνοντάς μας μία αίσθηση ακραίων παραισθήσεων, ενώ με τη χρονοκαθυστέρηση τα τελευταία 15 δευτερόλεπτα μας δίνουν μία εντύπωση του περιβάλλοντός μας που προσφέρει σταθερότητα.

Μια… ιδέα ψευδαίσθησης

Στο παρακάτω βίντεο οι ερευνητές προσπαθούν να απεικονίσουν την ψευδαίσθηση. Το πρόσωπο στα αριστερά γερνάει αργά για 30 δευτερόλεπτα, ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να διαπιστώσουμε την πλήρη αλλαγή στην ηλικία και συνήθως οι παρατηρητές θεωρούν πως γερνά αρκετά πιο αργά από ότι γερνά στην πραγματικότητα. Εκατοντάδες εθελοντές, ανέφεραν με συντριπτική πλειοψηφία στο τέλος του βίντεο την ηλικία του προσώπου η οποία είχε περάσει 15 δευτερόλεπτα πριν.

Τα «lag» του εγκεφάλου

Υπάρχουν αρνητικά και θετικά σε αυτό το μικρό “lag” που έχει ο εγκέφαλός μας. Η καθυστέρηση μας προσφέρει μία σταθερή εμπειρία όρασης, ωστόσο έχει το ρίσκο της όταν χρειάζεται απόλυτη ακρίβεια. Για παράδειγμα οι ακτινολόγοι εξετάζουν εκατοντάδες ακτινογραφίες που μοιάζουν μεταξύ τους. Έρευνες έχουν δείξει πως οι αποφάσεις τους δε βασίζονται μόνο στην εικόνα που κοιτάζουν τώρα, αλλά και σε προηγούμενες, κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις στους ασθενείς.

Το οπτικό μας σύστημα μας κάνει τυφλούς σε απότομες αλλαγές, ωστόσο αυτή η αίσθηση συνέχειας μας βοηθά να ζούμε σε ένα σταθερό κόσμο.

Εδώ ολόκληρη η έρευνα.