Στο τένις, η ελίτ κατακτά τη δόξα – και τα περισσότερα χρήματα

Όταν ο Ραφαέλ Ναδάλ νίκησε τον Ντανιίλ Μεντβέντεφ, στον τελικό ανδρών του Australian Open, την Κυριακή, έγραψε ιστορία. Εξασφάλισε τον 21ο τίτλο του γκραν σλαμ, έχοντας, έτσι, το προβάδισμα σε σχέση με τους υπόλοιπους, μεταξύ των οποίων και μεγάλοι αντίπαλοί του, όπως ο Ρότζερ Φέντερερ (ο οποίος αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το τουρνουά λόγω τραυματισμού) και ο Νόβακ Τζόκοβιτς (ο οποίος αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα, έπειτα από εντολή του Υπουργού Μετανάστευσης της Αυστραλίας). Ωστόσο, η θέση αυτή που κατοχύρωσε στα παγκόσμια ρεκόρ του τένις δεν ήταν η μόνη του αμοιβή.

Το έπαθλο για τη νίκη στον τελικό της Κυριακής ανέρχεται σε 2 εκατ. δολάρια. Πριν από σαράντα χρόνια, ο Τζόχαν Κρικ κέρδισε 72.000 δολάρια Αυστραλίας για τη νίκη του στο Australian Open (ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 200.000 δολάρια σήμερα). Για τις γυναίκες, η αύξηση των χρηματικών επάθλων ήταν ακόμη υψηλότερη. Όταν η Κρις Έβερτ κέρδισε στο Australian Open, το 1982, έλαβε λίγο περισσότερα από τα μισά κέρδη του Κρικ. Σήμερα, σε κάθε γκραν σλαμ οι παίκτες λαμβάνουν ίσα έπαθλα, ανεξαρτήτως φύλου. Η πλουσιότερη αθλήτρια στον κόσμο είναι τενίστρια: η Ναόμι Οσάκα, η περσινή πρωταθλήτρια του Australian Open, η οποία τέθηκε νοκ άουτ, φέτος, στον τρίτο γύρο. Η Σερένα Γουίλιαμς, άλλη μια σταρ του τένις, είναι η δεύτερη πλουσιότερη τενίστρια, μετά τη Ναόμι Οσάκα.

Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων στο εν λόγω άθλημα. Το 2021, σχεδόν σε κάθε επίπεδο, οι άνδρες κέρδιζαν περισσότερα από τις γυναίκες. Αυτό έγκειται εν μέρει στο ότι τα γυναικεία παιχνίδια είναι πολύ πιο ανταγωνιστικά και υπάρχουν περισσότερες γυναίκες στις κορυφαίες κατατάξεις, σε αντίθεση με τα ανδρικά, όπου υπάρχει συνήθως ένας που «σαρώνει» όλα τα έπαθλα. Ο Τζόκοβιτς, ο άνδρας τενίστας που βρισκόταν υψηλότερα στις κατατάξεις, πέρυσι, κέρδισε 9,1 εκατ. δολάρια σε νίκες τουρνουά, με τρεις νίκες σε γκραν σλαμ. Η γυναίκα παίκτρια που βρισκόταν υψηλότερα στις κατατάξεις, η Άσλι Μπάρτι (η οποία κέρδισε τον τελικό των γυναικών το Σάββατο) κέρδισε μόνο ένα γκραν σλαμ. Ωστόσο, η διαφορά μεταξύ των φύλων έγκειται, κυρίως, στις διαφορές στα χρηματικά έπαθλα: αν εξαιρέσουμε τα μεγαλύτερα τουρνουά, οι γυναίκες συνεχίζουν να κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες.

Οι αγώνες ανδρών και γυναικών χαρακτηρίζονται επίσης και από διάφορα άλλες ανισότητες. Η Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (ITF), το διοικητικό όργανο του εν λόγω αθλήματος, εκτιμά ότι υπάρχουν 87 εκατ. παίκτες τένις σε μόλις 41 χώρες. Το να βρίσκεσαι μεταξύ των top 100 αποτελεί ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, αλλά το επίτευγμα αυτό δεν αντικατοπτρίζεται εύκολα στα κέρδη. Το 2021, το χρηματικό έπαθλο του Τζόκοβιτς ήταν 17 φορές μεγαλύτερο από αυτό του Τζίρι Βέσελι, του 100ου στην κατάταξη με τα περισσότερα κέρδη. Στο γκολφ, η ίδια αναλογία ήταν έξι προς ένα. Στο γυναικείο τένις, η διαφορά είναι μικρότερη από ό,τι στο παιχνίδι ανδρών: το 2021, η Μπάρτι κέρδισε περίπου δέκα φορές περισσότερα από την 100η στην κατάταξη με τα περισσότερα κέρδη.

Για παίκτες με χαμηλότερη βαθμολογία και, τα ετεροβαρή κέρδη είναι αυτά που κάνουν τη ζωή τους πιο δύσκολη. Το 2013, Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης εκτίμησε ότι λιγότερο από το 5% όλων των επαγγελματιών κέρδιζε ίσο ποσό χρημάτων. Οι διοργανωτές του τουρνουά προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση μοιράζοντας περισσότερα χρήματα, με έναν πιο ισότιμο τρόπο. Τα έπαθλα στην περιοδεία των ανδρών αυξήθηκαν κατά 66%, σε πραγματικούς όρους, μεταξύ 2009 και 2019 (η αύξηση έχει σταματήσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η οποία έπληξε οικονομικά το άθλημα). Στο φετινό Australian Open, οι ηττημένοι του πρώτου γύρου κέρδισαν 103.000 δολάρια Αυστραλίας, περίπου το 4% του ποσού που θα πάρει ο τελικός νικητής, ενώ το 2012, πήραν περίπου το 1% του πρώτου επάθλου. Το χάσμα μεταξύ του κορυφαίου και του 100ου στην κατάταξη με τα υψηλότερα εισοδήματα και στις δύο περιοδείες έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια.

Οι παίκτες πιέζουν για περισσότερες αλλαγές. Διαμαρτύρονται ότι τα αυξανόμενα έσοδα από το τένις – σύμφωνα με ορισμένες μετρήσεις το τέταρτο άθλημα στον κόσμο που προτιμάται περισσότερο- εξακολουθούν να μειώνονται. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, μόλις το 18% των εσόδων από μεγάλα τουρνουά δίνεται ως χρηματικό έπαθλο, ποσοστό χαμηλότερο από ό,τι σε άλλα αθλήματα. Το 2019, ο Τζόκοβιτς ίδρυσε με άλλους αθλητές την Ένωση Επαγγελματιών Αντισφαίρισης με σκοπό να ασκήσει πιέσεις σε θέματα όπως αυτό. Εάν ο σκοπός του επιτευχθεί, θα υπάρξει μεγάλη ανακούφιση στον κόσμο του τένις – αλλά και στον ίδιο τον Τζόκοβιτς, ο οποίος τώρα έχει δεχθεί πολλά αρνητικά σχόλια για τη στάση του στα εμβόλια- αποτελώντας, έτσι, κάποιου είδους λύτρωση.