Η Κίνα και η κρίση της Ουκρανίας

Project Syndicate

Το Πεκίνο μπορεί να απέχει 6.500 χιλιόμετρα από το Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, όμως το γεωπολιτικό διακύβευμα για την Κίνα στην κλιμακούμενη κρίση αναφορικά με τη μοίρα της Ουκρανίας δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Εάν η Ρωσία εισβάλει και επισπεύσει μια σύγκρουση η οποία «σέρνεται» εδώ και χρόνια με τις ΗΠΑ και τους δυτικούς συμμάχους τους (αν και μια απευθείας στρατιωτική αντιπαράθεση είναι απίθανη), η Κίνα προφανώς και θα επωφεληθεί. Η Αμερική θα αναγκαστεί να μεταφέρει στρατηγικούς πόρους προκειμένου να αντιμετωπίσει τη Ρωσία και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί τους θα καταστούν ακόμη πιο επιφυλακτικοί να υποκύψουν στις εκκλήσεις των ΗΠΑ και να ενταχθούν σε ένα συνασπισμό απέναντι στην Κίνα.

Αντιθέτως, στην περίπτωση που ο πρόεδρος τον ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, εκτονώσει την κρίση αποδεχόμενος ορισμένες από τις απαιτήσεις του ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, τότε η στρατηγική θέση της Κίνας πιθανώς θα επιδεινωθεί. Ενόσω ο Πούτιν θα δρέπει τους καρπούς της εκβιαστικής διπλωματίας του και ο Μπάιντεν θα έχει αποφύγει έναν ενδεχόμενο εφιάλτη στην ανατολική Ευρώπη, η Κίνα θα βρεθεί να είναι μόνη στο επίκεντρο της εθνικής στρατηγικής ασφάλειας της Αμερικής. Ακόμη χειρότερα, αφού ο Πούτιν θα έχει εντέχνως εκμεταλλευτεί την εμμονή των ΗΠΑ με την Κίνα για να κατοχυρώσει εκ νέου τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, η στρατηγική αξία του κινεζικού χαρτιού του θα μειωθεί σημαντικά.

Για τον Πούτιν, η κεφαλαιοποίηση του φόβου του Μπάιντεν απέναντι στο σενάριο της εμπλοκής σε μια σύγκρουση με ένα δευτερεύοντα ανταγωνιστή (τη Ρωσία), προκειμένου να αποσπάσει σοβαρές υποχωρήσεις στον τομέα της ασφάλειας, αποτελεί μια κίνηση γεμάτη ρίσκο, αλλά έξυπνη. Ομως, η εντολή για εισβολή στην Ουκρανία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι προς το συμφέρον του Κρεμλίνου. Κι αυτό διότι οι σκληρές κυρώσεις της Δύσης και το υψηλό κόστος της αντιμετώπισης ενός αντάρτικου στην Ουκρανία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποδυναμώσει σημαντικά τη Ρωσία και θα καταστήσει τον Πούτιν τόσο αντιδημοφιλή στο εσωτερικό όσο και πιο εξαρτημένο από τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ.

Εάν υποθέσουμε ότι ο Σι δεν γνωρίζει τις πραγματικές προθέσεις του Κρεμλίνου για την Ουκρανία (είναι αμφίβολο εάν ο Πούτιν τις έχει μοιραστεί μαζί του), είναι λογικό να μην ανοίγει ούτε τα δικά του χαρτιά. Αλλωστε, κάθε έκφραση μιας άνευ όρων υποστήριξης στις απαιτήσεις του Πούτιν θα άφηνε στην Κίνα πολύ μικρό χώρο για ελιγμούς. Στο χειρότερο δε σενάριο, το να σπρώξει τον Πούτιν στον δρόμο του πολέμου ίσως ερμηνευόταν από κάποιους κύκλους της Μόσχας ως ένα διαβολικό κινεζικό σχέδιο για να χρησιμοποιηθεί η Ρωσία ως ένα στρατηγικό πιόνι στον σινοαμερικανικό Ψυχρό Πόλεμο. Αλλά και από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση που ο Πούτιν επέλεγε να πάρει κάποια μικρά κέρδη για να σώσει το κύρος του και να αποφύγει ενδεχόμενη καταστροφή, η Κίνα θα έμοιαζε ανόητη έχοντας στηρίξει τις ανέφικτες απαιτήσεις του Κρεμλίνου.

Πέρα δε από αυτά, οι ηγέτες της Κίνας γνωρίζουν πως η δημόσια στήριξη του Πούτιν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ερχόταν σε αντίθεση με την ΕΕ, η οποία είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας. Στους στρατηγικούς τους υπολογισμούς, έχει ζωτική σημασία να αποτρέψουν τη στρατολόγηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ στον αντικινεζικό συνασπισμό τους.

Ο Pei Minxin είναι καθηγητής σε ζητήματα διακυβέρνησης στο κολέγιο Claremont McKenna και συνεργάτης του German Marshall Fund