Γαλλία: Όλο και περισσότεροι ξεμένουν από χρήματα στο τέλος του μήνα

Το ζήτημα της κάμψης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών τέθηκε στον δημόσιο διάλογο στη Γαλλία το φθινόπωρο που πέρασε.

Τους μήνες που ακολούθησαν το ερώτημα αναβαθμίστηκε σε πρόβλημα που διαρκώς οξύνεται. Και όσο πλησιάζει η αναμέτρηση για την ανάδειξη νέου προέδρου τον επόμενο Απρίλιο/Μάιο, ευλόγως αναδεικνύεται σε κεντρικό προεκλογικό διακύβευμα. Όχι όμως και σε τόσο μεγάλο πονοκέφαλο για τον Εμμανουέλ Μακρόν στη μάχη για την επανεκλογή του. Διότι τις ασθενέστερες εισοδηματικές τάξεις τις έχει εκ προοιμίου και προ πολλού χαμένες.

Διαβάστε επίσης: Θα αποκτήσει ποτέ η Γαλλία γυναίκα πρόεδρο;

Έρευνα της κοινής γνώμης που διενήργησε στη γαλλική επικράτεια η εταιρεία Elabe για λογαριασμό της οικονομικής εφημερίδας «Les Echos», για τον ραδιοφωνικό σταθμό Radio Classique και για το Ινστιτούτο Montaigne, δείχνει τη μεγάλη οικονομική και κοινωνική διαίρεση της χώρας. Πρόκειται ουσιαστικά για «δύο Γαλλίες» που ανέδειξαν η πανδημία ασφαλώς, αλλά και η προηγηθείσα πολιτική σταδιακών εκπτώσεων σε ό,τι αφορά το κράτος πρόνοιας και την αναδιανομή των εισοδημάτων υπέρ των οικονομικά ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας.

Δημοκρατικός εκφυλισμός

Πρόκειται για μια πολιτική πρακτική κοινωνικών, οικονομικών, ακόμα και πολιτισμικών αποκλίσεων που ξεκίνησε προτού ακόμα εκπνεύσει ο 20ός αιώνας, μετά την απόσυρση από την πολιτική του Φρανσουά Μιτεράν για την ακρίβεια. Και τα πρώτα αποτελέσματά της φάνηκαν πριν από ακριβώς 20 χρόνια. Στις προεδρικές του Απριλίου του 2002 συγκεκριμένα, όταν αντιμέτωπος του «γκωλικού» Ζακ Σιράκ στο δεύτερο γύρο δεν εκλέχθηκε ο σοσιαλιστής υποψήφιος Λιονέλ Ζοσπέν, όπως όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν και όλοι οι αναλυτές ανέμεναν, αλλά ο ακροδεξιός λαϊκιστής Ζαν-Μαρί Λεπέν (τότε οι περιθωριοποιημένοι ακόμα ντρέπονταν να αποκαλύψουν στους δημοσκόπους ότι θα ψηφίσουν αντιθεσμικά).

Τότε ήταν που απέκτησε εκλογική υπόσταση – και ουσιαστική πολιτική νομιμοποίηση στον κομματικό χάρτη της χώρας – η «άλλη» Γαλλία. Αυτή του ριζοσπαστικού λαϊκισμού, της αμφισβήτησης των θεσμών, του πολιτικού προσωπικού και των κομμάτων, της αμφισβήτησης ακόμα κι αυτής της δημοκρατίας εν τέλει.

Πρόκειται ασφαλώς για ένα φαινόμενο που δεν είναι αμιγώς γαλλικό, αλλά παρατηρήθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ασφαλώς στις ΗΠΑ, όπου καταγράφτηκε το πλέον επονείδιστο αντιθεσμικό και αντιδημοκρατικό επεισόδιο, όχι με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ αλλά με την κατάληψη του Καπιτωλίου από τα στίφη των οπαδών του στις 6 Ιανουαρίου 2021 – αυτή είναι μια μαύρη επέτειος που κανείς δημοκράτης πολίτης δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσει, σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη κι αν κατοικεί.

Τα ευρήματα της έρευνας

Η έρευνα που δημοσιοποίησε η «Les Echos» αποκαλύπτει γλαφυρά τον ταξικό, κοινωνικοοικονομικό χαρακτήρα που θα έχει (και) η επόμενη εκλογική αναμέτρηση στη Γαλλία. Διότι από τη μια πλερά (στη μία Γαλλία θα λέγαμε) ανήκει το 59% των πολιτών που δηλώνουν ότι δεν αντιμετωπίζουν οικονομικό πρόβλημα διαχείρισης της καθημερινότητάς τους όταν τελειώνει ο μήνας. Πρόκειται για τα μεσαία στελέχη στην ιεραρχία των επιχειρήσεων, για ελεύθερους επαγγελματίες, για επιστήμονες, εμπόρους και εν γένει για πολίτες με υψηλή επαγγελματική κατάρτιση και δεξιότητες.

Οι ανήκοντες στην κατηγορία αυτή στις εκλογές του 2017 είχαν ψηφίσει ως επί το πλείστον τους Φρανσουά Φιγιόν και Εμμανουέλ Μακρόν, τους υποψηφίους της φιλελεύθερης γαλλικής Κεντροδεξιάς δηλαδή. Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχει μια «άλλη Γαλλία». Τη συγκροτεί το 40% των ερωτηθέντων στην πρόσφατη έρευνα που δηλώνει ότι «στριμώχνεται» συστηματικώς κάθε τέλος του μήνα για να τα βγάλει πέρα.

Από αυτούς η μεγάλη πλειονότητα στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές είχε στηρίξει (και εξακολουθεί να στηρίζει) την ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, ενώ ένα σεβαστό ποσοστό είχε στηρίξει (και μάλλον εξακολουθεί να στηρίζει) τον υποψήφιο της ριζοσπαστικής Αριστεράς Ζαν-Λικ Μελανσόν. Η πρώτη σε προτιμήσεις από τους υποψηφίους της Αριστεράς, σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, σοσιαλίστρια Κριστιάν Τομπιρά (υπουργός Δικαιοσύνης επί προεδρίας Φρανσουά Ολάντ), φαίνεται πως διεμβολίζει τον Μακρόν και αντλεί ψήφους από τη δική του πολιτική δεξαμενή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους 4 στους 10 Γάλλους που δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα στα τέλη του κάθε μήνα (σχηματικά βεβαίως αναφέρεται ο όρος αυτός, διότι δεν είναι μισθωτοί ούτε όλοι οι δυσπραγούντες, ούτε όλοι οι ευημερούντες) οι τρεις δηλώνουν ότι είναι αναγκασμένοι να αναζητούν διαρκώς συμπληρωματικά εισοδήματα, ενώ ένας δηλώνει ότι είναι αναγκασμένος να αντλεί από τις αποταμιεύσεις του ή να δανείζεται χρήματα για να ζήσει.

Ανυπόφορη η ενέργεια

Στο ερώτημα «ποια κατηγορία βασικών αγαθών ή υπηρεσιών πιστεύετε ότι ακρίβυνε περισσότερο τα τελευταία χρόνια» η απάντηση είναι προβλεπόμενη: η ενέργεια. Σε γενικές γραμμές το 56% των Γάλλων συμφωνεί ότι τρεις είναι οι βασικές ανάγκες της καθημερινής του ζωής: η ανάγκη να ζεσταθεί, να τραφεί και να μετακινηθεί. Τα κόστη της θέρμανσης, των τροφίμων και των μετακινήσεων έχουν βεβαίως εκτιναχθεί εξαιτίας των διαρκών ανατιμήσεων στις αγορές ενέργειας.

Ένας στους τέσσερις ερωτηθέντες σημειώνει ως μείζονα αιτία που «κατατρώγει» τα εισοδήματά του και το κόστος της στέγης (τα ακριβά ενοίκια συγκεκριμένα). Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται κυρίως οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων, ενώ στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές πολλοί περισσότεροι είναι οι παραπονούμενοι για την εκτίναξη των τιμών των καυσίμων, που έχουν καταστήσει εξόχως δαπανηρές τις μετακινήσεις τους. Ευλόγως μεγαλύτερο πρόβλημα με τη θέρμανση των σπιτιών τους δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν οι συνταξιούχοι.

Εν κατακλείδι, το βέβαιο είναι ότι ο Εμμανουέλ Μακρόν ή η υποψήφια της γκωλικής Δεξιάς Βαλερί Πεκρές, εφόσον νικήσει τον σημερινό πρόεδρο στον πρώτο γύρο, θα κυβερνήσουν μια βαθιά διχασμένη κοινωνικά χώρα. Πρόβλημα σοβαρό για την επικράτησή τους στο δεύτερο γύρο μάλλον δεν θα αντιμετωπίσουν, εφόσον θα έχουν απέναντί τους τη Λεπέν ή τον επίσης ακροδεξιό, πρώην δημοσιογραφικό αστέρα, Ερίκ Ζεμούρ. Διότι οι δημοκράτες Κεντροαριστεροί Γάλλοι θα πάνε κι αυτή τη φορά με βαριά καρδιά στις κάλπες για να αποτρέψουν την «τραμποποίηση» της χώρας τους.