Ανοίγει μέτωπα ο νέος κλιματικός νόμος

Διχάζει ο νέος εθνικός κλιματικός νόμος. Οι διαδικτυακές επικρίσεις – μέσω της δίμηνης διαβούλευσης στο opengov.gr η οποία ολοκληρώθηκε πρόσφατα με περίπου 250 σχόλια – κινούνται σε πολλαπλά μέτωπα, με επίκεντρο ωστόσο των… επιθέσεων το άρθρο 14 που αφορά τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών ρύπων από τα κτίρια. Πρόκειται για την πρόβλεψη που απαγορεύει από το 2023 την εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκώς διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου, από το 2025 γενικώς την εγκατάστασή τους, ενώ από το 2030 τη χρήση τους.

Σταδιακή άρση

Οπως σχολιάζει ο διευθυντής του Ινστιτούτου για την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή και Κλιματική Πολιτική κ. Βλάσης Οικονόμου, προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και έπειτα στην υποκατάσταση των καυσίμων. «Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να απαγορευτεί το πετρέλαιο θέρμανσης με σκοπό την υποκατάστασή του από το φυσικό αέριο. Το αέριο είναι επίσης ορυκτό καύσιμο και θα δυσκολέψει την προσπάθεια επίτευξης των στόχων της χώρας για κλιματική ουδετερότητα. Πρέπει να γίνει σταδιακή άρση και των δύο παράλληλα ώστε να μη δοθούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και “lock in” στο φυσικό αέριο».

Θερμικές χρήσεις

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται το σχόλιο της WWF Ελλάς (εκ μέρους συμμαχίας 12 φορέων, όπως ΓΣΕΕ, Greenpeace, Γιατροί του Κόσμου, Vouliwatch, Νόμος & Φύση κ.ά.). «Ενώ η Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται προς τον εξηλεκτρισμό των θερμικών χρήσεων, το άρθρο 14 εγκλωβίζει τον κτιριακό τομέα σε ένα σύστημα υψηλού άνθρακα με χρήση ορυκτού αερίου. Με δεδομένο ότι ένα σύστημα θέρμανσης έχει διάρκεια ζωής περίπου 20 έτη, η πρόβλεψη του άρθρου υπολείπεται σημαντικά των ευρωπαϊκών στόχων που προβλέπουν ότι ο τομέας της θέρμανσης πρέπει να απανθρακοποιηθεί έως το 2040» επισημαίνεται και προτείνεται η προσθήκη ρητής πρόβλεψης για την προώθηση φιλικών προς το κλίμα επιλογών θέρμανσης/κλιματισμού, όπως αντλίες θερμότητας, ήπια γεωθερμία και παρόμοια μη ρυπογόνα συστήματα και ενίσχυση πολιτών με φορολογικά κίνητρα και επιδότηση έως 100% για τις απαραίτητες παρεμβάσεις.

Φορέας ελέγχου

Οσον αφορά τις προβλέψεις του κλιματικού νόμου για την απαγόρευση των καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης, η Εταιρεία Διανομής Αερίου Αττικής (ΕΔΑ Αττικής) αναδεικνύει μια διαφορετική πτυχή: το γεγονός ότι ανάλογες ρυθμίσεις υπήρξαν στο παρελθόν αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί. Γι’ αυτό ζητεί να υπάρξει καθορισμός φορέα ελέγχου και κυρώσεων σε περίπτωση μη εφαρμογής. Ειδικότερα, αναφέρεται σε ρύθμιση του 2000 (4241/756 ΦΕΚ 239/1-3-2000) για την επιβολή περιορισμών στο είδος των χρησιµοποιούµενων καυσίµων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Σε αυτήν ορίζεται για τους επαγγελματικούς χώρους απαγόρευση χρήσης πετρελαίου στις εστίες παρασκευής φαγητού και άρτου καθώς και της θέρμανσης νερού και των χώρων τους. Επίσης απαγορεύεται η χρήση πετρελαίου και στις κατοικίες του κέντρου για θέρμανση νερού και χώρων. «Παρ’ όλα αυτά δεν έχει υπάρξει σαφής εφαρμογής του μέτρου» σημειώνει η ΕΔΑ Αττικής.

Φωτοβολταϊκά

Επίσης, στα σχόλιά τους συμβολαιογράφοι και απλοί πολίτες επισημαίνουν ότι πρέπει να περιληφθεί στον νόμο πρόβλεψη ότι η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες πρέπει να προχωρεί με απόφαση απλής πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών ενός κτιρίου. Μεγάλο κενό διαπιστώνει ο κ. Φίλιππος Κυρκίτσος από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης και στην καταγραφή της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τη διαχείριση απορριμμάτων.

Ακόμη, το Green Tank, η Greenpeace και άλλοι φορείς ζητούν επίσπευση της απολιγνιτοποίησης με καταληκτική ημερομηνία το 2025, χρονικό όριο τερματισμού των δραστηριοτήτων εξόρυξης υδρογονανθράκων, μηδενισμού των εκπομπών στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής κ.ά. Η Ελληνική Ομοσπονδία Αστικής Ποδηλασίας επισημαίνει την απουσία ειδικού κεφαλαίου για την υιοθέτηση οριζόντιων μέτρων προώθησης της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Οσο για την Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδος ζητεί εμπλοκή των δήμων στη διαδικασία κατάρτισης των Περιφερειακών Σχεδίων Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή.

Η βιομηχανία

Σχετικά με τους τομεακούς προϋπολογισμούς άνθρακα, ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων θεωρεί ανέφικτο τον στόχο να κυρωθούν με νόμο, δεδομένης της μεγάλης έλλειψης στατιστικών στοιχείων και άλλων δεδομένων στην Ελλάδα. Οσο για τα άρθρα που προβλέπουν για μια σειρά έργων και δραστηριοτήτων μείωση των εκπομπών κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022, η Ενωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) ζητεί με επιστολή της προς τον υπουργό Ενέργειας την απόσυρσή τους. Οπως επισημαίνεται, αποτελεί υπέρμετρη επιβάρυνση για τη βιομηχανία, η οποία μέσω της πρότασης της νέας Οδηγίας του ΕΣΕΔΕ υποχρεούται σε μείωση εκπομπών 61% έως το 2030 σε σχέση με το 2005. Η Ενωση θεωρεί ότι η μετάβαση δεν μπορεί να επιτευχθεί ταχύτερα από την εξασφάλιση των πόρων και της απαραίτητης τεχνολογίας, καθώς η Ελλάδα δεν έχει ακόμη εντάξει στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης ειδικά προγράμματα στήριξης του «πράσινου» μετασχηματισμού της βιομηχανίας.

Ασφαλίσεις

Από την πλευρά της, η Ενωση Επαγγελματιών Ασφαλιστών Ελλάδος θέλει να ανοίξει η «βεντάλια» της υποχρεωτικής ασφάλισης κατασκευών από το 2025 και να μην περιοριστεί μόνο στα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες που πλήττονται από την υπερθέρμανση του κλίματος, όπως προτείνει το νομοσχέδιο. Επισημαίνουν ότι με μεγαλύτερη βάση και διασπορά του κινδύνου επιτυγχάνεται επαρκές ασφάλιστρο. «Αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς τι ύψους ασφάλιστρο θα απαιτηθεί αν παραμείνει αυτή η πρωτοφανής διάταξη» σημειώνουν.

«Με καύσιμο το ορυκτό αέριο δεν έχουμε κτίρια μηδενικών εκπομπών»

Το μέτρο της επιβολής του αερίου όπου υπάρχει διαθέσιμο δίκτυο ορυκτού αερίου σύμφωνα με το «The Green Tank» προσκρούει στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση κτιρίων που προβλέπει ότι όλα τα νέα κτίρια πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών ως το 2030, «προϋπόθεση η οποία προφανώς δεν ικανοποιείται αν στα κτίρια εγκατασταθούν νέα συστήματα θέρμανσης με καύσιμο το ορυκτό αέριο». Επιπλέον, υπογραμμίζει ότι δεν προστατεύει τους πολίτες από τις αυξήσεις των τιμών θέρμανσης που φέρνει για τα συστήματα που βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα η αναθεώρηση της οδηγίας για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ). Το νέο ΕΣΕΔΕ που θεσπίζεται για τους τομείς των οδικών μεταφορών και των κτιρίων θα επιβαρύνει οικονομικά τη χρήση ορυκτών καυσίμων, όποτε η καλύτερη πολιτική επιλογή για πολίτες και επιχειρήσεις είναι «η προώθηση συστημάτων θέρμανσης που βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) με παράλληλη ενίσχυση των έργων εξοικονόμησης ενέργειας» σημειώνει το «Green Tank», κατεύθυνση προς την οποία κινούνται η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ισπανία κ.ά.