Οι οικονομικές συνέπειες ενός πολέμου στην Ουκρανία για την ΕΕ

Πώς μπορεί η κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία ή, ακόμη χειρότερα, ένας πιθανός πόλεμος να πλήξει την οικονομία της ΕΕ και της ευρωζώνης; Το ερώτημα αυτό απασχολεί τα επιτελεία των Βρυξελλών, της Φρανκφούρτης και των «27», ειδικά μετά το πρόσφατο «καμπανάκι» της Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία έκανε λόγο για «γεωπολιτικά σύννεφα» πάνω από τις ευρωπαϊκές οικονομίες.

«Τα γεωπολιτικά σύννεφα που υπάρχουν πάνω από την Ευρώπη, εάν φέρουν καταιγίδα, θα έχουν αναμφίβολα συνέπειες στις τιμές της ενέργειας και, μέσω αυτών, σε όλη τη γκάμα των τιμών των αγαθών», είπε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της ΕΚΤ – η οποία, προφανώς, ανήκει σε εκείνους που ελπίζουν ότι η συνάντηση του Εμανουέλ Μακρόν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και ο γενικότερος διπλωματικός «μαραθώνιος» της ΕΕ θα αποδώσει καρπούς και θα αποτρέψει τα χειρότερα.

Προσπαθώντας να δώσει απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα, το Reuters ανέλυσε τις πιθανές επιπτώσεις – συνυπολογίζοντας, μάλιστα, και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, η οποία είναι από τους σημαντικούς εμπορικούς και ενεργειακούς εταίρους της ΕΕ.

Πληθωρισμός

Σύμφωνα με το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο, μια πολεμική σύγκρουση, ακόμη και περιορισμένη, θα προκαλούσε αυτομάτως αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και της ενέργειας, όπως και των τροφίμων. Ειδικά στην περίπτωση που η Μόσχα αποφάσιζε να κλείσει τις στρόφιγγες, έστω και για λίγο.

Έκθεση της Bank of America εκτιμά, συγκεκριμένα, ότι μια τέτοια εξέλιξη θα προσέθετε μία ποσοστιαία μονάδα στον πληθωρισμό στη διάρκεια του 2022. Όσο για το ΑΕΠ, το πλήγμα υπολογίζεται ότι θα ήταν της τάξης του 0,5%.

Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι το 41% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ και το 27% των αντίστοιχων του πετρελαίου προέρχεται από τη Ρωσία. Παράλληλα, η Ουκρανία εξήγε πέρυσι πάνω από 33 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, μεγάλο μέρος των οποίων κατευθύνθηκε προς την Ευρώπη, κάτι που σημαίνει ότι θα προκύψει πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Εμπόριο και επενδύσεις

Στην περίπτωση που η Ρωσία, στο πλαίσιο των αντιποίνων της, αποφασίσει να διακόψει όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, αυτό θα αφορά αγαθά αξίας 80 δισ. ευρώ ετησίως, που αντιπροσωπεύουν το 0,6% του ΑΕΠ των «27». Οι χώρες δε που θα πληγούν περισσότερο είναι η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Πολωνία και η Γαλλία.

Σημειώνεται, επίσης, ότι κίνδυνος θα υπάρξει και για τις ευρωπαϊκές επενδύσεις στη Ρωσία, που ανέρχονται 311,4 δισ. ευρώ, καθιστώντας την ΕΕ τον μεγαλύτερο ξένο επενδυτή στη χώρα. Αλλά και αντιστρόφως, η Ρωσία έχει επενδύσει στην ΕΕ συνολικό ποσό που ανέρχεται σε 136 δισ. ευρώ.

Κατά συνέπεια, μια ρήξη ανάμεσα στους δύο γείτονες είναι πιθανό να έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες για αμφότερους – σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις των οποίων με τη Ρωσία είναι πρακτικά αμελητέες.

Η αντίδραση της ΕΚΤ

Με τον πληθωρισμό να κινείται ήδη σε επίπεδα-ρεκόρ και να διαμορφώνεται στο 5,1%, οι πιέσεις στην Λαγκάρντ και το ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για να προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων και γενικότερη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής θα εντείνονταν σε περίπτωση πολεμικής έκρηξης.

Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνει ο Νιλ Σίρινγκ της Capital Economics, «η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να κάνει πολλά για να επιδράσει στις τιμές της ενέργειας». Άλλωστε, όπως προσθέτει ο ίδιος, «ενώ μια αύξηση στις τιμές της ενέργειας θα αύξανε και τον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα, με όλες τις άλλες παραμέτρους να παραμένουν αμετάβλητες, μεσοπρόθεσμα οι συνέπειες στα πραγματικά εισοδήματα θα ήταν αποπληθωριστικές».