Πλαστικά: Στα… σκουπίδια 127 εκατ. ευρώ τον χρόνο

Στα …σκουπίδια πετά η Ελλάδα 127 εκατ. ευρώ. Το συγκεκριμένο ποσό θα πρέπει να καταβάλλει η χώρα μας στην ΕΕ για τις  ποσότητες πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώθηκαν το 2020. Αντιστοίχως για το 2019, το κονδύλι ήταν στα  111,2 εκατ. ευρώ.  Αυτά προέκυψαν από μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η οποία πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Συνδέσμου Βιομηχανικών Πλαστικού Ελλάδας  και παρουσιάστηκε χθες σε ημερίδα.

Από τον Ιανουάριο του 2021 στην εκτίμηση του προϋπολογισμού της ΕΕ εφαρμόζεται η αρχή του ίδιου πόρου για τα απορρίμματα πλαστικών που δεν ανακυκλώνονται (απόφαση 2020/2053 για το σύστημα ιδίων πόρων της ΕΕ) .  Οι πόροι προέρχονται από την επιβολή χρέωσης στα κράτη μέλη ύψους 800 ευρώ ανά τόνο μη ανακυκλωμένων πλαστικών, ενώ το συνολικό ποσό ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω ως αποτέλεσμα αλλαγής του τρόπου μέτρησης των ποσοτήτων ανακυκλωμένων πλαστικών (σε πιστοποιημένους ανακυκλωτές και όχι στα κέντρα διαλογής). Επομένως, όπως αναφέρει η μελέτη, η βελτίωση της διαδικασίας ανακύκλωσης πλαστικών συνδυάζεται και με δημοσιονομικά οφέλη για τη χώρα από τη μείωση των πόρων που κατευθύνονται στον κοινοτικό προϋπολογισμό μέσα από τη συγκεκριμένη χρέωση.

Στην Ελλάδα  παράγονται 242.300 τόνοι πλαστικών συσκευασιών και  εισάγονται άλλοι 81.500 τόνοι. Δηλαδή στη χώρα «κυκλοφορούν» 323.800 τόνοι πλαστικών. Από αυτά, 269.700 τόνοι αφορούν στην εγχώρια κατανάλωση και 54.100 τόνοι εξάγονται.

Σε ταφή στους ΧΥΤΑ καταλήγουν 141.400 τόνοι αποβλήτων, προς ανακύκλωση οδεύουν 85.200 τόνοι, ενώ ακόμα 25.200 εξάγονται προς ανακύκλωση, εκ των οποίων 1.300 τόνοι εκτός ΕΕ.

Ιδιαιτέρως ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι  κάθε χρόνο αναζητούνται 43.100 τόνοι πλαστικών συσκευασιών, για τους οποίους δεν υπάρχουν στοιχεία για το που καταλήγουν. Πιθανώς ένα ποσοστό να επαναχρησιμοποιείται και τα υπόλοιπα να καταλήγουν στο περιβάλλον.  Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η 4η θέση στην   ΕΕ-27 που έχει κατακτήσει η χώρα μας στην παραγωγή  αλιευτικών διχτύων. Η συλλογή και διαχείριση σχετικών αποβλήτων στηρίζεται σήμερα μόνο σε ανεξάρτητες πρωτοβουλίες (π.χ. Aegean rebreath, health seas, all for blue, ghost diving Greece, Blue Cycle).

Επιπλέον, δεν υπάρχει σαφής εικόνα για την παραγωγή πλαστικών αποβλήτων γεωργίας καθώς απουσιάζει ένα συλλογικό σύστημα  εναλλακτικής διαχείρισης.  Μάλιστα, υπάρχουν ενδείξεις για ανεξέλεγκτη καύση του αγροτικού φιλμ στον τόπο εφαρμογής του.  Σύμφωνα με εκτιμήσεις των μελετητών του ΙΟΒΕ  το   10% των φιλμ ανακυκλώνεται ενώ η υπόλοιπη ποσότητα θάβεται ή καίγεται στην ύπαιθρο.

Η επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης για το 2030 προϋποθέτει αλλαγές τόσο στη συλλογή των αποβλήτων πλαστικής συσκευασίας όσο και στις υποδομές διαχείρισης. Όσον αφορά στις επενδύσεις  θα απαιτηθεί τεχνολογική αναβάθμιση και  εκσυγχρονισμός των Κέντρων Διαλογής (ΚΔΑΥ) και της σχετικής βιομηχανίας. Για τις επιπλέον ποσότητες πλαστικής συσκευασίας θα απαιτηθούν επενδύσεις περίπου  139,8 εκατ. ευρώ (εγκαταστάσεις ανακύκλωσης) με ετήσια έσοδα 106,8 εκατ. ευρώ (σε σημερινές τιμές).

Από 1/1/2022, για την περαιτέρω μείωση της ταφής των αποβλήτων, εφαρμόζεται στην Ελλάδα το τέλος ταφής που αφορά στα αστικά απόβλητα  και τις ποσότητες που προκύπτουν από τα ΚΔΑΥ και άλλες μονάδες διαχείρισης _ 20 ευρώ/τόνο – 35 ευρώ / τόνο το 2025  και  στα 55 ευρώ/τόνο από το 2027 και στη συνέχεια.

Όσον αφορά στις ευθύνες των εταιρειών που παράγουν ή εισάγουν συσκευασίες, μόνο οι μισές όπως ανέφερε ο γενικός διευθυντής της ΕΕΑΑ (μπλε κάδοι) κ.  Γιάννης Ραζής  είναι συμβεβλημένες με κάποιο από τα συστήματα ανακύκλωσης με συνέπεια η  εισφοροδιαφυγή να φτάνει στα 25 εκατ. ευρώ ετησίως.