Eurobank: Ισχυρή άνοδος της μεταποίησης το 2021, κίνδυνοι λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας

Θετικό σημάδι για τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας το 4ο τρίμηνο 2021 είναι η άνοδος του κλάδου της μεταποίησης όπως εκτιμά η Eurobank στο τελευταίος τεύ-χους του «7 Ημέρες Οικονομία», ενώ επισημαίνει και τους κινδύνους που αναδύονται από τις υψηλές τιμές ενέργειας.

Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της διαταραχής του κορωνοϊού COVID-19, ο κλάδος των υπηρεσιών, στο 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2021, υπέστη τις μεγαλύτερες απώλειες σε σχέ-ση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Αντιθέτως, κλάδοι όπως των κατασκευών και της βιομηχανίας, υπερκέρασαν τους περιορισμούς που έθεσε η υγειονομική κρίση, ενώ σε έναν βαθμό ευνοήθη-καν από τις νέες ανάγκες που δημιούργησε η πανδημία. Στο Σχήμα 1 παρουσιάζουμε τη μεταβο-λή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, σε σταθερές τιμές, που παρήχθη στους 10 συγκεντρω-τικούς κλάδους της οικονομίας στο πρώτο 9μηνο του 2021 (€118,9 δισεκ.), σε σύγκριση με αυτή που παρήχθη στο πρώτο 9μηνο του 2019 (€120,9 δισεκ.). Τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών του 4ου τριμήνου 2021, μαζί με την πρώτη εκτίμηση για το σύνολο του έτους 2021, αναμένεται να δημοσιευτούν από την ΕΛΣΤΑΤ στις 4 Μαρτίου 2022.

Όπωσ φαίνεται,  η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στους κλάδους, 1ον των τεχνών, διασκέδασης και ψυχαγωγίας, επισκευών ειδών νοικοκυριού και άλλων υπηρεσιών, 2ον της γεωργίας, δασο-κομίας και αλιείας, 3ον των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων, 4ον της δια-χείρισης ακίνητης περιουσίας και 5ον του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, επισκευών οχημά-των και μοτοσικλετών, μεταφοράς και αποθήκευσης, υπηρεσιών παροχής καταλύματος και ε-στίασης, υπολείπεται κατά 19,9%, 10,4%, 10,2%, 10,2% και 5,9% σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Αντιθέτως, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στους κλάδους, 1ον των κατασκευών, 2ον της βιομηχανίας, 3ον της ενημέρωσης και επικοινωνίας, 4ον των επαγγελματικών, επιστημονικών και τεχνικών δραστηριοτήτων, διοικητικών και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων και 5ον της δη-μόσιας διοίκησης και άμυνας, υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, εκπαίδευσης, δραστηριοτή-των σχετικών με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα, ξεπερνά κατά 23,5%, 11,8%, 10,4%, 6,3% και 1,6% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.

Απότομη αύξηση του δείκτη μεταποίησης στο 2021

Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στην πορεία του κλάδου της μεταποίησης, ενός κλάδου που πα-ράγει διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και προσελκύει απασχολούμενους υψηλού ανθρώπινου κε-φαλαίου (π.χ. μηχανικούς, χημικούς, γεωπόνους, φαρμακοποιούς). Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης παραγωγής μεταποίησης, παρά τη μηνιαία πτώση που κατέγρα-ψε τον Δεκέμβριο 2021 (-2,8% MoM, βλέπε Πίνακα Α2 του στατιστικού παραρτήματος), ενισχύ-θηκε κατά 3,5% QoQ / 9,8% YoY το 4ο τρίμηνο 2021 από 0,8% QoQ / 8,0% YoY το 3ο τρίμηνο 2021. Το εν λόγω αποτέλεσμα αποτελεί ένα θετικό σημάδι για τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας το 4ο τρίμηνο 2021. Για το σύνολο του έτους 2021, ο δείκτης παραγωγής μεταποίησης αυξήθηκε απότομα κατά 8,6% YoY, υπερκάλυψε τις σχετικά μικρές απώλειες που είχε την πρώτη χρονιά της πανδημίας (-1,4% YoY το 2020) και βρέθηκε σε επίπεδο υψηλότερο κατά 2,5% σε σύγκριση με την προ πανδημίας τάση του (βλέπε Σχήμα 2).

Σε 5 από τους 24 κλάδους που συνθέτουν τον γενικό κλάδο της μεταποίησης, το επίπεδο παρα-γωγής το 2021 ήταν χαμηλότερο από το αντίστοιχο το 2019 (κατασκευή ειδών ένδυσης -15,8%, βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών -25,1%, βιομηχανία ξύλου και κατασκευής προϊό-ντων από ξύλο και φελλό -9,9%), ενώ στους υπόλοιπους 19 ήταν υψηλότερο. Αναλυτικά, ξεχώ-ρισαν οι τομείς, 1ον της παραγωγής βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων (2021 vs 2019, +28,4%), 2ον της κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρο-νικών και οπτικών προϊόντων (+25,7%), 3ον της κατασκευής ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (+17,7%), 4ον της κατασκευής λοιπού εξοπλισμού μεταφορών (+17,5%), 5ον της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων (+17,3%) και 6ον της παραγωγής άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων (+12,1%).

Τα παραπάνω αποτελέσματα ερμηνεύονται σε έναν βαθμό από τις έκτακτες ανάγκες που δη-μιούργησε η πανδημία (π.χ. φαρμακευτικά προϊόντα και ηλεκτρονικός εξοπλισμός προς τηλεερ-γασία). Επιπρόσθετα, ένα μέρος της αυξημένης ζήτησης προήλθε από το εξωτερικό, με την τε-λευταία δημοσίευση της ΕΛΣΤΑΤ να κάνει λόγο για αύξηση των εξαγωγών εμπορευμάτων εκτός πλοίων και πετρελαιοειδών κατά 19,9% το 2021 από 3,2% το 2020 (οι αντίστοιχες εισαγωγές ενι-σχύθηκαν κατά 20,5% YoY το 2021 από μείωση 3,6% YoY το 2020, με το εν λόγω εμπορικό έλλειμ-μα να διευρύνεται σε ετήσια βάση κατά €3,3 δισεκ. σε τρέχουσες τιμές ή 21,3% το 2020 από συρρί-κνωση €2,3 δισεκ. ή 12,7% το 2019).

Κίνδυνος η ενεργειακή κρίση

Η προσδοκώμενη εξομάλυνση της πανδημίας αναμένεται να εξαλείψει τους προσωρινούς παράγοντες που ευθύνονται σε έναν βαθμό για τον υψηλό ρυθμό αύξησης της παραγωγής στη μεταποίηση το 2021 (8,6% YoY, ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, χωρίς να υφίστανται έντονες επιδράσεις βάσεις το 2020). Ως εκ τούτου, ο ρυθμός ανόδου της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας που παράγεται στον κλάδο της μεταποίησης, εκτιμάται ότι θα επιβραδυνθεί το 2022. Ceteris paribus, το εν λόγω σενάριο είναι σενάριο προσαρ-μογής στην κανονικότητα και όχι κάποιας αρνητικής διαταραχής.

Ο βασικός κίνδυνος που διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή πηγάζει από την ενεργειακή κρίση και τη συνεπακόλουθη αύξηση του κόστους παραγωγής. Τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζει και ο κλάδος των κατασκευών. Μαζί με τον κλάδο της μεταποίησης κατέγραψαν τις καλύτερες επιδόσεις, σε όρους ακαθάριστης προστι-θέμενης αξίας, κατά τη διάρκεια των δύο ετών της πανδημίας, με τους αντίστοιχους δείκτες εμπι-στοσύνης να βρίσκονται, τουλάχιστον προσώρας, σε υψηλά πολλών ετών.