Μπάιντεν, Πούτιν, Σολτς, Μακρόν, Ζελένσκι – Υπάρχει και ο «εσωτερικός εχθρός»…

Αναμφίβολα, στο μέτωπο της Ουκρανίας κρίνονται πολλά και σημαντικά. Όχι μόνο ή κυρίως για την ίδια τη χώρα και το μέλλον της, αλλά συνολικά για τους συσχετισμούς ανάμεσα στην «Ανατολή» και τη «Δύση», καθώς και για τις νέες ισορροπίες στην Ευρώπη.

Υπάρχει, όμως, μια ακόμη σημαντική πλευρά που έχει άμεση σχέση με τις δραματικές εξελίξεις και, σε σημαντικό βαθμό, θα καθορίσει και την έκβαση του μπρα-ντε-φερ. Πρόκειται για τη θέση, την εικόνα και την υστεροφημία των πολιτικών οι οποίοι ηγούνται των χωρών που πρωταγωνιστούν σε αυτή την κρίση.

Αναφερόμαστε, βεβαίως, στους προέδρους των ΗΠΑ και της Ρωσίας, Τζο Μπάιντεν και Βλαντιμίρ Πούτιν, για τον Ουκρανό ομόλογό τους, Βολοντίμιρ Ζελένσκι και για τους ισχυρούς της ΕΕ – πρωτίστως τον Όλαφ Σολτς και τον Εμανουέλ Μακρόν.

Γιατί κινδυνεύουν

Όσον αφορά στο γιατί, είναι μάλλον προφανές: Με τον πήχη να έχει ανέβει τόσο ψηλά και τους ίδιους να έχουν πάρει την υπόθεση στα χέρια τους και να έχουν χαράξει τις «κόκκινες γραμμές», είναι… καταδικασμένοι είτε να πιστωθούν την όποια επιτυχία είτε να χρεωθούν την όποια αποτυχία. Και μάλιστα, σχεδόν εξ’ ολοκλήρου.

Με άλλα λόγια: Εάν, με το τέλος της κρίσης, καταφέρουν να πλασαριστούν στην πλευρά των νικητών ή, έστω, να πείσουν ότι διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο ώστε να αποτραπούν τα χειρότερα χωρίς να κάνουν επώδυνες υποχωρήσεις, τότε είναι σαφές ότι η θέση τους στο εσωτερικό των κρατών τους, στις συμμαχίες στις οποίες συμμετέχουν και στο διεθνές πολιτικό σκηνικό θα αναβαθμιστεί – έστω και προσωρινά.

Σε αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή υποστούν μια ήττα, τότε η μοίρα τους θα είναι προδικασμένη. Αργά ή γρήγορα, οι πολιτικοί τους αντίπαλοι θα τους «καθαιρέσουν», ενώ σε διεθνές επίπεδο θα διαπιστώσουν ότι η φωνή τους μετρά πια ελάχιστα.

Ζελένσκι, ο αδύναμος κρίκος

Αυτό, φυσικά, ισχύει πρώτα από όλα για τους πιο αδύναμους κρίκους της αλυσίδας. Κι αυτή η θέση, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ανήκει δίχως δεύτερη κουβέντα στον Ζελένσκι. Έχοντας εκλεγεί στο τιμόνι μιας χώρας βασανισμένης και σε καθεστώς ουσιαστικής χρεοκοπίας, με την υπόσχεση ότι θα φέρει περισσότερα λεφτά στις τσέπες του λαού και ειρήνη στη διαμάχη με τη Ρωσία, ο πρώην κωμικός τηλεαστέρας δεν πρόκειται να αντέξει πολύ στην περίπτωση που – για παράδειγμα – η Ουκρανία απωλέσει οριστικά και τις περιοχές του Ντονμπάς  που ελέγχουν σήμερα οι αυτονομιστές.

Ήδη, οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν σαφή υποχώρηση του ποσοστού των συμπολιτών του που έχουν θετική γνώμη γι’ αυτόν. Όσο για την παραδοσιακά ισχυρή (και με νεοναζιστικές αναφορές) ακροδεξιά της χώρας, τον περιμένει στη γωνία για να τον κατηγορήσει για εθνική προδοσία και να πάρει την εξουσία.

Ο Πούτιν και η μοίρα των «τσάρων»

Τα δεδομένα είναι ασφαλώς διαφορετικά για τον Πούτιν. Είναι κάτι αναμενόμενο, καθώς ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει φροντίσει να κατοχυρώσει ένα καθεστώς «τσάρου», καταπνίγοντας με κάθε τρόπο τους κινδύνους που προέρχονται από την αντιπολίτευση και εκμεταλλευόμενος την πολιτική παράδοση του ρωσικού λαού.

Παρ’ όλα αυτά, έχει και αυτός λόγους να ανησυχεί. Ειδικά καθώς γνωρίζει την κατάληξη που είχαν κάποιοι τσάροι στην ιστορία της Ρωσίας…

Το γεγονός ότι οι εθνικιστές και το ΚΚ Ρωσίας πρωτοστάτησαν στην κατάθεση του ψηφίσματος για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο Λαϊκών Δημοκρατιών στην ανατολική Ουκρανία, πλειοδοτώντας έτσι σε «πατριωτισμό», έχει να κάνει και με τους εσωτερικούς συσχετισμούς στη χώρα. Ειδικά οι αυτοαποκαλούμενοι «κομμουνιστές» είναι φανερό ότι θέλουν να πάρουν ρεβάνς για τις διώξεις που υπέστησαν στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές.

Θα αντέξει άλλη ήττα ο Μπάιντεν;

Η εικόνα είναι πιο περίπλοκη όσον αφορά στον Μπάιντεν. Όπως είναι γνωστό, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ήδη κατηγορηθεί για πολλά και η θέση του έχει αποδυναμωθεί σημαντικά μέσα σε ένα μόλις χρόνο στον Λευκό Οίκο: Για την άτακτη αποχώρηση από το Αφγανιστάν. Για την αποτυχία του να περάσει καίρια νομοσχέδια από τη Γερουσία, εξαιτίας της ύπαρξης «ανταρτών» στις τάξεις των Δημοκρατικών. Για το γεγονός ότι αφήνει ανοιχτό τον δρόμο για την επιστροφή του Τραμπ. Και για πολλά ακόμη.

Έτσι, εάν η κρίση στην Ουκρανία συνοδευτεί με μια ακόμη ταπείνωση για τις ΗΠΑ ή ακόμη και με μια υποχώρηση που σε άλλες περιπτώσεις θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αποδεκτή, τότε δεν αποκλείεται η θητεία του Μπάιντεν να… τελειώσει πρόωρα – έστω κι αν τυπικά παραμείνει στη θέση του.

Το μετέωρο βήμα Σολτς και Μακρόν

Τέλος, όσον αφορά στους δύο Ευρωπαίους της πρώτης γραμμής, τον Σολτς και τον Μακρόν, το διακύβευμα είναι σοβαρό. Ο νέος Γερμανός καγκελάριος, ο οποίος είχε εξαρχής το χάντικαπ της σύγκρισης με την Άνγκελα Μέρκελ, κατηγορήθηκε πολύ νωρίς ως «απών» από μια μεγάλη κρίση που αφορά άμεσα τη Γερμανία. Και τώρα, προσπαθεί να μαζέψει τη ζημιά, ποντάροντας στην οικονομική ισχύ της χώρας του και στους δεσμούς της με τη Ρωσία.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας και προεδρεύων της ΕΕ για το τρέχον εξάμηνο, από την άλλη, ασφαλώς και δεν θέλει να δει τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του για τη «στρατηγική αυτονομία» της Ευρώπης να ναυαγούν. Εξάλλου, σε αυτά έχει στηρίξει μεγάλο μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου, καθώς μπορεί να είναι φαβορί για επανεκλογή στις εκλογές του Απριλίου, όμως η αμφισβήτησή του στο εσωτερικό μπορεί πολύ γρήγορα να γίνει απειλητική.

Θα ρωτήσει, ενδεχομένως, κανείς: Μπροστά σε τόσο μεγάλα γεωπολιτικά ζητήματα, που μπορούν να διαμορφώσουν την «αρχιτεκτονική» της επόμενης ημέρας, τι αξία έχει η άνοδος ή η πτώση ενός οποιοδήποτε ηγέτη;

Εύλογο το ερώτημα – αλλά όχι για τους ίδιους τους ηγέτες.