Πότε βγαίνει η Ελλάδα από την «μνημονιακή» εξέταση – Πόσο μπορεί να μειωθεί το χρέος

Μπαίνουν εκ νέου στο επίκεντρο της πολιτικής το χρέος και η ανάπτυξη. Και αυτό διότι η απομάκρυνση της πανδημίας βάζει στο τραπέζι την επαναφορά της οικονομίας στην κανονικότητα,  πόσο μάλλον όταν η χώρα έχει θέσει ως στόχους την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία και να γίνει αποδέκτης θετικών αξιολογήσεων με το βλέμμα στην «επενδυτική βαθμίδα».

Στο πλαίσιο αυτό στα πιο βασικά χρονικά ορόσημα συγκαταλέγεται η 13η έκθεση των Θεσμών, η οποία ανακοινώνεται την προσεχή Τετάρτη και θα βάλει το λιθαράκι για τις εξελίξεις σε κρίσιμα πεδία έως το Πάσχα, όπως τα μέτρα στήριξης και τη δημοσιονομική πολιτική.

Ως προς το στόχο της εξόδου από την ενισχυμένη το χρονοδιάγραμμα ξεδιαλύνει και εφόσον  η Ελλάδα εξέλθει τον Αύγουστο -από την ενισχυμένη εποπτεία -απομένει ακόμα μία  αξιολόγηση και μία δόση συνολικού ύψους 1,3 δισ. Ευρώ. Σημειώνεται ότι η  Ενισχυμένη Εποπτεία ανανεώνεται πάντα για έξι μήνες και ανανεώθηκε έως τις 21 Αυγούστου. Αν παραμείνει το ως έχει χρονοδιάγραμμα, τότε η τελευταία Έκθεση της ενισχυμένης εποπτείας είναι η 14η Έκθεση του Ιουνίου.

Πόσο μπορεί να μειωθεί το χρέος ανά έτος και γιατί

Θετικό σήμα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και ως προς τα δημοσιονομικά εξέπεμψε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας μιλώντας στην  FAZ.  Τόνισε μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα αυτή τη στιγμή επίσης εκπέμπει μηνύματα ανάκαμψης. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να αποπληρώσει ήδη από τον επόμενο μήνα τα τελευταία δάνεια που έλαβε από το ΔΝΤ στο πλαίσιο της κρίσης χρέους της περασμένης δεκαετίας. Πρόκειται για 1,9 δισ. ευρώ, τα οποία στην πραγματικότητα θα έπρεπε να καταβληθούν το 2024, ως μέρος των 28 δισ. ευρώ που χορήγησε το ΔΝΤ μεταξύ 2010 και 2014. Παράλληλα σχεδιάζει να αποπληρώσει το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς στις ευρωπαϊκές χώρες 5,3 δισ. ευρώ, σε ορισμένες περιπτώσεις πριν από την ημερομηνία λήξης των δανείων.

Υπογραμμίζει παράλληλα πως η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι η πιο υπερχρεωμένη χώρα στην ΕΕ, με δημόσιο χρέος άνω του 200% του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο του 2021. Υπογραμμίζει όμως πως το δημόσιο χρέος αναχρηματοδοτήθηκε με πολύ ευνοϊκούς όρους καθώς το μέσο επιτόκιο είναι μόλις 1,4% – σημαντικά χαμηλότερο απ’ ό,τι σε πολλές άλλες χώρες.

Όπως αναφέρει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κατά μέσο όρο, τα διμερή και πολυμερή δάνεια έχουν χρόνο αποπληρωμής σε 20,5 χρόνια από σήμερα, ορισμένα μάλιστα λήγουν το 2070. «Αυτοί οι όροι είναι από τους μεγαλύτερους που υπάρχουν για κράτη-δανειολήπτες.  Ο ίδιος πιστεύει ότι το δημόσιο χρέος θα είναι δυνατόν να μειώνεται στο άμεσο μέλλον κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως – και στον υπολογισμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται καν η προγραμματισμένη επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα, καθώς και τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις. «Καμία χώρα της Ευρωζώνης δεν θα μειώνει το χρέος της σε μεγαλύτερο βαθμό από την Ελλάδα», αναφέρει ο Στουρνάρας. Οι αναλυτές της Fitch αναμένουν ότι το χρέος θα μειωθεί στο 155% του ΑΕΠ έως το 2031.

Η αξιολόγηση και το σήμα στις αγορές

Ως προς το ορόσημο της  23 Φεβρουαρίου -όπου και θα δοθεί στη δημοσιότητα το πόρισμα των δανειστών, οι πληροφορίες δείχνουν ότι θα είναι θετική, με αναφορές στην πρόοδο των μεταρρυθμίσεων σε αρκετούς τομείς, όπως Υγείας, δικαιοσύνη κ.λπ.. Το ενδιαφέρον όμως επικεντρώνεται στο κομμάτι που θα περιέχει τα σχόλια για τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης, και κατ’ επέκταση στο δημοσιονομικό μέτωπο.

Παρά το γεγονός ότι δεν συνδέεται το παρόν πόρισμα με την εκταμίευση κάποιας δόσης είναι πολύ σημαντικό το ύφος και περιεχόμενο της έκθεσης καθότι θα δώσει «σήμα» σε επενδυτές και αγορές για τα περί της αξιοπιστίας της ακολουθούμενης πολιτικής, σε μία κρίσιμη συγκυρία για τις αγορές ομολόγων και την αναταραχή στις αποδόσεις. Στη συνέχεια, η αξιολόγηση θα βρεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων του Eurogroup στις 25 Φεβρουαρίου. Το οικονομικό επιτελείο και ο ΟΔΔΗΧ αναζητούν εξάλλου την κατάλληλη συνθήκη ούτως ώστε να κάνει την επόμενη έξοδο στις αγορές, στο πλαίσιο του ετήσιου προγραμματισμού για την άντληση 12 δισ. Ευρώ.

Οι προβλέψεις και τα αγκάθια

Σε γενικές γραμμές το πόρισμα θα έχει θετικό πρόσημο, αν και θα αναφέρονται οι κλασικοί αστερίσκοι-κυρίως ως προς τις σχετικά πιο χαμηλές ταχύτητες στο μέτωπο της αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες. Το εν λόγω ζήτημα πρόκειται να πρωταγωνιστήσει και στην επόμενη αξιολόγηση μετά και τις δεσμεύσεις της Ελλάδας που καταγράφουν ότι εντός του πρώτου εξαμήνου θα έχει περιοριστεί το απόθεμα των εκκρεμών συντάξεων και των οφειλών του Δημοσίου.

Οι δανειστές αναμένεται να ρίξουν φως στο χρονοδιάγραμμα εξόδου από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, και μέσω του πορίσματος θα φανούν ποιοι είναι οι στόχοι των Θεσμών για την ανάπτυξη και κυρίως ποια θα είναι η αναθεώρηση για την πορεία του πληθωρισμού. Στις χειμερινές προβλέψεις της η Κομισιόν αναθεώρησε την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό του 2022 στο 3,1% από το 1%. Σημειώνεται ότι στις 4 Μαρτίου θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια για το ύψος του ΑΕΠ το 2021. Η ΕΛΣΤΑΤ θα ανακοινώσει τα οριστικά στοιχεία και οι πληροφορίες δείχνουν ότι ο ρυθμός θα είναι αρκετά υψηλότερος από την πρόβλεψη του προϋπολογισμού σε 8,5% ( Χειμερινές Προβλέψεις Κομισιον) από για 6,9%. Αυτό δίνει αέρα  στην κυβέρνηση για την δημοσιονομική πολιτική και νέες παρεμβάσεις.