Στάσσης: Δεν φαίνεται πλήρης επάνοδος στα προ κρίσης επίπεδα πριν από το 2023

Με 600 εκατ. ευρώ έχει στηρίξει τα νοικοκυριά η ΔΕΗ το τελευταίο εξάμηνο της ενεργειακής κρίσης, μέσω των εκπτώσεων που προσφέρει στα τιμολόγια ρεύματος, σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης. Και είναι η οικονομική εξυγίανση της ΔΕΗ που της επιτρέπει, σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, να συνεχίσει να τα στηρίζει. «Δεν μπορώ να προσδιορίσω επακριβώς πόσο ακόμα θα συνεχίσουμε, αλλά θα εξαντλήσουμε κάθε περιθώριο» αναφέρει ο ίδιος. Όσο για την αποκλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης, με δεδομένο ότι ακόμη υπάρχουν πολλοί απρόβλεπτοι παράγοντες, ο κ. Στάσσης εκτιμά ότι «δεν μπορούμε να μιλάμε για πλήρη επάνοδο πριν από το 2023».Αναφορικά με την… ελευθερία κινήσεων που δίνει στην επιχείρηση η οικονομική της εξυγίανση, ο κ. Στάσσης εστιάζει στο γιγαντιαίο επενδυτικό πλάνο των 9,3 δισ. ευρώ έως το 2026, εκ των οποίων πάνω από 5 δισ. θα κατευθυνθούν στις ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) αλλά και στην «έξοδο» της επιχείρησης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με το… βλέμμα σε ευκαιρίες στην παραγωγή, στην εμπορία αλλά και στα δίκτυα.

Σχετικά με το μέλλον των λιγνιτικών μονάδων, ξεκαθαρίζει ότι η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη δεν είναι φθηνότερη, ακόμη και με τις τωρινές τιμές του φυσικού αερίου, γι’ αυτό δεν κάνει ούτε βήμα πίσω στο πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης. Ακόμα και μετά το κλείσιμο παλαιών ρυπογόνων μονάδων η ΔΕΗ «μπαίνει μέσα» περίπου 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο από τη χρήση του λιγνίτη, ενώ παλαιότερα έμπαινε μέσα έως και 400 εκατομμύρια. Όσον αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των πελατών της, αυτές έχουν μειωθεί την τελευταία διετία, κατά περίπου 200 εκατ. ευρώ, με μεγαλύτερο οφειλέτη τη ΛΑΡΚΟ.

Με δεδομένη τη γεωπολιτική ένταση που διαμορφώνεται μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας, μια πιθανή διακοπή τροφοδοσίας της ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς με ρωσικό φυσικό αέριο τι παρενέργειες εκτιμάτε ότι θα δημιουργήσει και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για τη χώρα μας;

«Για όλη την Ευρώπη οι συνέπειες θα είναι μεγάλες. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κάποιες ενδείξεις αποκλιμάκωσης, ωστόσο η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά ρευστή. Από τα όσα συμβαίνουν, πάντως, γίνεται καθαρό ότι πρέπει να επιδιώξουμε το συντομότερο την απεξάρτηση της χώρας μας από τα ορυκτά καύσιμα ώστε να μην είμαστε έρμαιο των διεθνών εξελίξεων. Ο δρόμος γι’ αυτό είναι η αύξηση των ΑΠΕ που είναι πιο συμφέρουσες οικονομικά και προσφέρουν μεγαλύτερη σταθερότητα απέναντι σε φαινόμενα όπως αυτά που ζούμε σήμερα».

Έχουν περάσει δυόμισι χρόνια από τη στιγμή που αναλάβατε το «τιμόνι» της ΔΕΗ. Σε αυτό το διάστημα πολλά έχουν συμβεί: στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης εισέρχεται η CVC και στον ΔΕΔΔΗΕ η Macquarie, η χώρα αποφάσισε να αλλάξει ενεργειακό μείγμα, η πανδημία ακόμη μαίνεται, όπως και η ενεργειακή κρίση. Ποιος είναι ο απολογισμός σας έως σήμερα; 

«Θέλω να θυμίσω ότι τον Απρίλιο του 2019 ο ορκωτός ελεγκτής της εταιρείας προειδοποιούσε για κίνδυνο διακοπής της λειτουργίας της. Σήμερα η ΔΕΗ είναι μια άλλη, πιο υγιής και πιο σύγχρονη εταιρεία. Μέσα σε δυόμισι χρόνια έχουμε πετύχει τρεις ομολογιακές εκδόσεις, πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ με τίμημα-ρεκόρ και μια πολύ πετυχημένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Αυτό δείχνει εμπιστοσύνη της διεθνούς αγοράς ενέργειας στις προοπτικές της ΔΕΗ αλλά και συνολικά της χώρας. Η οικονομική εξυγίανση της ΔΕΗ μας επιτρέπει σήμερα, σε μια δύσκολη συγκυρία, να στηρίξουμε τους καταναλωτές μας με εκπτώσεις συνολικού ύψους άνω των 600 εκατ. ευρώ. Ξέρουμε ότι ίσως για κάποια νοικοκυριά αυτό δεν είναι αρκετό, αλλά εάν η ΔΕΗ δεν πατούσε γερά στα πόδια της, ούτε αυτό θα ήταν εφικτό. Και ακριβώς για αυτόν τον λόγο κάνουμε μεγάλες επενδύσεις σε ΑΠΕ, ώστε η χώρα να μην αντιμετωπίσει τέτοιου μεγέθους προβλήματα στο μέλλον».

Η πανδημία και η οικονομική ύφεση που τη συνοδεύει, σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση, έχουν επηρεάσει τις εισπράξεις; Για πόσο καιρό θα μπορεί η ΔΕΗ να στηρίζει τους πελάτες της με εκπτώσεις στα τιμολόγια;

«Η εισπραξιμότητα δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά και σίγουρα όχι στον βαθμό που θα υπέθετε κάποιος μέσα σε όλη αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Οπως προανέφερα, η ΔΕΗ έχει ήδη διαθέσει πάνω από 600 εκατ. για τη στήριξη των πελατών της, στον βαθμό των δυνατοτήτων της, αλλά και η ελληνική κυβέρνηση στήριξε τα νοικοκυριά με παραπάνω από 2 δισ. έως τώρα και θα συνεχίσει να τα στηρίζει για όσο συνεχίσει η κρίση. Δεν μπορώ να προσδιορίσω επακριβώς πόσο ακόμα θα συνεχίσουμε, αλλά θα εξαντλήσουμε κάθε περιθώριο. Είμαστε επιχείρηση με ιστορικό βάρος και σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία θα σταθούμε στο πλευρό των ανθρώπων που μας εμπιστεύονται όλα αυτά τα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχουν πάγιοι τρόποι διακανονισμών».

Σε ποιο ύψος φθάνουν σήμερα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των πελατών της ΔΕΗ; Οταν αναλάβατε, έφθαναν τα 2,7 δισ. ευρώ, με μεγαλύτερο οφειλέτη τότε τη ΛΑΡΚΟ.

«Την τελευταία διετία, χάρη σε στοχευμένες κινήσεις, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έχουν μειωθεί κατά 200 εκατ. ευρώ περίπου. Στους καταναλωτές που έχουν αντικειμενική δυσκολία πληρωμής λογαριασμών δείχνουμε πάντα κατανόηση. Η ΛΑΡΚΟ παραμένει δυστυχώς ο μεγαλύτερος οφειλέτης. Περιμένουμε τις αποφάσεις σχετικά με το μέλλον της εταιρείας, αλλά ως ΔΕΗ, σε κάθε περίπτωση, είμαστε υποχρεωμένοι να επιδιώξουμε την είσπραξη των οφειλών προς εμάς».

Τους τελευταίους μήνες της ενεργειακής κρίσης παρατηρείτε στροφή των πελατών σας στα σταθερά τιμολόγια; Επίσης, καταγράφεται μια επιστροφή καταναλωτών στη ΔΕΗ, γεγονός που έχει προβληματίσει τον ανταγωνισμό όσον αφορά το άνοιγμα της αγοράς. Το μερίδιό σας δεν υποχωρεί (τον Ιανουάριο ήταν στο 64,5%). Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας στην προμήθεια;

«Η ΔΕΗ δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες της να επιλέξουν εκτός από τα παραδοσιακά της τιμολόγια και προϊόντα σταθερής τιμολόγησης, τα οποία σε αυτή την περίοδο της ανόδου των ενεργειακών τιμών έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον. Η κινητικότητα των πελατών στην αγορά προμήθειας συνεχίζεται όσο ωριμάζει. Ωστόσο, το πρόβλημα των ανταγωνιστών μας δεν είναι η ΔΕΗ, αλλά οι υποσχέσεις που έδιναν για τεράστιες εκπτώσεις, τις οποίες σήμερα δεν μπορούν να εκπληρώσουν. Εμείς έχουμε μια λογική πιο συγκρατημένων υποσχέσεων, τις οποίες όμως τηρούμε στο ακέραιο».

Στον τομέα των δικτύων, πώς θα αντιμετωπίσετε τις δυσλειτουργίες του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ στα έντονα καιρικά φαινόμενα; Είδαμε τι συνέβη με την «Ελπίδα», πέρυσι με τη Μήδεια. 

«Η κατάσταση στην οποία παραλάβαμε τον ΔΕΔΔΗΕ ήταν πολύ προβληματική. Τα δίκτυα είχαν εγκαταλειφθεί για πολλά χρόνια και οι ελλείψεις ήταν τραγικές. Με την πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ και την είσοδο επενδυτών μπορούν πλέον να προχωρήσουν επενδύσεις εκσυγχρονισμού του δικτύου, οι οποίες όμως απαιτούν χρόνο. Μόνο με πλήρη ψηφιοποίηση του Δικτύου (έξυπνοι μετρητές, αυτόματοι διακόπτες, ψηφιακές πλατφόρμες επικοινωνίας, SCADA, GIS συστήματα) θα μπορέσουν να μειωθούν οι χρόνοι εντοπισμού και αποκατάστασης των βλαβών. Αυτό έχει έναν ορίζοντα πενταετίας. Συνολικά θα γίνουν επενδύσεις ύψους 3,5 δισ. ευρώ στην επόμενη 8ετία, οι οποίες θα τρέξουν με μεγαλύτερη ταχύτητα».

Έχει πλέον περάσει ένα εξάμηνο από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης. Βλέπετε φως στην άκρη του τούνελ;

«Μια μικρή αποκλιμάκωση των τιμών έχει ήδη ξεκινήσει. Ελπίζουμε ότι θα συνεχιστεί και το δεύτερο τρίμηνο του 2022, όμως συναρτάται άμεσα με επίλυση των γεωπολιτικών θεμάτων της περιοχής, όπως το Ουκρανικό και ο NordStream 2. Για πλήρη επάνοδο στα προ κρίσης επίπεδα είναι πρόωρο να μιλήσουμε, ειδικά όσο υπάρχουν τέτοιοι απρόβλεπτοι παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να μιλάμε για πλήρη επάνοδο πριν από το 2023».

Θεωρείτε ότι η ενεργειακή κρίση μπορεί να επιβραδύνει το σχέδιο απολιγνιτοποίησης του ενεργειακού μείγματος της χώρας; Θα τηρηθεί τελικά ο αρχικός σχεδιασμός της ΔΕΗ για «λουκέτο» στις υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες το 2023; 

«Δεν υπάρχει σκέψη για αλλαγή χρονοδιαγράμματος. Πρέπει να τελειώσουμε με τον λιγνίτη, ο οποίος είναι επιβλαβής για το περιβάλλον αλλά και οικονομικά ασύμφορος. Επειδή ακούγονται κάποιες ανακρίβειες, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα. Η ΔΕΗ σήμερα λειτουργεί όλες τις διαθέσιμες λιγνιτικές μονάδες. Τα λιγνιτικά εργοστάσια που έκλεισαν έως σήμερα ήταν εκείνα που είχαν συμπληρώσει τις προβλεπόμενες ώρες λειτουργίας και το κλείσιμό τους είχε προγραμματιστεί και από την προηγούμενη κυβέρνηση και την προηγούμενη διοίκηση της ΔΕΗ. Πρέπει όμως να γίνει σαφές ότι η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη δεν είναι φθηνότερη, ακόμη και με τις τωρινές τιμές του φυσικού αερίου. Ο “φόρος” για τη χρήση λιγνίτη στην ΕΕ είναι 95 ευρώ ανά τόνο – έχει υπερτριπλασιαστεί σε σχέση με το 2019 – και αυτό καθιστά το καύσιμο εξαιρετικά ασύμφορο. Ακόμα και μετά το κλείσιμο παλαιών ρυπογόνων μονάδων η ΔΕΗ “μπαίνει μέσα” περίπου 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο από τη χρήση του λιγνίτη, ενώ παλαιότερα έμπαινε μέσα μέχρι και 400 εκατομμύρια! Είναι μύθος ότι αν είχαμε περισσότερα λιγνιτικά θα είχαμε φθηνότερο ρεύμα. Ακόμη και τον Δεκέμβριο που οι τιμές του φυσικού αερίου βρέθηκαν σε ιστορικά υψηλά, η παραγωγή ρεύματος από φυσικό αέριο κόστιζε σχεδόν όσο και η παραγωγή από λιγνίτη. Είναι συνεπώς εντελώς ασύμφορο να διατηρείς επιβλαβείς και επιζήμιες μονάδες για μια εξαιρετικά ακραία περίπτωση. Πολλώ δε μάλλον όταν μέχρι το 2030 προωθείται η απαγόρευση της χρήσης λιγνίτη στην ΕΕ. Ακόμα όμως και αν υποθέσουμε ότι συνέφερε η χρήση λιγνίτη, δεν θα υπήρχε καμία διαφορά στη διαμόρφωση της χονδρικής τιμής. Οι τιμές διαμορφώνονται από το ρεύμα που παράγεται με το ακριβότερο διαθέσιμο καύσιμο, ακόμη και αν αυτό συμμετείχε λίγο στο ενεργειακό μείγμα. Κατά συνέπεια όλη η συζήτηση δεν έχει καμία βάση και γι’ αυτό ο σχεδιασμός μας δεν αλλάζει».

Έχει λυθεί από το επιτελείο σας ο γρίφος της νέας λιγνιτικής «Πτολεμαΐδα V»; Τελικά θα αλλάξει καύσιμο το 2025; 

«Το βέβαιο είναι ότι από το 2025 η “Πτολεμαΐδα V” θα αλλάξει καύσιμο. Η πιθανότερη διάδοχη κατάσταση είναι το φυσικό αέριο και οι αποφάσεις μας θα ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες».

Επενδυτικό πλάνο 9,3 δισ. με πάνω από 5 δισ. για ΑΠΕ

Πώς εξελίσσεται το σχέδιο ανάπτυξης της ΔΕΗ στις ΑΠΕ και στην αποθήκευση ενέργειας; Προετοιμάζεστε και για συμμαχίες στο μέτωπο των υπεράκτιων αιολικών πάρκων; 

«Αυτή τη στιγμή υλοποιούμε ένα γιγαντιαίο επενδυτικό πλάνο συνολικού ύψους 9,3 δισ. ευρώ έως το 2026, εκ των οποίων πάνω από 5 δισ. θα κατευθυνθούν στις ΑΠΕ. Προχωρούμε με γρήγορους ρυθμούς στην αδειοδότηση όλων των έργων μας, αναπτύσσουμε περαιτέρω συνεργασίες και επενδύσεις και σε υπεράκτια πάρκα και παρακολουθούμε τις διαβουλεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη για τη διαμόρφωση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου».

Υπάρχουν πλάνα και για διείσδυση στην τεχνολογία του υδρογόνου; 

«Ναι, είναι ένας τομέας που μας ενδιαφέρει καθώς το υδρογόνο μπορεί να εξελιχθεί σε εναλλακτικό μεταβατικό καύσιμο. Εχουμε ήδη ανακοινώσει συνεργασία με τη Motor Oil για την ίδρυση κοινής εταιρείας που θα υλοποιήσει το συγκεκριμένο πρότζεκτ. Η ΔΕΗ στη συνεργασία αυτή με το μεγάλο χαρτοφυλάκιο έργων ΑΠΕ θα συμβάλει ώστε το υδρογόνο αυτό να είναι πράσινο».

Στο πλαίσιο της εξωστρέφειας του ομίλου προς τις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις ΑΠΕ ή ο σχεδιασμός στρέφεται επίσης σε λιανεμπόριο ή στα δίκτυα; 

«Το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται και στους τρεις τομείς που αναφέρετε. Η ΔΕΗ είναι μία καθετοποιημένη εταιρεία και θα αναζητήσει ευκαιρίες τόσο στην παραγωγή όσο και στην εμπορία και στα δίκτυα. Για τον λόγο αυτόν διερευνούμε την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης».