ΕΕ: Νέα στρατηγική κατά της παιδικής και καταναγκαστικής εργασίας

Τη νέα της στρατηγική για την αξιοπρεπή εργασία παγκοσμίως παρουσίασε σήμερα Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θέτοντας το επίκεντρο την εξάλειψη της παιδικής εργασίας και της καταναγκαστικής εργασίας.

Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η αξιοπρεπής εργασία εξακολουθεί να μην αποτελεί πραγματικότητα για πολλούς ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο και πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά: 160 εκατομμύρια παιδιά —ένα στα δέκα παγκοσμίως— βρίσκεται σε καθεστώς παιδικής εργασίας, ενώ 25 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση καταναγκαστικής εργασίας.

Η ΕΕ προωθεί την αξιοπρεπή εργασία σε όλους τους τομείς και τους τομείς πολιτικής σύμφωνα με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που αφορά τους εργαζομένους στις εγχώριες αγορές, σε τρίτες χώρες και στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Η ανακοίνωση που εκδόθηκε σήμερα καθορίζει τις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές που χρησιμοποιεί η ΕΕ για την εφαρμογή αξιοπρεπούς εργασίας παγκοσμίως, θέτοντας τον στόχο αυτόν στο επίκεντρο μιας βιώσιμης, ανθεκτικής και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψης από την πανδημία.

Στο πλαίσιο αυτής της ολοκληρωμένης προσέγγισης, η Επιτροπή προετοιμάζει νέο μέσο για την οριστική απαγόρευση της εισόδου στην αγορά της ΕΕ προϊόντων καταναγκαστικής εργασίας, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος, κ. φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021. Το εν λόγω μέσο θα καλύπτει αγαθά που παράγονται εντός και εκτός της ΕΕ, συνδυάζοντας την απαγόρευση με ισχυρό πλαίσιο επιβολής. Θα βασιστεί σε διεθνή πρότυπα και θα συμπληρώσει τις υφιστάμενες οριζόντιες και τομεακές πρωτοβουλίες της ΕΕ, ιδίως τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας και διαφάνειας.

Αξιοπρεπής εργασία: Η ΕΕ ως υπεύθυνος παγκόσμιος ηγέτης

Η ΕΕ έχει ήδη αναλάβει ισχυρή δράση για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας παγκοσμίως, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων σε όλον τον κόσμο. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, σημειώθηκε επίσης σημαντική μείωση παγκοσμίως του αριθμού των παιδιών σε καθεστώς παιδικής εργασίας (από 245,5 εκατομμύρια το 2000 σε 151,6 εκατομμύρια το 2016). Ωστόσο, ο αριθμός των παιδιών σε καθεστώς παιδικής εργασίας αυξήθηκε κατά περισσότερα από 8 εκατομμύρια μεταξύ του 2016 και του 2020, αντιστρέφοντας την προηγούμενη θετική τάση. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια πανδημία COVID-19 και οι μετασχηματισμοί στον κόσμο της εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω της τεχνολογικής προόδου, της κλιματικής κρίσης, των δημογραφικών αλλαγών και της παγκοσμιοποίησης, μπορούν να έχουν αντίκτυπο στα εργασιακά πρότυπα και στην προστασία των εργαζομένων.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ δεσμεύεται να αξιοποιήσει την υφιστάμενη δέσμευσή της και να ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της ως υπεύθυνου ηγέτη στον κόσμο της εργασίας, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα και αναπτύσσοντάς τα περαιτέρω. Οι καταναλωτές απαιτούν όλο και περισσότερο αγαθά τα οποία παράγονται με βιώσιμο και δίκαιο τρόπο που εξασφαλίζει αξιοπρεπή εργασία σε όσους τα παράγουν. Όπως προκύπτει από τις συζητήσεις στη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης, οι Ευρωπαίοι πολίτες αναμένουν από την ΕΕ να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προώθηση των υψηλότερων προτύπων σε όλον τον κόσμο.

Η ΕΕ θα ενισχύσει τις δράσεις της, με γνώμονα τα τέσσερα στοιχεία της οικουμενικής έννοιας της αξιοπρεπούς εργασίας, όπως αναπτύχθηκε από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) και αντικατοπτρίζεται στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Στα στοιχεία αυτά συγκαταλέγονται: 1) η προώθηση της απασχόλησης· 2) τα πρότυπα και τα δικαιώματα στην εργασία, συμπεριλαμβανομένης της εξάλειψης της καταναγκαστικής εργασίας και της παιδικής εργασίας· 3) η κοινωνική προστασία· 4) ο κοινωνικός διάλογος και η τριμερής προσέγγιση. Η ισότητα των φύλων και η απαγόρευση των διακρίσεων αποτελούν οριζόντια ζητήματα στο πλαίσιο των στόχων αυτών.

Βασικά εργαλεία για αξιοπρεπή εργασία παγκοσμίως

Η ανακοίνωση καθορίζει τα επικείμενα και τα υφιστάμενα εργαλεία της ΕΕ σε τέσσερις τομείς:

1.Πολιτικές και πρωτοβουλίες της ΕΕ των οποίων η εμβέλεια υπερβαίνει τα όρια της ΕΕ. Στα βασικά εργαλεία περιλαμβάνονται τα εξής:

• πολιτικές της ΕΕ που καθορίζουν πρότυπα τα οποία πρωτοστατούν παγκοσμίως όσον αφορά την εταιρική ευθύνη και τη διαφάνεια, όπως η πρόταση οδηγίας για τη δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τη βιωσιμότητα των εταιρειών και η επικείμενη νομοθετική πρόταση για την καταναγκαστική εργασία·
• κατευθυντήριες γραμμές και νομικές διατάξεις της ΕΕ για κοινωνικά βιώσιμες δημόσιες συμβάσεις θα βοηθήσουν τον δημόσιο τομέα να δώσει το παράδειγμα·
• τομεακές πολιτικές της ΕΕ, για παράδειγμα όσον αφορά τα τρόφιμα, τα ορυκτά και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, ενισχύουν τον σεβασμό των διεθνών προτύπων εργασίας.

2.Διμερείς και περιφερειακές σχέσεις της ΕΕ: Στα βασικά εργαλεία περιλαμβάνονται τα εξής:

• Η εμπορική πολιτική της ΕΕ, η οποία προωθεί διεθνή εργασιακά πρότυπα.
• Ο σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων στις τρίτες χώρες αποτελεί ουσιώδες μέρος των πολιτικών της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Η πολιτική διεύρυνσης και γειτονίας της ΕΕ, η οποία προωθεί την αξιοπρεπή εργασία στις γειτονικές χώρες.

3.Η ΕΕ στα διεθνή και πολυμερή φόρουμ: Στα βασικά εργαλεία περιλαμβάνονται τα εξής:

• στήριξη της ΕΕ για την εφαρμογή των μέσων του ΟΗΕ για την αξιοπρεπή εργασία και ενεργός συμβολή της ΕΕ στη θέσπιση εργασιακών προτύπων μέσω της ΔΟΕ·
• στήριξη της ΕΕ για τη μεταρρύθμιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) ώστε να ενσωματώσει την κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης.
• Στις συνθέσεις G20 και G7, η ΕΕ συνεργάζεται με άλλες παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας

4.Συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη και συμμετοχή σε παγκόσμιες εταιρικές σχέσεις: Στα βασικά εργαλεία περιλαμβάνονται τα εξής:

• στήριξη της ΕΕ προς τους κοινωνικούς εταίρους για τη διασφάλιση του σεβασμού των εργασιακών δικαιωμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού·
• συνεργασία της ΕΕ με φορείς της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό την προώθηση ασφαλών και ευνοϊκών περιβαλλόντων για την κοινωνία των πολιτών·
• στήριξη της ΕΕ για παγκόσμιες εταιρικές σχέσεις και πολυμερείς πρωτοβουλίες για την αξιοπρεπή εργασία, σε τομείς όπως η ασφάλεια και η υγεία στην εργασία.

Στο πλαίσιο της «δέσμης μέτρων για μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομία», η Επιτροπή υποβάλλει σήμερα επίσης πρόταση οδηγίας για τη δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τη βιωσιμότητα των εταιρειών. Η πρόταση αποσκοπεί στην προώθηση της βιώσιμης και υπεύθυνης εταιρικής συμπεριφοράς σε όλες τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

Δηλώσεις των μελών της Επιτροπής

Η πρόεδρος, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε τα εξής: Η Ευρώπη στέλνει ηχηρό μήνυμα ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα δεν μπορεί ποτέ να αποβαίνει εις βάρος της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας των ανθρώπων. Δεν θέλουμε τα προϊόντα που οι άνθρωποι παράγουν καταναγκαστικά στα ράφια των καταστημάτων μας στην Ευρώπη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εργαζόμαστε για την απαγόρευση των αγαθών που παράγονται με καταναγκαστική εργασία.

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε: Η οικονομία της ΕΕ συνδέεται με εκατομμύρια εργαζομένους σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού. Η αξιοπρεπής εργασία είναι προς το συμφέρον των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των καταναλωτών σε ολόκληρο τον κόσμο: όλοι έχουν δικαίωμα σε δίκαιες και κατάλληλες συνθήκες. Δεν υπάρχει περιθώριο υποβάθμισης των βασικών εργασιακών προτύπων με σκοπό την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Θα συνεχίσουμε να προωθούμε αξιοπρεπή εργασιακά πρότυπα παγκοσμίως, διασφαλίζοντας τον καίριο ρόλο του κοινωνικού διαλόγου, καθώς εργαζόμαστε για μια δίκαιη και ισχυρή ανάκαμψη.

Ο επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων, κ. Νικολά Σμιτ, δήλωσε τα εξής: Η αξιοπρεπής εργασία είναι το θεμέλιο μιας αξιοπρεπούς ζωής. Τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα πολλών εργαζομένων παγκοσμίως εξακολουθούν να απειλούνται σε καθημερινή βάση. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας που θέτει τους ανθρώπους στο επίκεντρο, διασφαλίζοντας τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους και της αξιοπρέπειάς τους.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν την προσέγγιση που καθορίζεται στην παρούσα ανακοίνωση και να συνεργαστούν για την υλοποίηση των δράσεών της. Η Επιτροπή θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας ανακοίνωσης.

Ιστορικό

Η πρόεδρος, κ. φον ντερ Λάιεν, τόνισε την πολιτική μηδενικής ανοχής της Επιτροπής όσον αφορά την παιδική εργασία στις πολιτικές κατευθύνσεις της. Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, τόνισε ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα και το παγκόσμιο εμπόριο «δεν μπορεί ποτέ να αποβαίνουν εις βάρος της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας των ανθρώπων» και ότι «τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι προς πώληση».

Το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων εξήγγειλε «ανακοίνωση για την αξιοπρεπή εργασία παγκοσμίως» με σκοπό την παροχή ολοκληρωμένης επισκόπησης των σχετικών μέσων της ΕΕ και σχεδίου στρατηγικής της ΕΕ για την προώθηση της κοινωνικής διάστασης στη διεθνή δράση.