Πεκίνο: Πόσο «πράσινοι» ήταν τελικά οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες;  

«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες προβάλλονται ως υποδείγματα βιωσιμότητας, με στόχο να εμπνεύσουν ολόκληρο τον κόσμο», ωστόσο η συνολική εικόνα δείχνει ότι «η αειφορία τους είναι μέτρια και μειούμενη με την πάροδο του χρόνου».

Τα παραπάνω αναφέρει πρόσφατη μελέτη Αμερικανών και Ελβετών επιστημόνων, που εξέτασαν 16 διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις από το 1992 έως και το 2020.

Εν έτει 2022, το Πεκίνο -η πρώτη πόλη στα χρονικά που έχει φιλοξενήσει Θερινούς και Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες-  υποστηρίζει ότι ανέτρεψε πια τα δεδομένα, με μια «πράσινη», κλιματικά ουδέτερη διοργάνωση.

Με το που έπεσε ωστόσο η «αυλαία» των Ολυμπιακών Αγώνων, την Κυριακή, και εν αναμονή των Παραολυμπιακών που αρχίζουν στις 4 Μαρτίου, πολλοί ειδικοί εκφράζουν σαφείς επιφυλάξεις…

«Πράσινη» ενέργεια με… μπόλικο άνθρακα

Η Κίνα και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή τονίζουν ότι οι Αγώνες τροδοφοτούνται 100% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), ήτοι από τον ήλιο, το νερό και τον αέρα.

Το Πεκίνο προέβαλε, δε, το γεγονός ότι μόνο η περιοχή της Ζανγκιάκου -μια άνυδρη ορεινή ζώνη στην επαρχία Χεμπέι, όπου έγιναν τα αγωνίσματα του σκι και του σνόουμπορντ- έχει μεγαλύτερη δυνατότητα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ από τις περισσότερες χώρες στον κόσμο, καθώς και το ότι διαθέτει ένα πρωτοποριακό δίκτυο μεταφοράς πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στο Πεκίνο, σε απόσταση 160 χιλιομέτρων.

Πηγή: IRENA, Carbon Brief 

Ακόμη και μετά το πέρας των Αγώνων, πάντως, η κάλυψη αυτή δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 10% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην πρωτεύουσα της Κίνας, το δίκτυο της οποίας κατά τα λοιπά βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη χρήση άνθρακα.

Βάσει αυτού έγινε η πλειονότητα των έργων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και η διεξαγωγή τους στο Πεκίνο.

Έτσι, ενώ η διοργάνωση ήταν θεωρητικά «πράσινης» ισχύος, το Πεκίνο καίει ορυκτά καύσιμα με ρυθμούς που -όπως επισημαίνουν ειδικοί– αναιρούν την όποια θρυλούμενη κλιματική ουδετερότητά τους.

Κατασπατάληση νερού για τεχνητό χιόνι

Μια άλλη πρωτιά των φετινών Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ότι βασίστηκαν 100% σε τεχνητό χιόνι, μιας και στις ορεινές ζώνες που επελέγησαν για τη διεξαγωγή ορισμένων αθλημάτων, η χιονόπτωση είναι μηδαμινή.

Το αποτέλεσμα είναι να καλυφθούν περίπου 800.000 τετραγωνικά μέτρα ενός τυπικά ξηρού εδάφους με 1,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα τεχνητού χιονιού, για την παρασκευή του οποίου έπρεπε να καταναλωθούν αντίστοιχα έως και 2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού.

Οι Κινέζοι διοργανωτές διαβεβαιώνουν ότι για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές δεξαμενές συλλογής βρόχινου νερού και η απορροή από καλλιέργειες, χωρίς να αντλούν ποσότητες πόσιμου νερού.

Σε τοπικές εφημερίδες υπήρξαν παρ’ όλα αυτά καταγγελίες για εκτροπή ποταμών και διακοπή της άρδευσης, προκειμένου να διατηρηθούν σε επαρκή επίπεδα τα υπόγεια ύδατα.

Κατά το Πεκίνο, τα τελευταία θα ανατροφοδοτούνται από την τήξη του τεχνητού χιονιού, η οποία ωστόσο είναι ταχεία (πολλώ δε μάλλον όταν Κινέζοι αξιωματούχοι διαβεβαιώνουν ότι δεν γίνεται χρήση ζημιογόνων για τη δημόσια υγεία χημικών για την επιβράδυνσή της), γεννώντας τώρα ερωτήματα για πιθανή διάβρωση του εδάφους.

Σε λίγες ημέρες εν τω μεταξύ αρχίζουν οι Παραολυμπιακοί Αγώνες, οπότε είναι πιθανό το τοπικό κλίμα να έχει γίνει πιο ζεστό και ξηρό, παρατηρεί στον ιστότοπο The Conversation η Μάντελεν Ορ, λέκτορας Αθλητικής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Λάφμπορο της Αγγλίας.

Κοντολογίς, εξηγεί, η παραγωγή ψεύτικου χιονιού αναμένεται να αυξηθεί, με ότι αυτό συνεπάγεται την περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Κάτι που αναμένεται ούτως η άλλως να συνεχιστεί και μετά τους Αγώνες, σε πολλές Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, καθώς η Κίνα επιδιώκει να μυήσει εκατομμύρια πολίτες της σε ένα νέο είδους εγχώριου τουρισμού και κατανάλωσης, μέσω των χειμερινών σπορ.

Μετακομίζοντας… τα δάση

Πριν από τους Αγώνες, οι αρχές στο Πεκίνο και στη Ζανγκιάκου διατυπάνιζαν ότι είχαν δημιουργήσει -με μαζικές δενδροφυτεύσεις- περισσότερα από 198.000 στρέμματα δασών και εκτάσεων πρασίνου.

Ειδικά για την κινεζική πρωτεύουσα, οι κινεζικές αρχές πέτυχαν μέσα από αυτήν την εκστρατεία «με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια».

Και γιατί έβαλαν έτσι ένα «συν» στο αντιστάθμισμα των εκπομπών άνθρακα στους Αγώνες.

Και επειδή ενέτειναν τις μακροχρόνιες προσπάθειες δημιουργίας ενός φυσικού τείχους στο Πεκίνο απέναντι στις αμμοθύελλες από την έρημο Γκόμπι.

Όμως, αυτό το αντιστάθμισμα ήρθε πρακτικά να «ψαλιδίσει» η συστηματική αποψίλωση μέρους του Εθνικού Φυσικού Καταφυγίου Σογκσάν, επισήμως με τη μεταφύτευση πάνω από 20.000 δέντρων, προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος στην κατασκευή του Εθνικού Κέντρου Αλπικού Σκι Γιανκίνγκ: την τρίτη ζώνη διεξαγωγής των Αγώνων, η οποία βρίσκεται στα περίχωρα του Πεκίνου.

Η περιοχή ήταν μέχρι πρότινος προστατευόμενη και η πρόσβαση του κοινού απαγορευμένη δια νόμου.

Αυτό όμως άλλαξε εν μια, με κυβερνητική απόφαση για τον αποχαρακτηρισμό μέρους του φυσικού καταφυγίου και τη μείωση της αρχικής του έκτασης έως και κατά 25%.

Αρχικά, η απόφαση πυροδότησε θυελλώδεις αντιδράσεις.

Προς άμβλυνσή τους, η Οργανωτική Επιτροπή Πεκίνο 2022 δεσμεύτηκε για τη… «μετακόμιση» αυτών των τεράστιων χώρων πρασίνου βόρεια της κινεζικής πρωτεύουσας.

Κατά την επίσημη εκδοχή, της διαδικασίας επέζησε το 90% των δέντρων που μεταφυτεύτηκαν. Με αυτή την αναδιάταξη, δε, οι κινεζικές αρχές υποστηρίζουν ότι αύξησαν τους τοπικούς οικότοπους κατά 31%.

Ο προβληματισμός ωστόσο περισσεύει.

Ειδικοί εκφράζουν φόβους για απώλεια της βιοποικιλότητας στο Καταφύγιο Σογκσάν, ιδιαίτερα σε αλπικά λιβάδια, όπου ζούσαν ορισμένα σπάνια είδη.

Σύμφωνα με τον Τέρι Τάουνσεντ, Βρετανό οικολόγο που ζει στο Πεκίνο και εργάζεται για το αμερικανικό Ινστιτούτου Πόλσον, σπάνια είδη αγριόγατας και πτηνών κινδυνεύουν να χάσουν τον βιότοπό τους από την αδιάκριτη φύτευση και μεταφύτευση των δέντρων.

Ίσως χρειαστεί να περάσουν δεκαετίες, εκτιμά, προτού εξακριβωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις…