Σειρήνες πολέμου στην οικονομία μετά το σοκ της εισβολής

Συναγερμός έχει σημάνει στο οικονομικό και κυβερνητικό επιτελείο μετά την επιβεβαίωση των «μαύρων», πολεμικών σεναρίων στην Ουκρανία. Αυτό που κυρίως θα φέρει τα πάνω – κάτω είναι το ενδεχόμενο μίας σημαντικής επιμονής ως προς τα μεγάλα ποσοστά της ανόδου των τιμών, και δεύτερον, ως προς την διάρκεια. Ο τελευταίος ειδικά παράγοντας είναι και εκείνος που ενδεχομένως θα ανατρέψει τις προβλέψεις όχι μόνο στο δημοσιονομικό κομμάτι, αλλά μπορεί να απειλήσει και τα έσοδα στον τουρισμό.

Αν διαρκέσουν οι υψηλές τιμές περισσότερο από το δεύτερο μισό του έτους, τότε, σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να κλονιστούν οι στόχοι, αφού μπορεί να μπει «χέρι» στο κρατικό μαξιλάρι που ξεπερνά τα 30 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, οι υψηλές αποδόσεις στα κρατικά ομόλογα βάζουν απαγορευτικό “απόπλου” στην ελληνική κυβέρνηση, προς το παρόν, να αντλήσει ρευστό από τις αγορές ( στόχος εκδόσεων 12 δισ. Ευρώ το 2022).

Το απειλητικό αυτό κοκτέιλ μπορεί να επιβαρύνει τις προβλέψεις για το 2022. Η βασική πρόβλεψη είναι να καλυφθεί μέρους του ενεργειακού κόστους από τους πόρους Μετάβασης. Μέχρι τον Ιούλιο προβλέπονται επιδοτήσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που φτάνουν στο 0,5% του ΑΕΠ, δηλαδή 1 δισ. Ευρώ ( ήδη έχουν δοθεί περι τα 2 δισ. Ευρώ), ποσά που δεν επιβαρύνει τα δημοσιονομικά.

Η νέα αυτή υψηλή αβεβαιότητα στις οικονομικές προοπτικές όμως βάζει σε δοκιμασία εκ νέου την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης που πάλι αναγκάζεται να εστιάσει σε μέτρα στήριξης και όχι μόνιμες παρεμβάσεις ελαφρύνσεων. Το γεγονός δε ότι οι αυξήσεις στο ρεύμα έφτασαν το 56,7%  στο φυσικό αέριο το 154%, το  36% στο πετρέλαιο θέρμανσης αναγκάζουν τα επιτελεία να επεκτείνουν τα μέτρα στήριξης. Ήδη, έχουν προαναγγελθεί αποφάσεις για επίδομα ποσού περί τα 300 ευρώ κοντά στο Πάσχα -πέραν των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς και της αύξησης του κατώτατου μισθού. Στο κυβερνητικό στρατηγείο παρακολουθούν στενά τα νέα δεδομένα και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι είναι ακόμα νωρίς για εκτιμήσεις ή και αλλαγές στην οικονομική πολιτική.

Παρά ταύτα, έχουν στείλει ήδη όμως το μήνυμα της κρισιμότητας των εξελίξεων στην πορεία της οικονομίας. Στελέχη έχουν τονίσει ότι οποιαδήποτε απόφαση και αν ληφθεί, πρωτίστως θα πρέπει να υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στην Ουκρανία που επηρεάζουν συνολικά την οικονομία στην Ευρώπη και από το μακροοικονομικό σενάριο που θα κατατεθεί στις 30 Απριλίου από την Ελλάδα στις Βρυξέλλες. Οι υπολογισμοί, πάντως, του οικονομικού επιτελείου για το κόστος των αυξήσεων της ενέργειας στην οικονομίας είναι αποκαλυπτικοί: για κάθε 10 ευρώ αύξησης στο φυσικό αέριο προκαλείται ζημιά 600 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ.

Οι μέχρι τώρα προβλέψεις των Θεσμών, του υπουργείου και της Τράπεζας της Ελλάδος δεν δείχνουν αναθεώρηση των ισχυρών προοπτικών του 2022 (4,5-5% ΑΕΠ) και στη μείωση του ελλείμματος (1,2-1,4%, από 7% το 2021). Το καμπανάκι όμως για ισχυρούς κινδύνους που μπορεί να ανατρέψουν τους στόχους έχει χτυπήσει και για αυτό η κυβέρνηση βρίσκεται σε επιφυλακή.

Σημειώνεται ότι στον προϋπολογισμό του 2022 είχε εξάλλου προβλεφθεί το έκτακτο κονδύλι ύψους 1 δισ. Ευρώ για δαπάνες “Covid”, το οποίο δεν αποκλείεται να αυξηθεί για την αντιμετώπιση των όποιων απειλών.  Επίσης, ο κρατικός προϋπολογισμός έχει ενσωματώσει από τον Δεκέμβριο ένα δυσμενές σενάριο: μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1% το 2022 στο 3,5%. Αυτό συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε 185,5 δισ. ευρώ από 177,6 δισ. ευρώ το 2021, έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 187,3 δισ. ευρώ το 2022 που είναι το βασικό σενάριο.