Πόλεμος στην Ουκρανία: Πως επιδρά στη ναυτιλία η πολεμική σύρραξη

Αλυσιδωτές είναι οι επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το εμπόριο ρωσικού αργού από λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας έχει ουσιαστικά σταματήσει και ορισμένες τράπεζες αρνούνται να εκδώσουν LOC για να καλύψουν το ρωσικό αργό ανεξαρτήτως προορισμού.

Επίσης έντονα είναι τα προβλήματα και στη μεταφορά χύδην ξηρού φορτίου (άνθρακα, σιτηρά) από την περιοχή, ενώ και οι ναυτικοί θεωρούν πλέον τη Βόρεια Μαύρη Θάλασσα και την Αζοφική Θάλασσα ως περιοχή πολεμικών επιχειρήσεων και ζητούν επιπλέον μέτρα ασφαλείας και να τεθούν σε ισχύ ειδικές συμβάσεις εργασίας.

Σε αναζήτηση ασφαλέστερων νερών

Όπως αναφέρει ο ναυλομεσιτικός οίκος Xclusiv, η ευρείας κλίμακας εισβολή οδήγησε τα εμπορικά πλοία να βγουν από την περιοχή, σε ασφαλέστερα νερά. Στο μεταξύ, τις τελευταίες ημέρες, πλοία έχουν εκτραπεί ή εγκαταλείψει ουκρανικά αγκυροβόλια, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν και ορισμένα πλοία που χτυπήθηκαν από διασταυρούμενα πυρά. Να σημειωθεί ακόμη ότι η Maersk η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο ναυτιλιακή εταιρείας με πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, διέκοψε τις θαλάσσιες μεταφορές προς την Ουκρανία, και έκλεισε ο κεντρικό της γραφείο στην Οδησσό.

Από την άλλη πλευρά στον κλάδο των δεξαμενοπλοίων σημειώθηκαν πρόσκαιρα κάποια θετικά στοιχεία αναφορικά με τους ναύλους. Η εισβολή στην Ουκρανία έδωσε σημαντική ώθηση στην αγορά αργού πετρελαίου. Ο δείκτης BDTI, ο κύριος δείκτης της αγοράς των δεξαμενόπλοιων αργού εκτοξεύτηκε κατά σχεδόν 64% σε μία εβδομάδα στις 1.147 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδό του από την 1η Μαΐου 2020. Πρέπει να σημειωθεί η αύξηση του δείκτη κατά 26,9% της προηγούμενης Παρασκευής είναι η μεγαλύτερη ημερήσια αύξηση του δείκτη BDTI από την έναρξή του το 1998. Από την άλλη πλευρά, η αγορά προϊόντων αργού πετρελαίου δεν επηρεάζεται ακόμη, με τον σχετικό δείκτη BCTI να συνεχίζει την ανοδική του πορεία σημειώνοντας σταθερή άνοδο 1,3% σε εβδομαδιαία βάση στις 696 μονάδες.

Ο ναυλομεσιτικός οίκος σημειώνει επίσης ότι οι ναύλοι στα VLCC αυξήθηκαν ελαφρώς την προηγούμενη εβδομάδα ενώ τα κέρδη στα δεξαμενόπλοια Suezmax και Aframax που δραστηριοποιούνται στη Μαύρη Θάλασσα αυξήθηκαν σε πάνω από 67.000 δολ και 43.000 δολ την ημέρα αντίστοιχα, καθώς προς το παρόν αυτό το «πολεμικό σοκ» ωφελεί τα δεξαμενόπλοια μεταφοράς αργού.

Στα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου η εικόνα είναι πιο αβέβαιη καθώς η πρώτη αντίδραση ήταν αρνητική. Οι ναύλοι στα πλοία τύπου capes μειώθηκαν τις πρώτες ημέρες της πολεμικής σύρραξης κατά 23% σε δύο ημέρες, καθώς τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας είναι βασικά λιμάνια τόσο για τις εξαγωγές σιδηρομεταλλεύματος όσο και για τις εξαγωγές άνθρακα. Η Ρωσία εξάγει περίπου 220 εκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως με σχεδόν 28 εκατομμύρια τόνους να εξάγονται από λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, ενώ εξάγει επίσης και το 2% των παγκόσμιων εξαγωγών σιδηρομεταλλεύματος, με την Ουκρανία να εξάγει το 3%. Η αναταραχή στην περιοχή εκτιμάται ότι θα μειώσουν προσωρινά την παραγωγή σιδηρομεταλλεύματος και τα φορτία.

Ωστόσο από την άλλη πλευρά, οι διαταραχές στις εξαγωγές άνθρακα στην Ευρώπη μπορεί να προσθέσουν επιπλέον τονομίλια μεταφερόμενου φορτίου και θα ζητηθούν επιπλέον πλοία, εάν η Ρωσία μπορέσει να ανακατευθύνει όλο τον άνθρακα στην Κίνα και την υπόλοιπη Ασία και επίσης η Ευρώπη εισάγει άνθρακα από άλλες πιο απομακρυσμένες περιοχές. Μια τέτοια εξέλιξη θα επιδράσει θετικά ενισχύοντας τους ναύλους των πλοίων.

Νέες συμβάσεις για τα πληρώματα

Στο μεταξύ η Διεθνής Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές (International Transport Workers’ Federation-ITF) και ο εκπρόσωπος των εργοδοτών το Joint Negotiating Group (JNG) κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τις αμοιβές και τους όρους για τους ναυτικούς που εργάζονται στις θάλασσες που πλήττονται από τον πόλεμο. Η συμφωνία προβλέπει ότι η βόρεια Μαύρη Θάλασσα και η Θάλασσα του Αζόφ χαρακτηρίζονται ως περιοχή πολεμικών επιχειρήσεων και οι ναυτικοί που καλύπτονται από την συλλογική σύμβαση του Διεθνούς Φόρουμ Διαπραγματεύσεων (International Bargaining Forum -IBF) θα δικαιούνται επιπλέον παροχές όταν εργάζονται στην περιοχή, όπως μπόνους ίσο με τον βασικό μισθό και καταβλητέο για τουλάχιστον πέντε ημέρες, το δικαίωμα άρνησης απόπλου — με επαναπατρισμό και αποζημίωση με κόστος της εταιρείας — και διπλή αποζημίωση για θάνατο και αναπηρία.

«Τα μέρη συμφώνησαν ότι η ευημερία των ναυτικών και η προστασία των δικαιωμάτων τους σε αυτή την άνευ προηγουμένου κατάσταση ήταν πρωταρχικής σημασίας», ανέφεραν η JNG και η ITF σε κοινή δήλωση. Η σύμβαση της IBF καλύπτει περίπου 9.000 πλοία.