Φορολογία: Τι ισχύει με τα εισοδήματα εξαρτώμενων τέκνων (Α΄ μέρος)

Στο σημερινό μας σημείωμα, θα εξετάσουμε ποια άτομα θεωρούνται, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ – Ν.4172/2013), εξαρτώμενα (προστατευόμενα) μέλη.

Ποια θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη του φορολογουμένου;

Εξαρτώμενα μέλη του φορολογουμένου θεωρούνται:

α) Ο/η σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα εισοδήματα οποιασδήποτε κατηγορίας (πηγής).

β) Τα άγαμα τέκνα, εφόσον είναι ανήλικα έως 18 ετών ή είναι ενήλικα έως 25 ετών και φοιτούν σε σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής, ή είναι ενήλικα έως 25 ετών και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Οργανισμού Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) ή υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ.

γ) Τα τέκνα του φορολογουμένου και οι αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000,00 ευρώ.

δ) Οι ανιόντες, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ.

ε) Ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα που έχουν έως τρίτου βαθμού συγγένεια με τον φορολογούμενο ή τον/τη σύζυγο, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ.

Προσοχή:

3. Επισημαίνεται ότι για τον προσδιορισμό του ορίου του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος των τριών (3.000) και έξι (6.000) χιλιάδων ευρώ δεν λαμβάνονται υπόψη η διατροφή που καταβάλλεται σε ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο και το εξωϊδρυματικό επίδομα ή τα προνοιακά επιδόματα αναπηρίας που χορηγούνται από το κράτος.
4. Τα τέκνα κατά την διάρκεια της προσωρινής απομάκρυνσης από την πατρική οικία λόγω σπουδών θεωρείται ότι συνοικούν με τον γονέα – φορολογούμενο (σχετ. εγγ. 1025261/377/16-4-1992). Όπως έχει κάνει δεκτό η διοίκηση, το σχετικό έγγραφο συνεχίζει να έχει εφαρμογή και με τον Ν.4172/2013. Το αυτό ισχύει και για την προσωρινή απομάκρυνση για τη στρατιωτική θητεία, δεν θεωρείται αποξένωση από την οικογενειακή εστία. Ο φοιτητής θεωρείται ως πρόσωπο που συνοικεί με το γονέα, ανεξάρτητα αν έχει απομακρυνθεί σε άλλη πόλη για λόγους σπουδών. Συνεπώς, εφόσον πληροί το εισοδηματικό κριτήριο, θεωρείται ως εξαρτώμενο πρόσωπο.

Συμπλήρωση του πίνακα 8 : ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΩΝ ΜΕΛΩΝ ΦΟΡΟΛ/ΝΩΝ , του εντύπου Ε1

Για τα εξαρτώμενα μέλη σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 11 του ΚΦΕ (άγαμα τέκνα, ανιόντες, ανήλικοι ορφανοί συγγενείς, αδέλφια με αναπηρία κλπ.) η αναγραφή του ΑΦΜ είναι υποχρεωτική και για τα εξαρτώμενα μέλη άνω των 18 ετών, αλλά και για τα εξαρτώμενα μέλη κάτω των 18, εφόσον τους έχει αποδοθεί ΑΦΜ κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης.

Στον Πίνακα αυτό αναγράφεται το όνομα, το έτος γέννησης, η σχολή ή σχολείο, ο ΑΦΜ στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί και ο ΑΜΚΑ. Οι φορολογούμενοι που δεν επιθυμούν να γνωστοποιήσουν τον ΑΜΚΑ των εξαρτώμενων μελών τους, υποβάλλουν τις δηλώσεις τους χειρόγραφα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., με αποστολή με τους προβλεπόμενους τρόπους. Επίσης, συμπληρώνεται και το σχετικό πεδίο, εφόσον συντρέχει περίπτωση, ότι πρόκειται για ανήλικα εξαρτώμενα τέκνα που είναι υπόχρεα σε υποβολή δήλωσης και υποχρεωτικά ο ΑΦΜ του ανήλικου που υποχρεούται να υποβάλει δήλωση.

Συμπληρώνονται τα στοιχεία των υπόψη προσώπων, εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ ή τα 6.000 ευρώ αν παρουσιάζουν αναπηρία τουλάχιστον 67 %.

Για τα άγαμα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα που σπουδάζουν, απαιτείται βεβαίωση της οικείας σχολής εσωτερικού ή εξωτερικού. Στις βεβαιώσεις των αναγνωρισμένων σχολών εσωτερικού, πρέπει να αναγράφεται ο αριθμός της άδειας που χορήγησε το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, κατά περίπτωση και το ΦΕΚ στο οποίο δημοσιεύθηκε η άδεια αυτή. Για τα άγαμα ενήλικα τέκνα που είναι άνεργα, απαιτείται βεβαίωση του Ο.Α.Ε. . ότι είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα του, ενώ για τα στρατευμένα τέκνα υποβάλλεται σχετική βεβαίωση της στρατιωτικής υπηρεσίας. Για τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη, απαιτούνται στοιχεία που να αποδεικνύουν την ηλικία τους και τον βαθμό συγγένειας. Επισημαίνεται ότι για όλα τα ανωτέρω πρόσωπα ζητούνται, εφόσον κριθεί σκόπιμο, στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι συνοικούν με τον φορολογούμενο και ότι το εισόδημά τους δεν υπερβαίνει τα πιο πάνω ποσά.

Στην περίπτωση που οι έγγαμοι επιλέξουν να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις και προκειμένου να τύχουν και οι δύο της μείωσης του άρθρου 16 του ΚΦΕ, συμπληρώνουν και οι δύο τον Πίνακα αυτόν.

Σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης ή λύσης του γάμου ή του  συμφώνου συμβίωσης  τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν και τους δύο γονείς, οι οποίοι δικαιούνται  την μείωση του φόρου του άρθρου 16 του ΚΦΕ, υπό την προϋπόθεση ότι είναι  μισθωτοί ή συνταξιούχοι ή κατ’ επάγγελμα αγρότες και το αγροτικό εισόδημά τους είναι μεγαλύτερο από το 50% του συνολικού εισοδήματός του.

Προκειμένου για πρόσωπα που γράφονται στον Πίνακα αυτό για πρώτη φορά, απαιτείται συνυποβολή της οικείας ληξιαρχικής πράξης ή βεβαίωσης κατά περίπτωση ή υπεύθυνης δήλωσης του ν.1599/1986 ότι μέσα σε εύλογο χρόνο θα υποβληθεί η απαραίτητη πράξη ή βεβαίωση.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

8. Στον υποπίνακα 8.1 συμπληρώνεται υποχρεωτικά ο Α.Μ.Κ.Α. των τέκνων που είν αι εξαρτώμενα μέλη.
9. Η συμπλήρωση του Α.Μ.Κ.Α. δεν είναι υποχρεωτική μόνο στις περιπτώσεις που οι φορολογούμενοι δεν επιθυμούν να γνωστοποιήσουν τον Α.Μ.Κ.Α. των εξαρτωμένων μελών τους και στις περιπτώσεις αυτές η δήλωση υποβάλλεται χειρόγραφα με αποστολή με τους προβλεπόμενους τρόπους.

Ειδικά για τα ανήλικα τέκνα σας, γράψτε ΝΑΙ/ΟΧΙ, ανάλογα με το αν είναι ή όχι υπόχρεα σε  υποβολή δήλωσης.

Στον υποπίνακα 8.2 συμπληρώνονται υποχρεωτικά ο Α.Φ.Μ. και ο Α.Μ.Κ.Α. των προσώπων που σας βαρύνουν και συνοικούν μαζί σας. Επίσης, συμπληρώνεται η συγγένεια που έχουν μαζί σας ή με τη σύζυγό σας, κατά περίπτωση.

Για τα ανήλικα τέκνα υπάρχει υποχρέωση αναγραφής μόνο του ΑΜΚΑ, ενώ για τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα είναι υποχρεωτικός και ο ΑΦΜ.

 Συμπλήρωση κωδικών Κωδικοί 003 – 004, του εντύπου Ε1

Συμπληρώνεται ο αριθμός των τέκνων που έχετε αναφέρει στον υποπίνακα 8.1.

Για παράδειγμα, αν στον υποπίνακα 8.1 έχετε συμπληρώσει τα ονόματα τριών (3) τέκνων, στο λευκό τετραγωνίδιο μετά τον κωδικό 003 συμπληρώνεται ο αριθμός “3”. Αν ένα από τα τέκνα αυτά είναι της συζύγου, από προηγούμενο γάμο, στο λευκό τετραγωνίδιο μετά τον κωδικό 003 συμπληρώνεται ο αριθμός “2” και μετά τον κωδικό 004 o αριθμός “1” κ.λπ..

 Ο Αποστόλης Αλωνιάτης  είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.