Όταν η τροφή από δικαίωμα έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα (!)

Όταν η τροφή από δικαίωμα έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα (!)

Σήμερα εκτός από τις τρελές ανατιμήσεις σε καύσιμα, ρεύμα και τρόφιμα υπάρχει μια διάχυτη διατροφική ανασφάλεια σε όλο τον κόσμο-ακόμη και στις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες…

Ναι, υπάρχει ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά προσωπικά πάντα μιλώντας, θεωρώ πως μια χαρά ευκαιρία στάθηκε ο πόλεμος για ορισμένους επιτήδειους να κάνουν τα παιχνίδια τους και να μεγαλώσουν τα αδιέξοδα προκειμένου να επωφεληθούν. Και ο νοών νοείτω…

Ο πόλεμος στην  Ουκρανία, σε ό,τι αφορά τη διατροφική ανασφάλεια, απλώς σήκωσε το χαλί και φάνηκαν τα προβλήματα. Και για όλα αυτά τα προβλήματα, τα κενά, τις αστοχίες, όπως θέλετε πείτε τα, που ήταν για χρόνια, καλά κρυμμένα κάτω από το χαλί, θα ήθελα να μιλήσουμε σήμερα, και να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις. Εφαλτήριο για όλο αυτόν τον προβληματισμό, στάθηκε η κουβέντα που έκανα με την υπεύθυνη της εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace Έλενα Δανάλη.

Οι τιμές των τροφίμων είχαν ήδη αυξηθεί…

-«Οι τιμές των τροφίμων είχαν ήδη αυξηθεί στη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Και όταν αυξάνονται οι τιμές, αυξάνεται η παγκόσμια διατροφική ανασφάλεια. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει κυρίως χώρες που ήδη πλήττονται από υποσιτισμό», μού λέει η Έλενα Δανάλη.

-Πόσο απέχουμε εμείς εδώ στην Ευρώπη από μια επισιτιστική κρίση;

-«Η μεγάλη απειλή για επισιτιστική κρίση/ διατροφική ανασφάλεια υπάρχει, αλλά ακόμη δεν απειλεί την ΕΕ».

-Γιατί το λες αυτό;

-«Επειδή η πίεση για αύξηση της παραγωγής στην ΕΕ προέρχεται από τη βιομηχανία αγροχημικών που θέλει να κερδοφορήσει από τις αυξημένες τιμές εξαγωγών προς φτωχότερες  χώρες και να αιχμαλωτίσει τις εξαγωγικές χώρες», συμπληρώνει η Έλενα Δανάλη.

Χρειάζεται να παράγουμε  τροφή για ανθρώπους όχι για καύσιμα…

-Θεωρητικά μού ακούγονται όλα αυτά…

-«Η ΕΕ δεν χρειάζεται να αυξήσει την παραγωγή τροφής της αλλά να προσεγγίσει διαφορετικά τον αγροτοδιατροφικό της τομέα. Χρειαζόμαστε τοπικές παραγωγές με αγροοικολογικές μεθόδους και έμφαση σε μείωση κρέατος και γαλακτοκομικών,  σε μείωση της παραγωγής ζωοτροφής. Γιατί; Επειδή χρειάζεται να παράγουμε τροφή για ανθρώπους, όχι για την κτηνοτροφία, ούτε για καύσιμα (!)».

Που πηγαίνει το φαγητό μας (;)

Όπως μού εξηγεί, η ‘Έλενα Δανάλη, σε ό,τι αφορά τις καλλιέργειες σιτηρών στην ΕΕ, το 62% χρησιμοποιείται για ζωοτροφή, το 12% χρησιμοποιείται σε βιομηχανίες και βιοκαύσιμα και μόνο το 23% τρέφει τον άνθρωπο …

Τι είπε! Μόνο το 23% τρέφει τον άνθρωπο …

Δείτε και μερικά ακόμη στοιχεία: το 71% της συνολικής αγροτικής έκτασης της ΕΕ χρησιμοποιείται για παραγωγή ζωοτροφής. Παρ’ όλα αυτά, η ΕΕ εισάγει σόγια για ζωοτροφή που απαιτεί ακόμη περισσότερη γη εκτός των συνόρων της Ευρωπαϊκής ‘Έκτασης (έκταση τόση όση καταλαμβάνουν Αυστρία και Βέλγιο μαζί).

Διατροφική ασφάλεια και μείωση του κρέατος…

Κατά τους ειδικούς, της περιβαλλοντικής οργάνωσης, για να διασφαλιστεί η διατροφική ασφάλεια και να διατηρηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1.5 βαθμό Κελσίου, η ΕΕ πρέπει να μειώσει την κατανάλωση κρέατος σε 24 κιλά το άτομο το χρόνο έως το 2030 και σε 16 κιλά το άτομο το χρόνο έως το 2050, δηλαδή κατά 71% έως το 2030 και κατά 80% έως το 2050.

Ευάλωτο αγροδιατροφικό σύστημα…

-«Ο πόλεμος στην Ουκρανία ( όπως και η πανδημία) ανέδειξε το πόσο ευάλωτο και καθόλου ανθεκτικό είναι το βιομηχανικό  αγροδιατροφικό σύστημα του πλανήτη και φυσικά της χώρας μας», μού εξηγεί η Έλενα Δανάλη.

-Δηλαδή τί ακριβώς έδειξε;

-«Έδειξε  πως η πλήρης έλλειψη ανθεκτικότητας της γεωργίας οφείλεται στο ότι το αγροδιατροφικό σύστημα στηρίζεται στην  εντατικοποίηση, τις μονοκαλλιέργειες και την αλόγιστη χρήση χημικών και συνθετικών λιπασμάτων.

»Η παραγωγή συνθετικών λιπασμάτων απαιτεί αέριο, και σήμερα, η αγορά λιπασμάτων έχει μεγάλη αναστάτωση εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Τα λιπάσματα όμως καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα, δηλαδή την ποικιλία που αποτελεί τη βασική δύναμη της φύσης ώστε να εγγυηθεί ανθεκτικό, λειτουργικό και υγιές οικοσύστημα».

Σχέση εξάρτησης…

Κατά την υπεύθυνη της εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace , τα λιπάσματα (όπως και τα φυτοφάρμακα) δημιουργούν σχέση εξάρτησης των παραγωγών με τη βιομηχανία  που τα εμπορεύεται. «Χρειάζεται να παράγουμε τροφή με αγροοικολογικές προσεγγίσεις και μείωση λιπασμάτων, όπως για παράδειγμα χλωρή λίπανση», συμπληρώνει.

Στο σημείο αυτό, να σημειωθεί, πως η ευρωπαϊκή στρατηγική με τίτλο «Από το Αγρόκτημα στο πιάτο» (Farm To Fork) που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2020, προβλέπει τέσσερις στόχους. Μέσα σε αυτούς είναι και η  μείωση της  χρήσης λιπασμάτων κατά 20% έως το 2030».

Όλα αυτά, όπως μού επισημαίνει, η ‘Έλενα Δανάλη, δείχνουν την ανάγκη για στροφή σε βιώσιμα προϊόντα, τοπικά, διαφοροποιημένα και ανθεκτικά αγροδιατροφικά συστήματα που μπορούν να εγγυηθούν επαρκή ασφαλή τροφή για όλους, σταθερό εισόδημα για τους παραγωγούς και καλύτερη υγεία για τους ανθρώπους.

Κανείς τώρα δεν δικαιούται να πει πως δεν ήξερε…

‘Όπως μού αναφέρει, η ‘Έλενα Δανάλη, οι ειδικοί που συνέταξαν την έκθεση του ευρωπαϊκού γραφείου της Greenpeace με τίτλο «False sense for security –Why European food systems lackresilience» που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2020, προειδοποιούσαν πως το διατροφικό μας σύστημα δεν είναι καθόλου ανθεκτικό σε κρίσεις.

Και να που επιβεβαιώθηκαν… Και κατά τη γνώμη μου, το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης είναι αυτό: «παράγουμε μεγάλες ποσότητες από λάθος πράγματα…».

Τι είπαμε; Η τροφή πρέπει να είναι δικαίωμα και όχι απλώς ένα ακόμη εμπόρευμα…