Πόλεμος στην Ουκρανία: Αναζητώντας «άμυνα» στην εκτόξευση τιμών

Το ροκάνισμα των προοπτικών της ευρωπαϊκής ανάπτυξης μπήκε πλέον στο τραπέζι ως το  βασικό σενάριο και υπό τη μαύρη σκιά του πολέμου οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι κυβερνήσεις  αναζητούν το κατάλληλο μίγμα θωράκισης,  τόσο των οικονομιών, όσο και των νοικοκυριών που πλήττονται από τις σοκαριστικές αυξήσεις των τιμών.

Οι οικονομίες βαδίζουν σε μία  κινούμενη άμμο, σε εκείνη του πολέμου, «παρακολουθώντας» μουδιασμένες τις εξελίξεις στην Ουκρανία, όταν μάλιστα  ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη χτύπησε  ρεκόρ 5,8% τον Φεβρουάριο.

Οι προβλέψεις της ΕΚΤ

Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ο πληθωρισμός θα ανέλθει στο  5,1% το 2022, ποσοστό υπερδιπλάσιο του στόχου. Αυτή η πρόβλεψη είναι υπό την προϋπόθεση ότι οι διακοπές στον  εφοδιασμό της ενέργειας είναι προσωρινές. Όμως σε ένα χειρότερο σενάριο ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα μπορούσε να φτάσει το 7,1%.

Στο βασικό σενάριο των νέων προβολών της τράπεζας, που ενσωματώνουν μια πρώτη αξιολόγηση των επιπτώσεων του πολέμου, η ανάπτυξη ψαλιδιστικε: 3,7% το 2022, 2,8% το 2023 και 1,6% το 2024. Τον προηγούμενο Δεκέμβριο η πρόβλεψη ήταν για ανάπτυξη 4,2% το 2022, 2,9% το 2023 και 1,6% το 2024. Οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό ήταν διάχυτες κατά τη συνεδρίαση της περασμένης Πέμπτης.

Η ΕΚΤ αυτή τη φορά δεν θα είναι στην πρώτη γραμμή άμυνας, λόγω του πληθωρισμού, και εμμέσως πέταξε το μπαλάκι στις κυβερνήσεις,  επιβραδύνοντας τις αγορές ομολόγων και ίσως και να σταματήσει τα τρέχοντα προγράμματα μέχρι τον Οκτώβριο, στα οποία συμμετέχει η Ελλάδα – χωρίς την επενδυτική βαθμίδα- έχοντας τη στήριξη της τράπεζας για όσο χρειαστεί.

Στην Ελλάδα  έχει ήδη χτυπήσει συναγερμός καθώς η ακρίβεια γύρισε τη χώρα πίσω στο χρόνο και συγκεκριμένα στη δεκαετία του ‘90, αφού σημείωσε άνοδο 7,2%, κοντά στο υψηλό 7,3% του 1996. Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν μπει σε διαδικασία αναθεώρησης των στόχων για εφέτος, ειδικά στο μέτωπο του πληθωρισμού, καθότι δεν αποκλείονται σενάρια για άνοδο στο 5-5,5% εφέτος.

Τα καμπανάκια ηχούν και για τις προοπτικές της ανάπτυξης, όπου λόγω των αβεβαιοτήτων είναι αδύνατο να υπολογιστούν ακόμα οι επιπτώσεις. Όμως τα δυσμενή σενάρια δείχνουν ακόμα και μείωση του ελληνικού ΑΕΠ από την εκτίμηση  4,5% για εφέτος, στο 3,5%. Σημειώνεται ότι το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά τον Ιανουάριο  ανήλθε σε 2.944,3 εκατ. ευρώ έναντι 1.481,8 εκατ. ευρώ πέρσι, παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ, 98,7%.

Η περσινή δυναμική της ελληνικής οικονομίας (+8,3% το 2021) ενδέχεται να αποδυναμωθεί σε κάποιο βαθμό λόγω του γεωπολιτικού σοκ. Οι βασικές πηγές αβεβαιότητας είναι καταρχάς η επίδραση του αυξανόμενου ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων, επί του κόστους παραγωγής, της κερδοφορίας και των επενδύσεων, ενώ ο πληθωρισμός απειλεί το διαθέσιμο εισόδημα και την κατανάλωση. Παράλληλα ενδέχεται να υπάρξουν επιπτώσεις στις εισπράξεις του ελληνικού τουρισμού, ενώ μπορεί να υπάρξει  επίδραση των γεωπολιτικών εξελίξεων στις άμεσες ξένες επενδύσεις, λόγω της αβεβαιότητας.

Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι οι αποφάσεις για την περαιτέρω επέκταση και το μέγεθος της δημοσιονομικής ευελιξίας που θα υπάρξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Σημαντική ημερομηνία για την Ελλάδα είναι το Eurogroup της Δευτέρας, όπου εκτός από την τυπική έγκριση της έκθεσης για την 13η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας ( και ενδεχομένως συζήτηση για τον οδικό χάρτη της εξόδου από την ενισχυμένη εποπτεία),  θα μπουν στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών οι νέες εξελίξεις και πως ενδέχεται να αλλάξουν τους μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς στόχους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Διαβάστε επίσης: Θα μείνει για δεκαετίες υψηλός ο πληθωρισμός;

Από την κυβέρνηση διαβεβαιώνουν πως θα συνεχιστεί η ανακούφιση των νοικοκυριών, επιχειρήσεων και των πιο ευάλωτων, ενώ έχουν δρομολογηθεί και προτάσεις για μία κοινή ευρωπαϊκή λύση στο θέμα της ενέργειας.

Τις επόμενες 10 ημέρες αναμένεται να ξεδιπλωθεί το νέο κυβερνητικό πακέτο παρεμβάσεων, και ενδεχομένως το έκτακτο επίδομα στήριξης για την ακρίβεια κοντά στο Πάσχα. Από το οικονομικό επιτελείο τονίζεται επίσης ότι έχει χτιστεί γραμμή άμυνας, με την χώρα, μεταξύ άλλων, να έχει δανειστεί εγκαίρως  και τα ταμειακά διαθέσιμα να  υπερβαίνουν τα 41 δις. Ευρώ. Εγχώριοι και ξένοι αναλυτές τονίζουν πάντως στις εκθέσεις τους ότι παρά τις αβεβαιότητες οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία παραμένουν θετικές μεσοπρόθεσμα  κυρίως λόγω της αύξησης των επενδύσεων.