Ποιος είναι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι; Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τον Πρόεδρο της Ουκρανίας

Ο πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει γίνει το πρόσωπο της αντίστασης της Ουκρανίας ενάντια στις δυνάμεις εισβολής του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, ο Ζελένσκι ανέλαβε την εξουσία χωρίς να έχει ιδιαίτερη πολιτική εμπειρία. Πριν εκλεγεί, ήταν γνωστός για τον τηλεοπτικό του ρόλο ως ένας συνηθισμένος δάσκαλος, ο οποίος έλαβε τυχαία την εξουσία της χώρας του. Η σειρά, «Υπηρέτης του Λαού», έπαιζε στην τηλεόραση για τέσσερα χρόνια και είναι, ουσιαστικά, αυτή που έκανε τον Ζελένσκι διάσημο.

Από τότε που ξεκίνησαν οι ρωσικές επιθέσεις, στις 24 Φεβρουαρίου, ο Ζελένσκι έχει καταφέρει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του λαού, φορώντας συχνά αλεξίσφαιρα γιλέκα, ενώ, μέσω βίντεο, που δημοσιεύει στο Telegram, το Facebook και το Instagram από το κέντρο του Κιέβου, προτρέπει τον λαό του να συνεχίσει τον αγώνα κατά των ρωσικών δυνάμεων. Άλλες φορές, ο 44χρονος Πρόεδρος της Ουκρανίας επιπλήττει τους ηγέτες της Δύσης, ζητώντας τους να εντείνουν τον αγώνα τους εναντίον του Πούτιν. Απογοητευμένος από την απροθυμία που δείχνει η Δύση στο να επέμβει στρατιωτικά, ο Ζελένσκι έχει επανειλημμένα πιέσει τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) να επιβάλει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία. Κάτι, τέτοιο, όμως, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, θα έβαζε τη συμμαχία σε πόλεμο με τη Ρωσία.

Ο Ζελένσκι γνωρίζει ότι είναι ο πρώτος στόχος του Κρεμλίνου, αλλά επιμένει ότι ούτε αυτός ούτε η οικογένειά του θα εγκαταλείψουν την Ουκρανία, καθώς προσπαθεί να κρατήσει ενωμένη τη χώρα του που έχει πληχθεί σημαντικά.

Από πότε είναι πρόεδρος της Ουκρανίας ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι;

Ο Ζελένσκι εξελέγη πρόεδρος το 2019, επικρατώντας του τότε προέδρου, Πέτρο Ποροσένσκο, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως ένα αντι-καθεστωτικό αουτσάιντερ που θα προσπαθούσε να εξαλείψει τη διαφθορά στη χώρα του και να εξασφαλίσει καλύτερες σχέσεις με τη Μόσχα. Η επιτυχία του στις εκλογές βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στον ρόλο που έπαιξε στη σειρά, όπου υποδυόταν έναν καθημερινό άνθρωπο, ο οποίος έλαβε την εξουσία για να «καθαρίσει» τη χώρα του από κάθε είδος διαφθοράς. Ακόμα και το πολιτικό του κόμμα πήρε το όνομά του από τη σειρά αυτή.

Πού είναι σήμερα ο Ζελένσκι;

Ο Ζελένσκι εμφανίστηκε, τις τελευταίες ημέρες, σε βίντεο να μιλάει από το γραφείο του στο Κίεβο, αλλά το που ακριβώς βρίσκεται παραμένει άγνωστο για λόγους ασφαλείας. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ABC, ανέφερε ότι του προσφέρθηκε η δυνατότητα να εγκαταλείψει με ασφάλεια τη χώρα, σε περίπτωση περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης, ωστόσο ο ίδιος επέμεινε ότι θα παραμείνει στην Ουκρανία. Βίντεο που δημοσιεύθηκε την Κυριακή από την προεδρική υπηρεσία Τύπου δείχνει τον Ζελένσκι να επισκέπτεται τραυματίες σε νοσοκομείο, σε τοποθεσία που δεν έγινε γνωστή.

Ποια είναι τα τελευταία σχόλια του Ζελένσκι;

Ο Ζελένσκι, το Σάββατο, αναφέρθηκε σε νέες επιθέσεις από τη Ρωσία, μετά από την απαγωγή ενός δημάρχου στο νότιο τμήμα της χώρας, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, καθώς και ένα νέο γύρο αεροπορικών επιθέσεων στα περίχωρα της πρωτεύουσας. Στις αρχές αυτής της εβδομάδας, μετά τον βομβαρδισμό μαιευτηρίου, ο Ζελένσκι έγραψε στο twitter: «Κτηνωδία! Για πόσο ακόμα θα είναι ο κόσμος συνεργός σε τέτοιες ενέργειες, αγνοώντας τον τρόμο;»

Πώς χειρίστηκε ο Ζελένσκι την εισβολή;

Αρχικά, ο Ζελένσκι έκανε τα πάντα για να φαίνεται ήρεμος, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις αναπτύσσονταν σταθερά κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας, ώστε να φτάσουν τελικά τα 190.000 στρατεύματα. Ο ίδιος, στην αρχή, ανέφερε ότι οι προειδοποιήσεις των ΗΠΑ για ενδεχόμενη εισβολή ήταν υπερβολικές και έβλαπταν την οικονομία της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι, για να καθησυχάσει τον λαό, αναφέρθηκε σε ένα παρόμοιο συμβάν, την προηγούμενη άνοιξη, όταν υπήρξε μεγαλύτερη συγκέντρωση δυνάμεων στα σύνορα, αλλά τα στρατεύματα, τελικά, αποσύρθηκαν.

Ωστόσο, μετά τις πρώτες ρωσικές επιθέσεις εναντίον του Κιέβου και άλλων πόλεων στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, ο ίδιος έσπευσε να ενισχύσει τις αμυντικές δυνάμεις της χώρας του, εξασφαλίζοντας όση βοήθεια μπορούσε από τη Δύση. Με τη ρωσική προπαγάνδα να αναφέρει ότι ο Ζελένσκι έχει ήδη εγκαταλείψει τη χώρα, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας δημοσίευσε ένα βίντεο με τον ίδιο να βρίσκεται μπροστά από το προεδρικό μέγαρο στο Κίεβο, ώστε να παροτρύνει τους Ουκρανούς να υπερασπιστούν τη χώρα τους. Το εν λόγω βίντεο έχει εκατομμύρια views στο Τelegram και το Facebook.

Ο Ζελένσκι βρισκόταν σε συχνή επικοινωνία με τους Δυτικούς ηγέτες, προτρέποντάς τους να αυξήσουν τις κυρώσεις εναντίον της Μόσχας, με την ελπίδα να σταματήσει η ρωσική προέλαση. Ενώ απηύθυνε έκκληση στους Ευρωπαίους ηγέτες, μέσω βιντεοκλήσης, ώστε να τους πείσει να λάβουν αυστηρότερα μέτρα, τους προειδοποίησε ότι, σύμφωνα με αρκετούς διπλωμάτες, ενδέχεται να είναι η τελευταία φορά που τον βλέπουν ζωντανό.

«Η σιωπή που επικρατούσε στην αίθουσα ήταν εντυπωσιακή», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λίγο αργότερα, και τα 27 έθνη προχώρησαν σε σημαντική διεύρυνση του φάσματος των μέτρων κατά της Ρωσίας, με τη Δύση να σκληραίνει τη στάση της εναντίον της επιθετικότητας της Μόσχας.

Ποια η στάση του Ζελένσκι απέναντι στη Ρωσία;

Ο Ζελένσκι, αρχικά, όταν εξελέγη πρόεδρος, το 2019, επεδίωξε την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Ρωσία. Οι σχέσεις της Ουκρανίας με το Κρεμλίνο, από το 2014, δεν ήταν καλές, όταν, δηλαδή, οι ρωσικές δυνάμεις προσάρτησαν το λιμάνι της Κριμαίας στη Μαύρη Θάλασσα και προκάλεσαν εξέγερση, η οποία οδήγησε στην απόσχιση δύο φιλορωσικών περιοχών από τον έλεγχο του Κιέβου. Έχοντας δεσμευτεί να βελτιώσει τις σχέσεις με τον Πούτιν, σημείωσε κάποιες πρώτες επιτυχίες ως προς τον στόχο του αυτό: εξασφάλισε ανταλλαγή αιχμαλώτων με τη Ρωσία και προχώρησε σε συμφωνία σχετικά με το πώς θα επιτευχθεί κατάπαυση πυρός, το 2015.

Οι διαδηλώσεις εναντίον των σχεδίων του τον ανάγκασαν να αλλάξει τακτική. Διπλωμάτες από τη Δύση τον προειδοποίησαν ότι ο Πούτιν προσπαθούσε να τον πείσει να υπογράψει συμφωνία, η οποία θα του παρείχε μακροπρόθεσμη επιρροή στο μέλλον της Ουκρανίας, μέσω εκπροσώπων της Ρωσίας στις αποσχισθείσες περιοχές, με στόχο να εμποδίσει την ένταξη της χώρας στην ΕΕ ή το ΝΑΤΟ.

Αντ’ αυτού, ο Ζελένσκι προσπάθησε να πείσει το ΝΑΤΟ να αποκτήσει στενότερη σχέση με την Ουκρανία, ενώ ξεκίνησε και λαϊκή εκστρατεία για να ανακτήσει τον έλεγχο της Κριμαίας. Κοντινό του άτομο ανέφερε ότι η Ρωσία είχε αρχίσει να θεωρεί ότι ο Ζελένσκι ακολουθούσε πολύ παρόμοια τακτική με εκείνη του Ποροσένκο και ότι είχε σκοπούς να ενισχύσει τις σχέσεις της Ουκρανίας με τη Δύση.

Πολιτικοί αναλυτές ανέφεραν ότι η προσπάθεια της Ουκρανίας να συνταχθεί με τη Δύση είχε εξοργίσει τον Πούτιν, ο οποίος προσπαθούσε εδώ και καιρό να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, που, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, είχε περιοριστεί σημαντικά.

Την πέμπτη ημέρα της εισβολής, ο Ζελένσκι είπε ότι ο ουκρανικός λαός αγωνίζεται, σήμερα, για να αποτελέσει ισότιμο μέλος της ΕΕ – με πολλούς να πληρώνουν με το ύψιστο τίμημα. «Δίνουμε τη ζωή μας για το δικαίωμα να είμαστε ίσοι», είπε, αξύριστος και φορώντας ένα πράσινο στρατιωτικό μπλουζάκι. «Αποδείξτε ότι είστε με το μέρος μας και ότι δεν θα μας αφήσετε να φύγουμε»

Πώς ο Ζελένσκι από τηλεοπτικός κωμικός έγινε πρόεδρος;

Ο Ζελένσκι σπούδασε νομική, μετά την αποφοίτησή του, όμως, εισήλθε στον χώρο της ψυχαγωγίας, ιδρύοντας μία εταιρεία τηλεοπτικής παραγωγής. Έγινε διάσημος για τις κωμικές επιθεωρήσεις του, μεταξύ των οποίων και μία σκηνή όπου συνεργοί του σε κάποιο έγκλημα κατεβάζουν τα παντελόνια τους και προσποιούνται ότι παίζουν πιάνο με…κάτι άλλο και όχι με τα χέρια τους. Αργότερα, το 2006, κέρδισε στο “Dancing with the Stars” της Ουκρανίας και έδωσε τη φωνή του στον ρόλο του Paddington στην ομώνυμη ταινία, η οποία αφορούσε μία μικρή αρκούδα που επισκέπτεται το Λονδίνο.

H σειρά του «Υπηρέτης του Λαού», όταν προβλήθηκε, για πρώτη φορά, το 2015, κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον της χώρας. Ο Ζελένσκι έπαιξε τον ρόλο ενός ταπεινού δασκάλου, ο οποίος, μέσω ενός βίντεο, φώναζε εξαγριωμένος για τη διαφθορά που επικρατούσε στη χώρα του και πολλοί Ουκρανοί έπρεπε να αντιμετωπίζουν σε καθημερινή βάση. Το βίντεο έγινε viral, εγκαινιάζοντας μία περίοδο πολιτικής καριέρας για εκείνον, η οποία, τελικά, τον οδήγησε στο προεδρικό μέγαρο.

Η επιτυχία της σειράς αυτής έπεισε τον Ζελένσκι να δοκιμάσει στην πραγματικότητα τις δυνατότητές του στον πολιτικό στίβο. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία επανέλαβε πολλά από όσα αναφέρονταν στη σειρά και το κόμμα του έφερε το ίδιο όνομα με εκείνη: «Υπηρέτης του Λαού». Κέρδισε το δεύτερο γύρο εναντίον του τότε προέδρου, Ποροσένκο, με περίπου 73% των ψήφων.

Ποιο το οικογενειακό υπόβαθρο του Ζελένσκι;

Γεννημένος στις 25 Ιανουαρίου του 1978, ο Ζελένσκι μεγάλωσε σε μία περιοχή, στη νοτιοανατολική Ουκρανία, όπου μιλούσαν ρωσικά. Η οικογένειά του ήταν Εβραίοι, και πολλά από τα μέλη της έχασαν τη ζωή τους στο Ολοκαύτωμα, ενώ ο παππούς του υπηρέτησε στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο ως αξιωματικός του σοβιετικού στρατού. Ο πατέρας του, μαθηματικός, και η μητέρα του, μηχανικός, επέλεξαν να παραμείνουν στην Ουκρανία, ενώ πολλοί Εβραίοι αναχώρησαν για τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ, όταν η πρώην Σοβιετική Ένωση τους επέτρεψε να μεταναστεύσουν. Οι παιδικοί του φίλοι αναφέρουν ότι ο Ζελένσκι ξεχώριζε, παλιά, για το σκουλαρίκι που φορούσε και τους καλούς βαθμούς που είχε στο σχολείο. Αργότερα, πήρε πτυχίο νομικής από το Εθνικό Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Κιέβου.

Ο ίδιος ο Ζελένσκι δεν έχει υποστηρίξει ιδιαίτερα την εβραϊκή του ταυτότητα, καθώς, όπως ανέφερε και ο ίδιος, το 2020, η οικογένειά του ήταν μία συνηθισμένη εβραϊκή οικογένεια της Σοβιετικής Ένωσης και οι περισσότερες από τις οικογένειες αυτές δεν ήταν θρησκευόμενες. Από αυτή του τη δήλωση, όμως, φαίνεται να αγνοεί τον τρόπο με τον οποίο οι Εβραίοι στην πρώην Σοβιετική Ένωση, σε χώρες μεταξύ των οποίων και στην Ουκρανία, αναγκάστηκαν να καταπνίξουν τη θρησκευτική τους ταυτότητα και θεωρήθηκαν ξένοι. Ορισμένοι σχολιαστές ανέφεραν ότι αυτή του η δήλωση τον έκανε να θεωρηθεί παρείσακτος, κάτι που αντικατοπτρίζεται τόσο στο τηλεοπτικό του έργο όσο και στην προεδρική του εκστρατεία, το 2019.

Οι Ουκρανοί, γενικότερα, φαίνεται να διατηρούν μία πιο θετική στάση προς τους Εβραίους σε σχέση με τους πολίτες άλλων χωρών του σοβιετικού μπλοκ. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Pew Research Center, το 2019, το 5% των Ουκρανών δεν ήταν πρόθυμοι να δεχτούν Εβραίους ως συμπολίτες τους, σε σύγκριση με το 18% στην Πολωνία, το 19% στη Τσεχία και το 22% στη Ρουμανία. Στο σημείο αυτό, πρέπει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας, όταν ο Ζελένσκι έγινε πρόεδρος, ο Βολοντίμιρ Γκρόισμαν, είναι, επίσης, Εβραίος.

Όταν ο Πούτιν είπε ότι η εισβολή της Ρωσίας είχε ως σκοπό να «αποναζιστικοποιήσει» την ηγεσία της Ουκρανίας – ισχυρή προσβολή στη Ρωσία, αναφερόμενος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – ο Ζελένσκι έσπευσε να γελοιοποιήσει τους ισχυρισμούς του Ρώσου ηγέτη.

Τι συνέβη μεταξύ Ζελένσκι και Ντόναλντ Τραμπ;

Λίγο μετά την ανάληψη της προεδρίας της Ουκρανίας, ο Ζελένσκι πήγε στις ΗΠΑ, αφού ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατηγορήθηκε ότι τον πίεσε, μέσω τηλεφωνήματος, να διερευνήσει τον κύριο αντίπαλό του, Τζο Μπάιντεν. Ψήφισμα μομφής στη Βουλή των Αντιπροσώπων ισχυριζόταν ότι η παροχή βοήθειας ύψους 391 εκατομμυρίων δολαρίων για την ασφάλεια των ΗΠΑ, που εξήγγειλε ο Τραμπ, συνδεόταν άμεσα με το γεγονός ότι ο Ζελένσκι ανακοίνωσε δημόσια έρευνα. Όταν οι ενέργειες του Τραμπ βγήκαν στο φως της δημοσιότητας, εκείνος αποδέσμευσε το ποσό, το οποίο είχε ως στόχο την ενίσχυση των ουκρανικών δυνάμεων στο ανατολικό τμήμα της χώρας.

Ο Τραμπ απέρριψε τους ισχυρισμούς περί αδικημάτων και παρόλο που η παραπομπή του υπερψηφίστηκε από τη Βουλή, ο ίδιος αθωώθηκε από τη Γερουσία.

Ο Μπάιντεν, έπειτα, ανέλαβε τα ηνία της προεδρίας.