Κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας: Ποιοι θα ματώσουν περισσότερο;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ρίχνει, για ακόμη μια φορά, την Ευρώπη σε αχαρτογράφητα νερά, που έχουν καταπιεί το Διεθνές Δίκαιο.

Θα ήταν καταρχήν αδιανόητο για εμάς τους Έλληνες να δικαιολογήσουμε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έχοντας υποστεί τη βάρβαρη τουρκική εισβολή στην Κύπρο που συνεχίζεται. Και ακόμη, αντιμετωπίζοντας σε καθημερινή βάση, τις τουρκικές απειλές εναντίον της εθνικής κυριαρχίας των νησιών μας.

Ωστόσο, εμφανίζεται το παράδοξο τώρα, η Ρωσία να θεωρείται «τιμωρητέα», επειδή εισέβαλε στην Ουκρανία, αλλά στην Τουρκία να παρέχεται συνεχής ατιμωρησία. Αυτό σημαίνει ότι η Δύση έχει επιλέξει να χρησιμοποιεί πολλαπλά μέτρα και σταθμά, για περιπτώσεις καταπάτησης εδαφικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Οι απαράδεκτες αυτές διακρίσεις δεν αποτελούν δυστυχώς το μοναδικό σύμπτωμα της προϊούσας παρακμής της Δύσης. Τα συνεχή λάθη της, οι αμηχανίες της, η αδυναμία πρόβλεψης των καταστροφών που εκκολάπτονται, οι εμμονές της με τη δημοκρατία, που δήθεν δικαιολογούν αναίτιους πολέμους, αλλά και οι αθετήσεις υποσχέσεών της οδηγούν, ολοένα συχνότερα, σε δραματικές καταστάσεις, που διαφορετικά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Αδιάψευστη εξάλλου εικόνα αυτής της παρακμής προσφέρει και το «ανάστημα» των ηγετών της. Καθώς θεωρώ ότι το δόγμα του «ανήκομεν εις την Δύσιν» δεν απαιτεί κατάργηση της αντικειμενικότητας των οπαδών της, υπενθυμίζω ότι η Δύση είχε αναλάβει τον Φεβρουάριο του 1990 την υποχρέωση να «μην υπάρξει ούτε πόντος επέκτασης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς». Ωστόσο, από τότε, η Ρωσία χρειάστηκε να ανεχθεί πολυάριθμες αθετήσεις αυτής της υπόσχεσης της Δύσης, με την είσοδο στο ΝΑΤΟ αρκετών χωρών της πρώην Σοβιετικής ένωσης.

Εξηγώντας τους λόγους της εισβολής στην Ουκρανία, διότι προφανώς το ποτήρι της υπομονής ξεχείλισε, ο Πούτιν, μεταξύ άλλων, δήλωσε ότι «κινδύνευε». Αλλά, και πέρα από τις συνεχείς αθετήσεις υποσχέσεων, η συμπεριφορά της Δύσης, απέναντι στη Ρωσία, μετά την πτώση του παραπετάσματος, υπήρξε ταπεινωτική, προσβλητική ή ακόμη και εχθρική, παρότι επρόκειτο όχι μόνον για ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και για χώρα της οποίας η συμβολή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έφερε την ήττα του Άξονα.

Οι κακές αυτές συγκυρίες φαίνεται να επαληθεύουν τη θεωρία του γνωστού οικονομολόγου W.W. Rostow, με βάση την οποίαν, χώρες που υφίστανται τέτοιας μορφής έξωθεν συμπεριφορές, αναπτύσσουν δυνάμεις αντίδρασης, που σύντομα τις επιβάλλουν στο διεθνές προσκήνιο με αρχηγική περιβολή.

Σχετικά με τη στάση της Δύσης, στον πόλεμο της Ουκρανίας, αυτή αποδόθηκε μέσα από την απελπισμένη διαπίστωση του κ. Ζελένσκι ότι η «Δύση τον άφησε μόνο». Συνειδητοποίηση, που αξίζει να χαραχθεί με πύρινα γράμματα στο νου των δικών μας αρμοδίων, έτσι που να μετατραπεί σε καθήκον για όλα όσα οφείλουμε να πράξουμε ώστε να μην εξαφανιστούμε ως Έθνος. Σχετικά με τις κυρώσεις που αποφάσισε η Δύση εναντίον της Ρωσίας, αυτές αφορούν χώρα 146 εκατ. κατοίκων, με:

• πλουτοπαραγωγικές πηγές που κάνουν να ωχριούν τις αντίστοιχες κάθε άλλου κράτους,
• παραγωγή σπάνιων και πολύτιμων μετάλλων και στοιχείων,
• πολίτευμα ανελεύθερης δημοκρατίας, που εξασφαλίζει σχεδόν απόλυτη ελευθερία αποφάσεων και δράσης στον πρόεδρο, ο οποίος επιπλέον είναι απαλλαγμένος κριτικής στο εσωτερικό της χώρας του,
• με εμπειρία από τις κυρώσεις του 2014 για την Κριμαία, που σύμφωνα με εκτιμήσεις τής στοίχισαν 50 δισ. δολάρια, αλλά ταυτοχρόνως, την προετοίμασαν για τις παρούσες ,
• με άπλετη επάρκεια σε συνάλλαγμα και χρυσό,
• με ισχυρούς, αν και κάποτε χωρίς πολλές εκδηλώσεις συμμάχους, *χωρίς δημόσιο εξωτερικό χρέος και
• με πανίσχυρη στρατιωτική ισχύ, συμπεριλαμβανομένων και τελευταίας κοπής πυρηνικών όπλων, για τα οποία ο Πούτιν δήλωσε ότι αν χρειαστεί θα τα χρησιμοποιήσει.

Η Ρωσία, με αυτά τα δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να αιμορραγήσει, ως συνέπεια των κυρώσεων της Δύσης εναντίον της. Θα δυσκολευτεί, ασφαλώς, αλλά μακριά από το να γονατίσει οικονομικά.

Όμως η Δύση; Και κυρίως η ευάλωτη Ευρώπη; Μήπως…. «αλλού τα κακαρίσματα και αλλού γεννούν οι κότες»;

Οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας

Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το τραπεζικό σύστημα, από το SWIFT, καθώς και από την πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες στρατιωτικής φύσης και εξόρυξης, η αδυναμία των αεροπλάνων της να προσγειώνονται σε αεροδρόμια της Δύσης και γενικώς κάποιας πολυσύνθετης μορφής «γιουχάισμα» είναι πολύ συζητήσιμο το αν και κατά πόσον θα φέρουν μοιραίο πλήγμα στη ρωσική οικονομία. Και τούτο επειδή:

• Πρώτον, η ευρεία χρήση ψηφιακών νομισμάτων σε διεθνές επίπεδο εξασφαλίζει ανωνυμία και μυστικότητα τόσο των συναλλασσομένων όσο και του είδους των συναλλαγών. Ταυτόχρονα, τα νομίσματα αυτά υποκαθιστούν σε σημαντικό βαθμό τις εργασίες των τραπεζών.
• Δεύτερον, η Ελβετία, ο κατεξοχήν τραπεζίτης της Ευρώπης, δήλωσε ότι δεν θα ακολουθήσει αυτής της μορφής τους αποκλεισμούς εναντίον της Ρωσίας.
• Τρίτον, αναφορικά με το SWIFT, οι συναλλαγές μπορεί να γίνονται και μέσω άλλης χώρας, όπως στην περίπτωση ανάλογων κυρώσεων εναντίον του Ιράκ.
• Τέταρτον, τα τελευταία χρόνια, πολλοί ανάμεσά μας αναρωτηθήκαμε για ποιο λόγο η Ρωσία συσσωρεύει αυτά τα τεράστια αποθέματα συναλλάγματος και χρυσού. Επρόκειτο, ακριβώς, για τη σοβαρή της προετοιμασία, για τις επόμενες κυρώσεις, αξιοποιώντας τις σχετικές εμπειρίες της τής Κριμαίας.
• Πέμπτον, οι νέες τεχνολογίες, για το διάστημα του αποκλεισμού της Ρωσίας, από αυτές της Δύσης, θα εξασφαλιστούν ενδεχομένως από την Κίνα (τον δεύτερο εχθρό της Δύσης, αλλά ταυτόχρονα και επιστήθιο σύμμαχο της Ρωσίας). Από την Κίνα, εξάλλου, θα καλυφθεί τυχόν άρνηση της Δύσης να εξακολουθήσει να προμηθεύεται ενέργεια από τη Ρωσία. Πράγματι, πρόσφατα έγινε γνωστή συμφωνία της Ρωσίας με την Κίνα, που έλαβε χώρα στο Πεκίνο, με την ευκαιρία της επίσκεψης του Πούτιν εκεί, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Με βάση τη συμφωνία αυτή, η Κίνα θα αγοράζει από τη Ρωσία ενέργεια, επί 12 χρόνια. Εικάζεται ότι η αρχικά συμφωνηθείσα ποσότητα μπορεί να αυξηθεί, αν η Δύση δεν θα θέλει πλέον ενέργεια από τη Ρωσία.
• Και τέλος η Ρωσία έχει αποκτήσει εμπειρία ανάλογων συμπεριφορών της Δύσης και έχει αναπτύξει ισχυρά αντισώματα.

Και η Δύση, ιδίως η Ευρώπη, πώς θα επιβιώσει με τις κυρώσεις;

Με βάση την εύλογη υπόθεση ότι η Ρωσία θα απαντήσει στις κυρώσεις, κλείνοντας τις κάνουλες ενέργειας προς τη Δύση, η Ευρώπη κυρίως περιέρχεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Και τούτο διότι η Ευρώπη είναι βαριά εξαρτημένη από ρωσικές εισαγωγές αερίου και πετρελαίου, και όχι μόνο, αλλά και από πλήθος άλλων βασικών αγαθών. Η Ευρώπη, σε αυτή την περίπτωση, θα πληρώσει με υπερβολικό τίμημα την ενέργεια και θα αντιμετωπίσει ανυπέρβλητες δυσχέρειες συνέχισης της ομαλής οικονομικής της λειτουργίας.

Είναι αλήθεια ότι έγιναν σκέψεις για απεξάρτηση της Δύσης από τη ρωσική ενέργεια. Αλλά, όμως, η ευόδωση ανάλογων προσπαθειών απαιτεί χρόνο, υψηλού κόστους επενδύσεις και μεγάλη αβεβαιότητα, όπως ήδη απέδειξαν τα δυσμενή αποτελέσματα της πρόωρης στροφής της Δύσης, χωρίς επαρκή προετοιμασία, προς την πράσινη ανάπτυξη. Η Δύση, όμως, δεν κινδυνεύει απλώς και μόνο από το να αποκοπεί από τις ρωσικές εισαγωγές αερίου και πετρελαίου. Ακόμη -και κυρίως- επικρέμαται ο κίνδυνος αποδολλαριοποίησης, που εδώ και κάποια χρόνια απεργάζεται με επιτυχία η Ρωσία και η Κίνα, βοηθούμενες και από χώρες των BRICS. Η προσπάθεια αυτή είναι πολύ πιθανόν να εντατικοποιηθεί, εξαιτίας των κυρώσεων, έτσι που η Αμερική να απολέσει σταδιακά ένα από τα κορυφαία ισχυρά της σημεία, που είναι η γενική αναγνώριση του εθνικού της νομίσματος ως διεθνές αποθεματικό.

Εκτός απροόπτων εξελίξεων το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι συνέπειες των κυρώσεων, που η Δύση επιβάλλει στη Ρωσία, θα ματώσουν πολύ περισσότερο την ίδια από όσο την αντίπαλο.

Οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία για την Ελλάδα

Τα τύμπανα πολέμου ηχούν ήδη και στην πατρίδα μας. Οι τουρκικές απειλές εναντίον της Ελλάδας φαίνεται να ενθαρρύνονται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αλλά, και πέρα από το τρομακτικό αυτό κεφάλαιο, υπάρχουν πολλές άλλες γκρίζες εξελίξεις, που επικρέμονται επάνω στη χώρα μας, εξαιτίας κυρίως του υψηλού βαθμού εξάρτησής της από εισαγωγές.

Καταρχήν, η οικονομία μας θα επανέλθει σε συνθήκες στασιμότητας ή σε δυσδιάκριτους ρυθμούς μεγέθυνσης.

Ο πληθωρισμός, που θα μπορούσε ίσως να παραμείνει ελεγχόμενος, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε υπερπληθωρισμό, ελαχιστοποιώντας σταδιακά την αγοραστική δύναμη πολλών κοινωνικών κατηγοριών.

Το χρέος μας θα εκτιναχθεί ακόμη περισσότερο, προκαλώντας την επιβολή ενός 4ου Μνημονίου, από το μονίμως πανικόβλητο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Οι ελλείψεις δεν θα παραμείνουν, βέβαια, στο αέριο και το πετρέλαιο, αλλά θα επεκταθούν και σε βασικά είδη διατροφής, και σε λιπάσματα κ.ά. των οποίων οι τιμές θα καταστούν απαγορευτικές.

Η διάρκεια αυτής της ανωμαλίας, που προστίθεται σε αυτήν της πανδημίας είναι απρόβλεπτη, όπως και οι συνέπειές της. Η κορυφούμενη αδιαλλαξία των δύο αντιμαχόμενων πλευρών ενδέχεται να εγκυμονεί την έλευση ανεξέλεγκτων κινδύνων.

Η χώρα μας, στην προσπάθειά της να περιορίσει τους κινδύνους ενός πολέμου, που θα έφθανε μέχρις εμάς, θα έπρεπε να αποφύγει ρόλο σημαιοφόρου στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας.

Δυστυχώς, και πέραν της σθεναρής υποστήριξης των κυρώσεων, η Ελλάδα επέλεξε και αποστολή πολεμικού υλικού στην Ουκρανία, αγνοώντας το γεγονός ότι το 93% των Ελλήνων δηλώνουν αντίθετοι (δημοσκόπηση των Newsbreak).

Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, πρ. πρύτανης και καθηγήτρια στο ΠΑΜΑΚ