Πόλεμος στην Ουκρανία: Η ανατροπή του αεροπορικού χάρτη

Ακόμη και επιπλέον 4,5 ώρες πτήσης για ένα μόλις δρομολόγιο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας χρειάζονται οι αερομεταφορείς εξαιτίας του πολέμου. Οι ανακατατάξεις που έφερε στον εναέριο χώρο η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλάζουν και πάλι τον αεροπορικό χάρτη. Μεγαλύτερες διαδρομές, πανάκριβα καύσιμα, αποκλεισμός αεροπορικών εταιρειών, σπάσιμο συμμαχιών και ανήσυχοι επιβάτες. Οι αερομεταφορές βρίσκονται και πάλι στο μάτι του κυκλώνα. Προτού προλάβουν να πάρουν ανάσα από το χτύπημα της πανδημίας και με τα μεγέθη μακριά ακόμα από τα επίπεδα του 2019, η σκιά της αβεβαιότητας πλανάται ξανά βαριά.

Με τον εναέριο χώρο της Ουκρανίας κλειστό για λόγους ασφαλείας από τις 24 Φεβρουαρίου, ελάχιστες πτήσεις να περνούν από τη Μολδαβία και πολύ λίγες από τη Λευκορωσία, πάνω από 30 χώρες, μεταξύ των οποίων τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι ΗΠΑ, έχουν βγάλει «κόκκινη κάρτα» στα ρωσικά αεροσκάφη. Με τη σειρά της η Μόσχα έχει αποκλείσει τους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς από τον εναέριο χώρο της, όπως και 36 ακόμη χωρών.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως δρομολόγια ακυρώνονται, χωρητικότητες επανεξετάζονται και αεροσκάφη κάνουν μεγάλες «παρακάμψεις» που επιμηκύνουν την απόσταση και τον χρόνο πτήσης, με προφανείς επιπτώσεις στην κατανάλωση καυσίμων.

Οι επιπλέον ώρες πτήσης και το ράλι των τιμών

Ειδικότερα, για να γίνει σήμερα το ταξίδι από το Ελσίνκι στο Τόκιο, αντί της ευθείας οδού δια μέσου Ρωσίας, το αεροσκάφος κατηφορίζει στην κεντρική Ευρώπη, παρακάμπτει τα νότια σύνορα Ουκρανίας και Ρωσίας κι αφού περάσει πάνω από το Αζερμπαϊτζάν κατευθύνεται προς την Ιαπωνία. Αυτό μεταφράζεται σε επιπλέον 2.137 ναυτικά μίλια και 286 λεπτά, δηλαδή 4 ώρες και 46 λεπτά μεγαλύτερο ταξίδι.

Η διαδρομή, αντίστοιχα, από το Ελσίνκι στο Πεκίνο χρειάζεται 1.729 ναυτικά μίλια και 232 λεπτά παραπάνω. Όποιος θέλει να ταξιδέψει από το Παρίσι στο Τόκιο θα χρειαστεί δυόμιση ώρες παραπάνω, από τη Φρανκφούρτη στο Τόκιο 2 ώρες και 20 λεπτά επιπλέον και μιάμιση ώρα επιπλέον ως το Πεκίνο.

Διαβάστε επίσης: Πόλεμος στην Ουκρανία: Έφερε βουτιά στις αεροπορικές κρατήσεις

Παράλληλα, οι αλματώδεις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων αυξάνουν δραματικά το κόστος. Ας μην ξεχνάμε ότι τα καύσιμα αντιστοιχούν στο 20% του λειτουργικού κόστους για μία αεροπορική εταιρεία. Η αλλαγή δρομολόγησης για την αποφυγή του ρωσικού εναέριου χώρου εκτιμάται πως προσθέτει στο κόστος για μια επιπλέον ώρα πτήσης από 3.600 ως και 15.000 ευρώ.

Μέσα σε μόλις τέσσερις ημέρες από την έναρξη των εχθροπραξιών, με το δεδομένο ότι η Ρωσία είναι από τους βασικούς παίκτες στο ενεργειακό παιχνίδι και εκεί εστιάζει και μεγάλο μέρος των κυρώσεων, οι τιμές των αεροπορικών καυσίμων αυξήθηκαν κατά 14%, σύμφωνα με το Eurocontrol. Η τιμή των καυσίμων αεριωθουμένων αυξήθηκε στα 141 δολάρια ΗΠΑ ανά βαρέλι στις 4 Μαρτίου, αυξημένη κατά 27 % σε ένα μήνα.

Η εκ νέου δρομολόγηση μπορεί επίσης να απαιτήσει διακοπή ανεφοδιασμού, εάν η διαδρομή εκτείνεται πέρα από την εμβέλεια του αεροσκάφους. Οι αερομεταφορείς αξιολογούν ήδη ποιες πτήσεις θα συνεχίσουν να λειτουργούν και εάν θα μετακυλήσουν το κόστος στους καταναλωτές μέσω των επίναυλων καυσίμων.

Επιφυλακτικοί οι επιβάτες

Για την Ελλάδα, το κενό που αφήνουν οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι ταξιδιώτες δεν είναι ευκαταφρόνητο. Σύμφωνα με στοιχεία, το 2019 η ρωσική αγορά αποτέλεσε τη 18η μεγαλύτερη δεξαμενή διεθνών επιβατών για το αεροδρόμιο της Αθήνας, ενώ την τελευταία τριετία προ κορωνοϊού η Ουκρανία αναδείχθηκε σε αναδυόμενη αγορά. Το 2019 το «Ελευθέριος Βενιζέλος» διακίνησε 172.561 επιβάτες από την Ουκρανία και 330.316 επιβάτες από τη Ρωσία. Οι αεροπορικές εταιρείες που εξυπηρέτησαν το 2019 την Ουκρανία ήταν η Aegean, η Air Company Jonika, η Ryanair, η Ukraine International Airlines και η WizzAir. Αντίστοιχα, προς και από τη Ρωσία πετούσαν οι Aegean, Ellinair και Aeroflot.

Εφέτος, οι προ-κρατήσεις θέσεων έδειχναν ιδιαίτερη δυναμική, καθώς οι δυο χώρες θα εξυπηρετούνταν τη θερινή περίοδο από έξι εταιρείες. Συγκεκριμένα, η Ρωσία από τις Aegean και Aeroflot, με πτήσεις προς Μόσχα, Αγία Πετρούπολη και Κράσνονταρ, και η Ουκρανία από τις Ukraine International, Aegean, Ryanair, Wizz Air και SkyUp, με πτήσεις προς Κίεβο, Οδησσό και Λβιβ.

Σημαντικότατη αγορά για τη χώρα μας αποτελούν και οι Αμερικανοί τουρίστες, με το τοπίο, σε αυτή τη φάση, να παραμένει θολό. Για τους Αμερικανούς, εκεί που ο παγκόσμιος χάρτης φαινόταν ότι ανοίγει και πάλι, μετά τη χαλάρωση των μέτρων ενάντια στην εξάπλωση της Covid-19, τώρα συρρικνώθηκε εκ νέου. Οι αερομεταφορείς έχουν σταματήσει ως επί το πλείστον τα ταξίδια στη Ρωσία για το υπόλοιπο του έτους. Επίσης, «συμμαχίες» με ρωσικές αεροπορικές εταιρείες διακόπτονται, όπως έκαναν από νωρίς οι Unitedκαι American.

Σε πρόσφατη έρευνα σε περίπου 350 Αμερικανούς ταξιδιώτες σχετικά με τον αντίκτυπο του πολέμου, η εταιρεία ερευνών αγοράς MMGY Global διαπίστωσε ότι ποσοστό 47% ζυγίζει τις εξελίξεις στην Ουκρανία προτού κάνει σχέδια για την Ευρώπη.