Σόρος: Ο Πούτιν και ο κίνδυνος Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου

Project Syndicate

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, αποτελεί την αρχή ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου, ο οποίος θα μπορούσε να καταστρέψει τον πολιτισμό μας. Στις 4 Φεβρουαρίου – κατά την έναρξη, δηλαδή, των εορτασμών του κινεζικού σεληνιακού νέου έτους και των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο – ορισμένες ημέρες πριν την εισβολή, είχε προηγηθεί πολύωρη συνάντηση του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, και του Κινέζου ομολόγου του, Σι Τζινπίνγκ. Στο τέλος αυτής της συνάντησης, οι δύο άνδρες δημοσίευσαν ένα έγγραφο 5.000 λέξεων, το οποίο είχαν συντάξει με ιδιαίτερη προσοχή και στο οποίο ανήγγειλαν την έναρξη μίας στενής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Το εν λόγω έγγραφο είναι ισχυρότερο από οποιαδήποτε συνθήκη και θεωρείται ότι, πριν από αυτό, είχαν προηγηθεί λεπτομερείς διαπραγματεύσεις.

Εξεπλάγην από το ότι ο Σι, πιθανότατα, όπως φαίνεται από τα γεγονότα, έδωσε στον Πούτιν την άδεια να εισβάλει στα εδάφη της Ουκρανίας και να ξεκινήσει πόλεμο εναντίον της. Πρέπει να είναι πολύ σίγουρος για την επανεκλογή του ως ισόβιος ηγέτης της Κίνας, στα τέλη της φετινής χρονιάς. Έχοντας συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια του, ο Σι έχει σχεδιάσει προσεκτικά το σενάριο με το οποίο θα καταφέρει να φανεί αντάξιος των Μάο Τσετούνγκ και Ντενγκ Σιάο Πινγκ.

Έχοντας, πια, τη στήριξη του Σι, ο Πούτιν ξεκίνησε να πραγματοποιεί το όνειρο της ζωής του με απίστευτη βαρβαρότητα. Πλησιάζοντας στην ηλικία των 70, ο Πούτιν νιώθει ότι η στιγμή να αφήσει το στίγμα του στην ιστορία της Ρωσίας είναι είτε τώρα ή ποτέ. Ωστόσο, η αντίληψη που έχει για τον ρόλο της Ρωσίας στο παγκόσμιο σύστημα μπορεί να χαρακτηρισθεί διεστραμμένη. Φαίνεται να πιστεύει ότι ο λαός του χρειάζεται έναν Τσάρο που θα μπορεί να ακολουθεί τυφλά. Αυτό, όμως, είναι το αντίθετο της δημοκρατικής κοινωνίας και αποτελεί ένα όραμα που διαστρεβλώνει τη ρωσική «ψυχή», η οποία θεωρείται ιδιαίτερα συναισθηματική.

Κατά την παιδική μου ηλικία, είχα συναντήσει πολλές φορές Ρώσους στρατιώτες, μετά την εισβολή τους στην Ουγγαρία, το 1945. Αν τους παρακαλούσατε, θα μοιράζονταν μαζί σας το τελευταίο κομμάτι από το ψωμί τους. Αργότερα, στις αρχές του 1980, ξεκίνησα αυτό που χαρακτηρίζω «πολιτική φιλανθρωπία».

Πρώτα, δημιούργησα ένα ίδρυμα, στην πατρίδα μου, την Ουγγαρία, και μετά συμμετείχα ενεργά στη διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Όταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανέβηκε στην εξουσία, το 1985, η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης είχε ήδη αρχίσει. Δημιούργησα ένα ίδρυμα στη Ρωσία και, έπειτα, έκανα το ίδιο σε όλα τα διάδοχα κράτη. Στην Ουκρανία, μάλιστα, προέβην στην ενέργεια αυτή, πριν ακόμα γίνει ανεξάρτητη χώρα. Επισκέφτηκα, επίσης, την Κίνα, το 1984, και ήμουν ο πρώτος ξένος στον οποίον επετράπη να δημιουργήσει ίδρυμα (το οποίο έκλεισα το 1989, λίγο πριν από τη σφαγή στην πλατεία Τιεν Αν Μεν).

Δεν γνωρίζω προσωπικά τον Πούτιν, αλλά έχω παρακολουθήσει πολύ στενά την άνοδό του στην εξουσία, έχοντας πλήρη επίγνωση της σκληρότητάς του. Κατέστρεψε την πρωτεύουσα της Τσετσενίας, το Γκρόζνι, όπως, ακριβώς, απειλεί να κάνει αυτή τη στιγμή με την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, το Κίεβο.

Ο Πούτιν ήταν ένας πολύ έξυπνος πράκτορας της KGB, αλλά αυτό φαίνεται να μην ισχύει πια. Έχοντας αποκτήσει μία συγκεκριμένη εμμονή, φαίνεται να έχει χάσει την επαφή του με την πραγματικότητα. Σίγουρα δεν εκτίμησε σωστά την κατάσταση στην Ουκρανία. Περίμενε ότι οι ρωσόφωνοι Ουκρανοί θα υποδέχονταν τους Ρώσους στρατιώτες με ανοιχτές αγκάλες. Εν αντιθέσει, όμως, αποδείχθηκε ότι δεν διέφεραν από τον υπόλοιπο ουκρανόφωνο πληθυσμό. Οι Ουκρανοί έχουν προβάλει απίστευτα γενναία αντίσταση εναντίον πολύ ισχυρότερων δυνάμεών τους.

Τον Ιούλιο του 2021, ο Πούτιν δημοσίευσε μία εκτενή έκθεση στην οποία υποστήριζε ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι πραγματικά ένας λαός και ότι οι Ουκρανοί έχουν παραπλανηθεί από νεοναζί ταραξίες. Το πρώτο μέρος της επιχειρηματολογίας του έχει κάποια ιστορική βάση, δεδομένου του ότι το Κίεβο ήταν η αρχική έδρα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στο δεύτερο μέρος, όμως, αυτός που έχει παραπλανηθεί είναι ο Πούτιν. Έπρεπε να το ήξερε καλύτερα. Πολλοί Ουκρανοί πολέμησαν αρκετά γενναία κατά τις διαδηλώσεις του Euromaidan, το 2014.

Τα γεγονότα του 2014 εξαγρίωσαν τον Πούτιν. Ωστόσο, ο ρωσικός στρατός δεν είχε καλή απόδοση, όταν έλαβε την εντολή να επιτεθεί στους Ουκρανούς αδελφούς του. Η συστημική διαφθορά στο πώς δίνονται τα συμβόλαιο αμυντικών συστημάτων έπαιξε, επίσης, σημαντικό ρόλο στην κακή απόδοση του στρατού. Ωστόσο, αντί να κατηγορεί τον εαυτό του, ο Πούτιν φαίνεται να έχει, κυριολεκτικά, τρελαθεί. Αποφάσισε να τιμωρήσει την Ουκρανία, επειδή πρόβαλε αντίσταση και φαίνεται να ενεργεί χωρίς κανέναν φραγμό. Ρίχνει ολόκληρο τον ρωσικό στρατό στη μάχη και αγνοεί όλους τους κανόνες του πολέμου, βομβαρδίζοντας αδιάκριτα, κυρίως, τον άμαχο πληθυσμό. Πολλά νοσοκομεία έχουν πληχθεί και το ηλεκτρικό δίκτυο που τροφοδοτεί τον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ (το οποίο, σήμερα, έχει καταληφθεί από ρωσικά στρατεύματα) έχει υποστεί ζημιές. Στην πολιορκημένη Μαριούπολη, 400.000 άνθρωποι έχουν μείνει χωρίς νερό και φαγητό, εδώ και σχεδόν μία εβδομάδα.

Η Ρωσία μπορεί κάλλιστα να χάσει τον πόλεμο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση στέλνουν αμφότερες αμυντικά όπλα στην Ουκρανία και γίνονται προσπάθειες να αγοράσουν μαχητικά MIG ρωσικής κατασκευής, τα οποία οι Ουκρανοί πιλότοι γνωρίζουν να χρησιμοποιούν. Αυτά θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, όμως, ο Πούτιν έχει ήδη κάνει θαύματα σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της αποφασιστικότητας και της ενότητας της ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, ο Σι φαίνεται ότι έχει συνειδητοποιήσει ότι ο Πούτιν είναι, πια, ανεξέλεγκτος. Στις 8 Μαρτίου, μία ημέρα μετά τις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών της Κίνας, Ουάνγκ Γι, ότι η φιλία μεταξύ Κίνας και Ρωσίας παραμένει «σταθερή», ο Σι τηλεφώνησε στον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, και τον Γερμανό Καγκελάριο, Όλαφ Σολτς, για να τους πει ότι υποστηρίζει τις ειρηνευτικές τους προσπάθειες. Ο ίδιος επιθυμούσε οι εισβολείς να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στον πόλεμο, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ανθρωπιστικής κρίσης.

Δεν είναι καθόλου βέβαιο, ωστόσο, ότι ο Πούτιν θα ενδώσει στις επιθυμίες του Σι. Αυτό που ελπίζουμε, όμως, είναι ότι ο Πούτιν και ο Σι θα απομακρυνθούν από την εξουσία, πριν καταστραφεί ο πολιτισμός μας.