Φορολογία ανηλίκων τέκνων: Πότε υποβάλλουν δική τους δήλωση (Β΄ μέρος)

Είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα μας ποιοι θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη, ως προς τον φορολογούμενο.

(Βλέπε: Φορολογία: Τι ισχύει με τα εισοδήματα εξαρτώμενων τέκνων (Α΄ μέρος)

Στο σημερινό μας σημείωμα , θα εξετάσουμε την φορολογική αντιμετώπιση των εισοδημάτων που  αποκτούν τα ανήλικα τέκνα της οικογένειας, που θεωρούνται σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ – Ν.4172/2013), εξαρτώμενα (προστατευόμενα) μέλη.

Ποιοι έχουν υποχρέωση να υποβάλουν δήλωση

Υποχρέωση να υποβάλλει φορολογική δήλωση (έντυπο Ε1), έχει κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον έχει την φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του, ανεξάρτητα από το αν είναι εξαρτώμενο μέλος ή όχι και αποκτά πραγματικό ή   τεκμαρτό εισόδημα.

Οι κάτοικοι εξωτερικού είναι υπόχρεοι για υποβολή δήλωσης μόνο όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλίμακας ή  αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο από πηγές Ελλάδος.

Στη δήλωση συμπληρώνονται υποχρεωτικά όλα τα εισοδήματα ανεξάρτητα από τον τρόπο φορολόγησής τους, καθώς και τα απαλλασσόμενα από τον φόρο. Σε κάθε περίπτωση παρακράτησης φόρου ακόμη και στην περίπτωση αυτοτελώς ή με ειδικό τρόπο φορολογούμενων εισοδημάτων, συμπληρώνεται και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς, κατά περίπτωση, φόρος.

Φορολογία ανηλίκων τέκνων

Τα ανήλικα τέκνα είναι εξαρτώμενα μέλη των γονέων τους εφόσον το εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000,00 ευρώ και εφόσον συνοικούν με αυτούς ή όταν παρουσιάζουν αναπηρία τουλάχιστον 67% και το εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ μη υπολογιζόμενου του ποσού της διατροφής, του εξωϊδρυματικού επιδόματος ή προνοιακών επιδομάτων αναπηρίας. Στην περίπτωση αυτή το εισόδημά τους δηλώνεται και φορολογείται στο όνομα του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται καταρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης. Σε περίπτωση που αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, προστίθεται στο εισόδημα του άλλου  γονέα και φορολογείται στο όνομά του.

Προσοχή: Σε περίπτωση που η επιμέλεια έχει αφαιρεθεί από τον γονέα που θεωρείται καταρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης , θα πρέπει να φυλάσσονται και να προσκομίζονται όποτε ζητηθούν :

• Επικυρωμένο αντίγραφο της οικεία δικαστικής απόφασης , από την οποία προκύπτει ότι ο γονέας με το μεγαλύτερο εισόδημα έχει χάσει την γονική μέριμνα , σε περίπτωσης εφαρμογής των διατάξεων της παρ.4 του άρθρου 11 του ν.4172/2013.
• Επικυρωμένο αντίγραφο της οικείας δικαστικής απόφασης , από την οποία να προκύπτει ότι ο γονέας με το μεγαλύτερο εισόδημα έχει χάσει την γονική μέριμνα, σε περίπτωση εφαρμογής των διατάξεων του δέκατου εδαφίου της περ.γ’ της παρ.1 του άρθρου 31 του ν.4172/2013 (αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης , του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο ) και της αναλογικής εφαρμογής στις περ. στ’ και ζ΄ της ίδιας παραγράφου (αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού σκάφους αναψυχής , αεροσκάφους , ελικοπτέρου κλπ. του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο)

Πότε υποβάλουν φορολογική δήλωση

Κατ’ εξαίρεση, φορολογείται χωριστά το εισόδημα του ανήλικου άγαμου παιδιού  ανεξαρτήτως ποσού εφόσον προέρχεται:

α) από την παροχή της προσωπικής του εργασίας

β) από σύνταξη λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του

Στην περίπτωση που το ανήλικο άγαμο τέκνο υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση για μια ή και για τις δύο από τις παραπάνω περιπτώσεις και παράλληλα αποκτά και εισοδήματα άλλης κατηγορίας, όπως πχ. εισοδήματα από ακίνητα, αυτά αναγράφονται στη δήλωση του υπόχρεου γονέα.

Προσοχή: Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων θα δηλώνονται  στον πίνακα 8 ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους τα τέκνα που προέρχονται από τον κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα τους.

Το ίδιο ισχύει και κατά τη λύση της έγγαμης σχέσης ή του συμφώνου συμβίωσης, όπου τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν και τους δύο γονείς, οι οποίοι δικαιούνται  την μείωση του φόρου του άρθρου 16 του ΚΦΕ, υπό την προϋπόθεση ότι είναι  μισθωτοί ή συνταξιούχοι ή κατ’ επάγγελμα αγρότες και το αγροτικό εισόδημά τους είναι μεγαλύτερο από το 50% του συνολικού εισοδήματός τους (Ε 2103 /2021 εγκύκλιος).

Π.χ. Ανήλικο τέκνο, αποκτά εισόδημα 1.000 ευρώ εργαζόμενος ως σερβιτόρος και 1.500 ευρώ από εκμίσθωση κατοικιών. Ο ανήλικος έχει υποχρέωση χωριστής υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, στην οποία θα περιληφθεί το ποσό των 1.500 ευρώ, διότι το ποσό των 1.500 ευρώ θα δηλωθεί ως εισόδημα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα ή την γονική μέριμνα. Το ανήλικο τέκνο, θα αναγραφεί και στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του γονέα ως εξαρτώμενο μέλος (πίν. 8) με την ένδειξη ότι υποβάλει και δική του δήλωση .

Εισόδημα ανηλίκου από εμπορική δραστηριότητα

Σε περίπτωση υποβολής εντύπου Ε3 για ανήλικο τέκνο, του οποίου τα εισοδήματα φορολογούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του άρθρου 11 του ΚΦΕ,( εξαρτώμενο μέλος), δηλαδή  στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα, η δήλωση του γονέα με το Ε3 του  ανηλίκου υποβάλλεται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.

Εισόδημα ανηλίκου τέκνου από ενοίκια

Σε περίπτωση που ανήλικο τέκνο έχει στην κατοχή του ακίνητα που επιφέρουν εισόδημα, τα εισοδήματα φορολογούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του άρθρου 11 του ΚΦΕ,( εξαρτώμενο μέλος), το ακίνητο θα καταχωρηθεί στο Ε2 του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα, στον πρώτο πίνακα και στον πίνακα Ι (Εκμισθούμενα κ.λπ. Ακίνητα) των συμπληρωματικών στοιχείων επιλέγοντάς το στην πρώτη στήλη και συμπληρώνοντας το ονοματεπώνυμο και υποχρεωτικά τον Α.Φ.Μ. του τέκνου στις αντίστοιχες στήλες.

Συμπλήρωση του εντύπου Ε2

Πρώτη σελίδα: Αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακινήτων

Στην «Αναλυτική Κατάσταση Μισθωμάτων» δηλώνεται και ή ακίνητη περιουσία των εξαρτώμενων ανηλίκων τέκνων από τον υπόχρεο γονέα, όπως αυτός ορίζεται με τις διατάξεις των παρ. 4 και 5 του άρθρου 11 του ΚΦΕ. Τα ακίνητα αυτά συμπληρώνονται και στον πίνακα Ι “Εκμισθούμενα κτλ. ακίνητα” της δεύτερης σελίδας του εντύπου, αναγράφοντας υποχρεωτικά και τον ΑΦΜ του τέκνου.

Αν δεν επαρκεί μία αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων για όλη την ακίνητη περιουσία κάθε εισοδηματία, τότε θα χρησιμοποιούνται περισσότερα έντυπα.

Δεύτερη σελίδα: Εκμισθούμενα κτλ. ακίνητα

Οι στήλες της ένδειξης “ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ” συμπληρώνονται όταν σε κάποιο από τα ακίνητα και γαίες που έχουν καταχωρηθεί στην ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ, συντρέχει περίπτωση συνιδιοκτησίας, συνεπικαρπίας κτλ., πρόσφατης κτήσης, μεταβίβασης ή υπεκμίσθωσης.

Στις περιπτώσεις αυτές συμπληρώνονται απαραιτήτως τα “ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ” και κατά περίπτωση οι υπόλοιπες στήλες.

Η συμπλήρωση των στοιχείων αυτών γίνεται με προσοχή, για να μπορεί να γνωρίζει η Υπηρεσία σε ποιο από τα δηλωθέντα ακίνητα ή γαίες αναφέρεται στις περιπτώσεις αυτές ο φορολογούμενος.

Ειδικά στον πίνακα ΙΙ των συμπληρωματικών στοιχείων ακίνητης περιουσίας συμπεριλαμβάνονται τα στοιχεία των ακινήτων που αποκτήθηκαν ή μεταβιβάστηκαν μέσα στο φορολογικό έτος 2020 ή είναι ημιτελή μέχρι 31/12/2020.

Στην Αναλυτική Κατάσταση Μισθωμάτων (έντυπο Ε2) δηλώνεται και η ακίνητη περιουσία των εξαρτώμενων ανήλικων τέκνων από τον κατά περίπτωση υπόχρεο γονέα, όπως αυτός ορίζεται με τις διατάξεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 11 του ΚΦΕ.

Τα ακίνητα αυτά συμπληρώνονται και στον Πίνακα Ι της δεύτερης σελίδας του εντύπου, αναγράφοντας υποχρεωτικά και τον ΑΦΜ του τέκνου.

Στις στήλες 7,8,8 και 10, αναγράφονται τα στοιχεία των συνιδιοκτητών, συνεπικαρπωτών κ.λπ. των ακινήτων που καταχωρήθηκαν στην ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ.

Αναλυτικά, καταχωρούνται:

Το ονοματεπώνυμο (ή η επωνυμία) – Στην περίπτωση που ανήλικο εξαρτώμενο τέκνο έχει στην κατοχή του ακίνητο συμπληρώνεται το ονοματεπώνυμο του τέκνου.

Ο αριθμός φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ.)

Η διεύθυνση του συνιδιοκτήτη

Το ποσοστό συνιδιοκτησίας (χωρίς το σύμβολο %)

Π.χ.

• Ανήλικο τέκνο, αποκτά εισόδημα 1.500 ευρώ από εκμίσθωση κατοικιών. Ο ανήλικος δεν έχει υποχρέωση χωριστής υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και θα αναγραφεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του γονέα ως εξαρτώμενο μέλος. θα δηλωθεί ως εισόδημα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα ή την γονική μέριμνα. Το ανήλικο τέκνο, θα αναγραφεί και στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του γονέα ως εξαρτώμενο μέλος (πίν. 8)
• Ανήλικο τέκνο, αποκτά εισόδημα 7.000 ευρώ από εκμίσθωση κατοικιών. Το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα. Το ανήλικο τέκνο δεν χαρακτηρίζεται ως εξαρτώμενο μέλος

Αντικειμενική δαπάνη αυτοκινήτου ανηλίκου

Η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση το Ι.Χ. επιβατικό αυτοκίνητο ή το αυτοκίνητο μεικτής χρήσης ή το αυτοκίνητο τύπου JEEP, του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο παιδί, υπολογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα ή, αν αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, του άλλου γονέα, και κατά συνέπεια η  υπόψη δαπάνη πρέπει να αναγράφεται στους κωδικούς 851-858, κατά περίπτωση.

Ο Αποστόλης Αλωνιάτης  είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.