Γιώργος Στασινός (ΤΕΕ): Η χώρα έχει την ευκαιρία να κάνει άλμα προς το μέλλον

Επειτα από 12 χρόνια οικονομικής ύφεσης ο τεχνικός τομέας έχει δυναμική. «Θα τρέχει με χίλια τα επόμενα χρόνια. Αρκεί να βρούμε τους ανθρώπους…» αναφέρει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) κ. Γιώργος Στασινός.

Ο επικεφαλής των μηχανικών εντοπίζει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του κατασκευαστικού τομέα στην έλλειψη προσωπικού. «Δεν έχουμε αρκετούς μάστορες και τεχνίτες και πρέπει επειγόντως να τους δημιουργήσουμε» επισημαίνει. Η οικοδομή ανακάμπτει, αλλά κυρίως με μεγάλα έργα. Γι’ αυτό, για την ανακαίνιση των μικρών ιδιοκτησιών, κρίνει ως απαραίτητη την επέκταση και μετά το 2022 της έκπτωσης από τη φορολογία των δαπανών αναβάθμισης των κατοικιών και υπό προϋποθέσεις και των επαγγελματικών ακινήτων. Επίσης, θεωρεί καίριας σημασίας την επίλυση από την πολιτεία των προβλημάτων αδειοδότησης μικρών έργων ΑΠΕ αυτοπαραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας, ακόμη και μέσα στις πόλεις.

Ο κ. Στασινός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για αλλαγές που θα βοηθήσουν στην ταχύτητα υλοποίησης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, ώστε να μη χαθούν πόροι. Παράλληλα ζητεί όλα τα έργα, ιδιωτικά και δημόσια, να σχεδιάζονται με προϋπόθεση την αντοχή σε φυσικές καταστροφές και ακραία φαινόμενα. Επίσης, δίνει ορίζοντα διετίας στην ολοκλήρωση του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, ώστε να γνωρίζουν όλοι οι πολίτες και οι επενδυτές πού επιτρέπεται να χτίσουν και με ποιους κανόνες.

Είχατε δηλώσει προσφάτως ότι «η χώρα πρέπει να ξαναχτιστεί από την αρχή», στη λογική της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, προκειμένου οι υποδομές να είναι ανθεκτικές στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης; 

«Με τα έργα που έχουν μπει στο Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και με τον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ η χώρα έχει μια μοναδική ευκαιρία να επιλύσει προβλήματα δεκαετιών και να κάνει… άλμα προς το μέλλον. Μπορούμε να ολοκληρώσουμε τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Και αυτό σημαίνει όχι μόνο χρήσεις γης, αλλά και οριοθέτηση οικισμών, οριοθέτηση και ψηφιακή αποτύπωση υδατορεμάτων, κανόνες κοινούς για όλους σε όλη τη χώρα. Παράλληλα αναγκαία έργα που έχουν καθυστερήσει, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, κτιρίων του Δημοσίου και επαγγελματικών ακινήτων, θα δώσουν τεράστια ώθηση στην επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή και θα τονώσουν τα τεχνικά επαγγέλματα. Ακόμη η κατάρτιση σε πράσινα επαγγέλματα ή πράσινα έργα, όπως το πρόγραμμα για τις ξερολιθιές, τις αναβαθμίδες στην ελληνική ύπαιθρο και τα μονοπάτια στα βουνά, είναι κρίσιμα για την αντιμετώπιση των συνεπειών των ακραίων φαινομένων που αυξάνονται. Προφανώς και χρειάζονται και άλλα, ειδικά για τη σεισμική και αντιπλημμυρική προστασία».

Αρκούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια για όλα αυτά;

«Τα χρήματα δεν είναι ατέλειωτα, μπαίνουν προτεραιότητες. Θα προσπαθήσουμε όμως να τεκμηριώσουμε και να βοηθήσουμε την πολιτεία και σε άλλες δράσεις. Πρέπει όλα τα έργα πλέον, ιδιωτικά και δημόσια, να απαντούν στις μελλοντικές προκλήσεις και στους κινδύνους των καταστροφών. Αυτό είναι η ανθεκτικότητα. Δεν υπάρχει πλέον το “πού να το ήξερα, πώς να το προβλέψω”. Δικαιολογίες τέλος. Και κάτι ακόμη, πολύ σημαντικό. Για να απορροφηθούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια, χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη μείωση της γραφειοκρατίας και επιτάχυνση των αποφάσεων της Δικαιοσύνης στις περιπτώσεις προσφυγών. Αλλιώς δεν θα προλάβουμε και τα χρήματα θα χαθούν».

Πέρα από το Ταμείο Ανάκαμψης, ένα από τα βασικά αναπτυξιακά «εργαλεία» που μπορεί να δώσει καθαρότερο επενδυτικό ορίζοντα είναι ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης, ο οποίος θα συγκεντρώνει όλη τη γεωχωρική πληροφορία (καθεστώς ιδιοκτησίας, επιτρεπόμενη δόμηση κ.λπ.). Πότε θα είναι έτοιμος; 

«Εδωσα μάχες, πολλές, και προσωπικά και ως ΤΕΕ, για να πείσουμε το σύνολο του πολιτικού κόσμου και όλους τους φορείς για τη μεγάλη αυτή μεταρρύθμιση. Νιώθω υπερήφανος που καταφέραμε να θεσμοθετηθεί. Δεν κρυφτήκαμε, αναλάβαμε στο ΤΕΕ την ευθύνη να υλοποιήσουμε αυτό που κανείς φορέας της δημόσιας διοίκησης δεν ένιωθε ικανός να φέρει εις πέρας μόνος του. Είναι δύσκολο και σύνθετο, αλλά πιστεύω ότι σε δύο χρόνια θα έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα. Και αμέσως μετά ένα πλήρως λειτουργικό έργο, στο οποίο στη συνέχεια θα ενσωματωθούν ή θα συνδεθούν τα άλλα υπό εξέλιξη έργα, όπως η ψηφιοποίηση των φακέλων των οικοδομικών αδειών σε όλη τη χώρα».

Η ενεργειακή κρίση έχει οδηγήσει στα ύψη και τις τιμές των υλικών στα κατασκευαστικά έργα. Αλλά και τα κοστολόγια στις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης του «Εξοικονομώ» έχουν εκτοξευθεί. Μπορεί αυτό να οδηγήσει σε ακύρωση έργων;

«Όλοι οι εκπρόσωποι του τεχνικού κόσμου πείσαμε την κυβέρνηση να λάβει μέριμνα για την αναπροσαρμογή των προϋπολογισμών των υφιστάμενων δημόσιων έργων, που λόγω των αυξήσεων κινδύνευαν. Είναι ιδιαίτερα θετικό τα νέα δημόσια έργα να έχουν πιο επίκαιρους προϋπολογισμούς. Σχετικά με την ακρίβεια, η χώρα έχει εμπειρία από προηγούμενες δεκαετίες για να αντιμετωπίσει στα τεχνικά έργα τον πληθωρισμό, αρκεί να λαμβάνονται γρήγορα οι κατάλληλες αποφάσεις. Στον ιδιωτικό τομέα, οι αυξήσεις περνούν γρήγορα στον τελικό πελάτη. Δεν νομίζω ότι χρειάζονται εκεί κρατικές παρεμβάσεις. Ας αφήσουμε τους μηχανικούς να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις και ο ιδιώτης ας επιλέξει εκείνη που προτιμά. Το ΤΕΕ κάνει προτάσεις ώστε οι νέες κατασκευές να έχουν πιστοποιημένα πράσινα υλικά που θα ωφελούν και οικονομικά και περιβαλλοντικά. Σύντομα, νομίζω, η πολιτεία θα ανακοινώσει θετικά νέα πάνω σε αυτό».

Όσον αφορά τον προτεινόμενο Εθνικό Κλιματικό Νόμο, έριδες έχει δημιουργήσει η πρόβλεψη απαγόρευσης από το 2023 εγκατάστασης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει διαθέσιμο δίκτυο αερίου. Θεωρείτε ότι η πρόβλεψη κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση;

«Είναι καλό για οικονομικούς λόγους ιδιοκτητών και ενοίκων, αλλά και για το περιβάλλον, τα νέα κτίρια να είναι σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης έως το 2030. Και αύριο να το πετυχαίναμε, ωφελημένοι θα ήμασταν. Σε υφιστάμενα κτίρια όμως είναι πιο δύσκολο. Πώς θα πείσεις χωρίς ειδικά κίνητρα όποιον δεν μπορεί να αντικαταστήσει έναν παλιό καυστήρα πετρελαίου; Ως μεταβατικό καύσιμο το φυσικό αέριο είναι μια κάποια λύση, αλλά όχι αυτοσκοπός, ούτε πανάκεια. Αντί να τσακωνόμαστε για αυτά τα “μεγάλα” θέματα, όπως “ναι ή όχι” στο φυσικό αέριο, προτιμώ να ασχοληθούμε με όσα μπορούμε πραγματικά να αλλάξουμε. Η πολιτεία να λύσει οριστικά τα προβλήματα αδειοδότησης και εφαρμογής μικρών έργων ΑΠΕ, αυτοπαραγωγής και αποθήκευσης παντού, ακόμη και μέσα στις πόλεις, που αφορούν τον καθένα αλλά σήμερα δεν μπορεί ο καθένας να τα κάνει. Παράλληλα βέβαια με τα μεγάλα έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης, για τα οποία το ΤΕΕ έχει προσφέρει μηχανικούς στην πολιτεία για να βοηθήσει στην αδειοδότησή τους».

«Δεν έχουμε αρκετούς μάστορες και τεχνίτες στην οικοδομή»

Η εικόνα που βλέπουμε σχετικά με την αύξηση της δραστηριότητας στην οικοδομή είναι πραγματική; 

«Πράγματι η οικοδομή δείχνει να ανακάμπτει. Το μαρτυρούν τα έργα που βλέπουμε γύρω μας. Αλλά αφορούν κυρίως μεγάλα ή πολύ “ποιοτικά ακίνητα”, υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση με το παρελθόν. Σίγουρα το μέλλον θα είναι καλύτερο για αυτά τα ακίνητα. Θυμίζω τα τεράστια έργα που έρχονται, όπως το Ελληνικό, οι σχεδιαζόμενες αστικές αναπλάσεις κ.ά. Μαζί όμως πρέπει να κοιτάξουμε και την ανακαίνιση των μικρών ιδιοκτησιών. Για αυτό πρέπει να επεκταθεί και μετά το 2022 το μέτρο της έκπτωσης από τη φορολογία των δαπανών αναβάθμισης των κατοικιών που κάνουν οι πολίτες και μάλιστα να επεκταθεί και στα υλικά, όχι μόνο στις εργασίες. Και ίσως, υπό προϋποθέσεις, και στα επαγγελματικά ακίνητα».

Αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί; 

«Όχι, το μεγαλύτερο πρόβλημα που βλέπουμε σήμερα και θα μεγαλώσει στο μέλλον, αν δεν ληφθούν μέτρα, είναι η έλλειψη προσωπικού στην οικοδομή. Το έχω πει εδώ και καιρό, το βλέπουν στα εργοτάξια οι συνάδελφοι μηχανικοί, το λένε πλέον επικεφαλής μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών και επενδυτές: δεν φτάνει το τεχνικό προσωπικό στα έργα, στην οικοδομή, στη βιομηχανία. Δεν είναι τόσο πρόβλημα ότι ανεβαίνει το κόστος του προσωπικού. Αυτό στο τέλος μπορεί να είναι και θετικό. Το πρόβλημα είναι ότι δεν φθάνει το προσωπικό, δεν έχουμε αρκετούς μάστορες και τεχνίτες. Πρέπει να τους δημιουργήσουμε. Με στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης, με επιστροφή ανθρώπων που έφυγαν στο εξωτερικό, να προσελκύσουμε από τις δεξαμενές της ανεργίας και των μεταναστών κ.λπ. Μετά από 12 χρόνια κρίσης, οι απολαβές βελτιώνονται και ο τεχνικός τομέας έχει δυναμική. Θα τρέχει με χίλια τα επόμενα χρόνια. Αρκεί να βρούμε τους ανθρώπους…».