Οι 9 πετρελαϊκές που πλήρωσαν 18,5 δισ. δολ. στη Μόσχα

Εννέα ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων έχουν πληρώσει συνολικά 15,8 δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία σε διάφορες μορφές φόρων και τελών από τότε που η χώρα προσήρτησε την Κριμαία από την Ουκρανία το 2014, ανέφεραν σε κοινή τους δήλωση ΜΚΟ.

Οι ομάδες, Global Witness, Greenpeace USA και Oil Change International, χρησιμοποίησαν δεδομένα από την Rystad Energy με έδρα το Όσλο, μια ανεξάρτητη εταιρεία έρευνας ενέργειας , για να υπολογίσουν πόσα χρήματα έδωσαν στο ρωσικό κράτος εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου με έδρα τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Εξέτασαν μόνο εταιρείες με δραστηριότητες εξερεύνησης και παραγωγής στη Ρωσία.

Μελέτησαν τα δικαιώματα εκμετάλλευσης, τους εξαγωγικούς δασμούς, τα μπόνους, τους φόρους και τις αμοιβές και κατέληξαν σε μια λίστα με εννέα εταιρείες από αυτές τις περιοχές που είχαν πληρώσει τα περισσότερα χρήματα στη Ρωσία. Όλες αυτές οι πληρωμές ήταν νόμιμες, ενώ και άλλες πολυεθνικές εταιρείες εκτός του ενεργειακού τομέα έχουν επίσης πραγματοποιήσει παρόμοια είδη πληρωμών στο ρωσικό κράτος.

Η Shell στην κορυφή

Η Shell, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Ηνωμένο Βασίλειο, έστειλε 7,85 δισεκατομμύρια δολάρια, το υψηλότερο ποσό από τις εισηγμένες εταιρείες, ανέφεραν οι ομάδες σε κοινή τους δήλωση.
Ακολούθησε η ExxonMobil που εδρεύει στις ΗΠΑ (2,81 δισεκατομμύρια δολάρια).

Δύο εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στη Γερμανία, η Wintershall και η Wintershall DEA, που έκτοτε συγχωνεύτηκαν, κατέβαλαν συνολικά 2,86 δισεκατομμύρια δολάρια. Η BP, η βρετανική πολυεθνική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου, πλήρωσε 817 εκατομμύρια δολάρια, δείχνουν τα στοιχεία της Rystad.

Η «χρηματοδότηση» του πολέμου

Όπως επισημαίνει το CNN που δημοσιεύει την ανακοίνωση, τα στοιχεία αυτά κοινοποιήθηκαν εν μέσω επικρίσεων ότι οι αγορές από τη Δύση ρωσικού άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου — που είναι σε μεγάλο βαθμό κρατικά περιουσιακά στοιχεία — βοήθησαν στη χρηματοδότηση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η προσθήκη φόρων, τελών και δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για εταιρείες που επέλεξαν να δραστηριοποιηθούν στη Ρωσία υπογραμμίζει πόσα κεφάλαια έχουν μεταφέρει οι δυτικές ενεργειακές εταιρείες στη Ρωσία.

Οι τρεις ομάδες που συγκέντρωσαν τα στοιχεία δήλωσαν ότι ενώ το ποσό των 15,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων ήταν σημαντικό, οι εταιρείες που εντοπίστηκαν ήταν επίσης υπεύθυνες για δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια που εισρέουν στο ρωσικό κράτος λόγω των συμμετοχών που κατέχουν σε ρωσικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Συμμετοχές σε ρωσικές εταιρείες

Η BP κατείχε μέχρι πρόσφατα μερίδιο 19,75% στη ρωσική ενεργειακή εταιρεία Rosneft, για παράδειγμα. Η Rosneft πλήρωσε 353,16 δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία σε φόρους, τέλη, δικαιώματα εκμετάλλευσης και κέρδη πετρελαίου μεταξύ 2014 και 2021, δείχνουν τα στοιχεία της Rystad.

Αν και η BP μπορεί να μην πλήρωσε αυτά τα χρήματα απευθείας στη Ρωσία, ο Murray Worthy, επικεφαλής της εκστρατείας για το φυσικό αέριο στην Global Witness, είπε ότι εξακολουθεί να έχει κάποια ευθύνη για τις πληρωμές.

Κοντά στα 100 δισ. δολάρια

«Το πραγματικό ποσό που αυτές οι εταιρείες είναι υπεύθυνες να πληρώσουν στη Ρωσία είναι πολύ πιο κοντά στο όριο των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά κρύβεται από τα μερίδιά τους σε ρωσικές εταιρείες. Πιστεύουμε ότι μόνο η BP είναι υπεύθυνη για τα 78,4 δισεκατομμύρια δολάρια που πηγαίνουν στη ρωσική κυβέρνηση μέσω του μερίδιο στον κολοσσό πετρελαίου και φυσικού αερίου Rosneft που λέει ότι διατηρούσε μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες», είπε στο CNN. Αναφερόταν σε πληρωμές κατά την περίοδο μεταξύ της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 έως το τέλος του 2021.

Και πρόσθεσε: «Η ρωσική ενεργειακή βιομηχανία είναι ο μεγαλύτερος κερδισμένος του Πούτιν και εταιρείες όπως η BP συνέχισαν να ρίχνουν χρήματα στο σεντούκι του πολέμου του. Σίγουρα αναρωτιέμαι αν έχουν τώρα ουκρανικό αίμα στα χέρια τους».

Διαψεύσεις…

Σε email προς στο CNN, ο εκπρόσωπος της BP Ντέιβιντ Νίκολας είπε ότι η εταιρεία δεν αναγνωρίζει το ποσό των 78,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων και εξήγησε ότι τα μόνα χρήματα που κατέβαλε απευθείας η BP στο ρωσικό κράτος ήταν 350 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους για την εξαετία μεταξύ 2015 και 2020.

«Στις 27 Φεβρουαρίου ανακοινώσαμε ότι θα αποχωρήσουμε από τη συμμετοχή μας στη Rosneft, ότι οι δύο διορισμένοι από την BP διευθυντές παραιτούνται από το διοικητικό συμβούλιο της με άμεση ισχύ και ότι θα αποχωρήσουμε από τις άλλες επιχειρήσεις μας στη Ρωσία με τη Rosneft», είπε ο Νίκολας.

Η BP αντιμετωπίζει τώρα πιθανή απώλεια 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων που σχετίζεται με την αποχώρησή της.

Ο Γουόρθι είπε ότι ενώ η BP μπορεί να αρνηθεί την ευθύνη για τις πληρωμές της Rosneft στο ρωσικό κράτος, «ήταν πάντα πολύ χαρούμενη που επωφελήθηκε από τα δισεκατομμύρια που έχουν εισρεύσει από τη συμμετοχή της στην εταιρεία».

Ακόμα μεγαλύτερα ποσά

Ενώ το σύνολο δεδομένων επικεντρώθηκε σε πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν κυρίως μέσω φόρων και τελών, πολύ περισσότερα χρήματα ρέουν από τη Δύση στα ταμεία του ρωσικού κράτους σε πραγματικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο που αγοράστηκε — το οποίο χρησιμοποιείται για τα πάντα, από φυσικό αέριο για θέρμανση σπιτιού έως καύσιμα για αυτοκίνητα. Το πραγματικό χρηματικό ποσό που πηγαίνει από εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Δύση στο ρωσικό κράτος θα ήταν πολύ υψηλότερο από οποιοδήποτε ποσό που καταβάλλεται σε φόρους και τέλη.

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες

Οι άλλες τέσσερις εταιρείες που αναφέρονται στη δήλωση των ΜΚΟ είναι η TotalEnergies με έδρα τη Γαλλία (568 εκατομμύρια δολάρια), η Equinor με έδρα τη Νορβηγία (455 εκατομμύρια δολάρια), η OMV με έδρα την Αυστρία (246 εκατομμύρια δολάρια) και η Trafigura με έδρα την Ελβετία (202 εκατομμύρια δολάρια).

Η TotalEnergies έχει επίσης μερίδια σε ρωσικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου που έχουν πληρώσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια περισσότερα στην κυβέρνηση, σύμφωνα με στοιχεία της Rystad. Η TotalEnergies ανακοίνωσε την Τρίτη ότι θα σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο μέχρι το τέλος του έτους, αλλά ότι θα συνεχίσει να αγοράζει ρωσικό αέριο. Η εταιρεία δεν απάντησε στο αίτημα του CNN για σχόλιο.

Η Equinor έκλεισε τις δραστηριότητές της στη Ρωσία και λέει ότι σταμάτησε να εμπορεύεται ρωσικό πετρέλαιο.

Η Wintershall DEA είπε στο CNN ότι η εταιρεία «δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν» και ότι «πάντα διεξήγαγε τις δραστηριότητές της σε συμμόρφωση με όλους τους ισχύοντες νόμους».

Ένας εκπρόσωπος της Trafigura είπε ότι η εταιρεία δεν πλήρωσε τίποτα στη ρωσική κυβέρνηση “που προέκυψε από την παραγωγή ορυκτών καυσίμων”. Η εταιρεία έχει μερίδιο 10% στο έργο Vostok Oil, του οποίου η Rosneft είναι ο πλειοψηφικός μέτοχος. Ο εκπρόσωπος είπε ότι «δεν έχουν καταβληθεί άλλα χρήματα» από την απόκτηση του μεριδίου το 2020. «Η Trafigura δεν έχει λάβει μερίσματα ή παρόμοιες πληρωμές από τη συμμετοχή της στη Vostok Oil».