Ανησυχητικές ενδείξεις για ύφεση από την αμερικανική αγορά ομολόγων

Το φαινόμενο ονομάζεται «αναστροφή της καμπύλης απόδοσης». Και οι ειδικοί θεωρούν ότι όταν παρατηρείται στην αμερικανική αγορά ομολόγων τα μαντάτα για την οικονομία δεν είναι καλά.

Αν όμως η αμερικανική οικονομία φταρνίζεται, βήχει η παγκόσμια οικονομία. Ή τουλάχιστον εκείνη της Δύσης, μια και ο πόλεμος στην Ουκρανία προοιωνίζεται ανατροπή της παγκοσμιοποίησης και επιστροφή σε ένα νέο δίπολο Ανατολής-Δύσης.

Το καμπανάκι του κινδύνου χτύπησε τη Δευτέρα, όταν η απόδοση του 5ετούς ομολόγου που εκδίδει το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ξεπέρασε την απόδοση του 30ετούς ομολόγου. Η εξέλιξη είναι ανησυχητική διότι αποκαλύπτει τις αμφιβολίες της αγοράς για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας.

Ο βασικός κανόνας

Υπό κανονικές συνθήκες όσο αυξάνεται ο χρόνος ωρίμασης ενός ομολόγου τόσο μεγαλύτερο κίνητρο θέλει ένας επενδυτής για να το επιλέξει. Για να δεσμεύσει δηλαδή τα χρήματά του για δέκα ή και για τριάντα χρόνια αντί για πέντε ή δύο ή και ένα, πρέπει να δελεαστεί με την προσδοκία υψηλότερης απόδοσης. Αυτό υπαγορεύει η λογική.

Όταν οι καμπύλες απόδοσης αντιστρέφονται και οι κάτοχοι «χαρτιών» μικρότερης διάρκειας χρειάζονται υψηλότερο δέλεαρ για να τα προτιμήσουν, φίδια ζώνουν τους ειδικούς. Διότι συμπεραίνουν ότι η αγορά «βλέπει» κινδύνους στο άμεσο μέλλον, σε μια προοπτική ενός ή δύο ετών δηλαδή. Και οι επενδυτές απαιτούν υψηλότερες προσδοκίες κέρδους για να δεσμεύσουν τα χρήματά τους.

Εξυπακούεται ότι λειτουργεί και δευτερογενής αγορά ομολόγων, στην οποία γίνονται συναλλαγές εκδόσεων χρέους προτού αυτές λήξουν, γεγονός που καθιστά πιο περίπλοκες τις σκέψεις και πιο σύνθετους τους υπολογισμούς των επενδυτών. Αλλά θεωρητικά ο κανόνας είναι όσο μακραίνει ο χρόνος ωρίμασης ενός ομολόγου τόσο να αυξάνεται η απόδοσή του.

Πού βρισκόμαστε σήμερα

Τη Δευτέρα όμως, 28 Μαρτίου, η λογική αυτή ανατράπηκε. Η απόδοση του 5ετούς ομολόγου της αμερικανικής κυβέρνησης ξεπέρασε σε απόδοση του 30ετούς ομολόγους για πρώτη φορά από το 2006. Για πρώτη φορά δηλαδή από τις παραμονές της κατάρρευσης της αμερικανικής αγοράς ενυπόθηκων δανείων υψηλού ρίσκου (subprime market) και το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και ύφεσης.

«Η αντιστροφή των καμπυλών απόδοσης στην αγορά ομολόγων δείχνει ότι οι επενδυτές ανησυχούν για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας», δήλωσε στο CNBC η Στέφανι Ροθ, επικεφαλής οικονομολόγος της J.P. Morgan. «Ασφαλώς αυτό δεν σημαίνει ότι η ύφεση βρίσκεται επί θύραις. Αλλά αποτυπώνει τις ανησυχίες για το μέλλον της οικονομίας», πρόσθεσε η αμερικανίδα οικονομολόγος.

«Οι επενδυτές δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στη διαφορά που έχουν οι αποδόσεις των ομολόγων διετούς διάρκειας που εκδίδει το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ με τις αποδόσεις των ομολόγων δεκαετούς διάρκειας», σημειώνει ο ρεπόρτερ του CNBC Γκρεγκ Ιακούρτσι. Η καμπύλη των 2ετών και 10ετών ομολόγων δεν έχει αναστραφεί ακόμη. Και αναστράφηκε συστηματικά κατά τις επτά υφέσεις της αμερικανικής οικονομίας (φευ, και παγκόσμιες) που προέκυψαν από το 1970 και εντεύθεν.

Όσο για τον χρόνο ο οποίος μεσολαβεί από την ένδειξη της αναστροφής των καμπυλών μέχρι να προκύψει η ύφεση, είναι 17 μήνες κατά μέσον όρο. Δηλαδή, αν τα πράγματα πάρουν την χειρότερη τροπή, η ύφεση θα προκύψει το φθινόπωρο του 2023 – και θα είναι, όπως όλοι αντιλαμβάνονται, η χειρότερη εποχή τότε για να κάνει κανείς εκλογές…

Λάθος συναγερμοί

Ωστόσο, δεν συμβαίνει πάντοτε οι ανεστραμμένες καμπύλες των αποδόσεων των ομολόγων να προοιωνίζονται ύφεση της αμερικανικής οικονομίας. «Ζήσαμε ένα λάθος συναγερμό το 1998 και επίσης άλλον ένα πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας της Covid-19», σημειώνει η Στέφανι Ροθ της J.P. Morgan. Ασφαλώς η πανδημία έφερε ύφεση, αλλά η Ροθ χαρακτηρίζει την εξέλιξη τυχαία διότι «οι αγορές τα προβλέπουν όλα, όχι όμως και το ξέσπασμα μιας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης».

«Δεν μπορεί να πει κανείς ότι οι ενδείξεις από την αμερικανική αγορά ομολόγων είναι αλάνθαστες, όμως είναι γεγονός ότι έχουν ένα υψηλό ποσοστό επιτυχίας σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη μιας μελλοντικής ύφεσης», απεφάνθη ο Μπράιαν Λιουκ, επικεφαλής του κλάδου σταθερού εισοδήματος στην S&P Dow Jones Indices.

Ανεξάρτητα από τις ενδείξεις στην αγορά ομολόγων, οι ειδικοί της J.P. Morgan έχουν ανεβάσει την εκτίμησή τους για το ενδεχόμενο μιας νέας ύφεσης στις ΗΠΑ στο 30% με 35% από 15% που είναι ιστορικά η μέση πρόγνωσή τους, διευκρίνισε η Ροθ.