OT FORUM – Wolczuk: Ο Πούτιν έχει εμμονή με την Ουκρανία και την θεωρεί αναπόσπαστο τμήμα της Ρωσίας

Στους πραγματικούς λόγους της εισβολής, στις ιστορικές καταβολές της πάλαι ποτέ ρωσικής αυτοκρατορίας και το ρόλο της Ουκρανίας σε αυτή, όπως και την… εμμονή του ίδιου του Βλαντιμίρ Πούτιν αναφέρθηκε κυρίως η συζήτηση μεταξύ του editor in chief των Financial Times, Yuri Bender και της Kataryna Wolczuk, associate fellow of Chatham House, professor of East European Politics (CREES), University of Birmingham στη θεματική συζήτηση για την Ουκρανία στο πρώτο OT Forum.

Όπως εξήγησε η κυρία Wolczuk έχουν περάσει 16 χρόνια αφότου η Ουκρανία ζήτησε να μπει στο ΝΑΤΟ, χωρίς τότε να λάβει μια σαφή απάντηση. Μάλιστα δεδομένου πως κάποιες χώρες όπως η Ιταλία είχαν εκφράσει ενστάσεις, το θέμα είχε σταδιακά αδρανήσει για να επανέλθει τελικά μόλις τώρα, μετά τη ρωσική εισβολή.

Σε κάθε περίπτωση οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θέλησαν να στείλουν σαφές μήνυμα πως δεν τίθεται θέμα εισδοχής της χώρας, γι’ αυτό εξάλλου δεν έγινε δεκτό και το αίτημα του Κιέβου να δρομολογηθεί η απαγόρευση πτήσεων.

Το θέμα που διαφοροποιεί το καθεστώς της Ουκρανίας στο ερώτημα για τις προθέσεις της Ρωσίας είναι πως για τη Μόσχα φαίνεται πως είναι θέμα εθνικής ταυτότητας.

Το αφήγημα του Κρεμλίνου άλλαξε σταδιακά τα τελευταία χρόνια προς την κατεύθυνση του να παρουσιάζεται η Ουκρανία και όχι μόνο ως τμήμα της ταυτότητας της Ρωσίας, ως αναπόσπαστο κομμάτι της Ρωσίας. Αυτό είναι κάτι που φοβίζει τις άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Πολωνία.

Το συμπέρασμα είναι πως η Ουκρανία φαίνεται να έχει γίνει εμμονή για τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Αναφορικά με τη συζήτηση για την αναβίωση του βασιλείου του Δνείπερου, βλέπουμε πως η γραμμή του Δνείπερου που χωρίζει την Ουκρανία στη μέση μοιάζει να έχει μεταφερθεί προς τα ανατολικά, κοντά δηλαδή στα τωρινά σύνορα μεταξύ των δύο κρατών. Αυτό δείχνει και την πρόθεση της Μόσχας να συμπεριλάβει στα σχέδια του, στα σχέδια ενσωμάτωσης το Ντονμπάς, τη Μαριούπολη, τη Μαύρη Θάλασσα και την Αζοφική Θάλασσα.

Όμως, η Ουκρανία έχει μεταχηματιστεί, έχει αντισταθεί στην επιθετικότητα της άλλης πλευράς και στη ρωσική εισβολή και έχει καταφέρει να κρατηθεί.

Ρευστοί στόχοι 

Μέσα στο τοπίο αυτό οι στόχοι της Μόσχας μοιάζουν ρευστοί. Σίγουρα χρειάζεται και επιζητά να δημιουργήσει τουλάχιστον ένα διάδρομο για την Κριμαία, κατακτώντας τη Μαριούπολη και τα εδάφη ανατολικά από το Δνείπερο, όμως η αποτυχία της στρατιωτικής επίθεσης την υποχρέωσε να αναδιπλωθεί. Το αφήγημα αλλάζει, όπως φάνηκε και από τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη και βλέπουμε τη ρωσική πλευρά να επικεντρώνεται και πάλι στη διευθέτηση των εδαφών στις ρωσόφωνες περιοχές, στο Ντονμπάς.

Υπό το πρίσμα αυτό ο πρόεδρος Πούτιν, κατά την κυρία Wolczuk, εμφανίζεται σαν ένας… σουλτάνος μιας οθωμανικής αυτοκρατορίας που θέλει να υποτάξει άλλες περιοχές. Όμως, ο ίδιος ο ουκρανικός λαός δεν συμφωνεί, αντιστέκεται και όποιοι διαφωνούν παρουσιάζονται ως… ναζιστές.

Η προπαγάνδα της αποναζιστικοποίησης

Πραγματικά, η ρητορική της αποναζιστικοποίησης της Ουκρανίας έχει εξελιχτεί στην αιχμή του δόρατος στην καμπάνια που διεξάγει η Μόσχα για να εξηγεί τον πόλεμο στο εσωτερικό της, στη ρωσική κοινή γνώμη. Ο κόσμος δεν είναι βέβαιο πως καταλαβαίνει γιατί γίνεται ο πόλεμος αυτός. Όμως, η ρωσική προπαγάνδα είναι πολύ αποτελεσματική και συντονισμένη γύρω από το αφήγημα της αποναζιστικοποίησης.

Μέσα στο τοπίο αυτό ο ρόλος των ολιγαρχών είναι σίγουρα σημαντικός, όμως είναι διαφορετικός σε κάθε πλευρά. Στη Ρωσία ο Πούτιν δεν φαίνεται να θέλει να τους εμπλέξει στην πολιτική, θέλει να τους αφήσει επικεντρωμένους στις επιχειρήσεις. Ωστόσο οι ολιγάρχες αυτοί χρηματοδοτούν και στηρίζουν τη ρωσική οικονομία άρα κατ’ επέκταση βοηθούν στη χρηματοδότηση του πολέμου και γι’ αυτό έχουν στοχοποιηθεί από τις δυτικές κυρώσεις. Πάντως, υπάρχει μια διαφορά: Στη Ρωσία, είναι το Κρεμλίνο αυτό που ελέγχει τους ολιγάρχες, ενώ αντιθέτως στην Ουκρανία οι ντόπιοι ολιγάρχες είναι έντονα αναμεμειγμένοι στην πολιτική σκηνή και την επηρεάζουν.