Οι εργαζόμενοι της Ευρώπης αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη πίεση από τις περικοπές των πραγματικών μισθών

Αυτή υποτίθεται ότι ήταν η χρονιά που οι ευρωπαϊκοί μισθοί θα άρχιζαν να πλησιάζουν τον πληθωρισμό, αλλά οι οικονομικές συνέπειες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία κάνουν πολλούς εργαζόμενους της ΕΕ να αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερες μειώσεις αποδοχών σε πραγματικούς όρους, σύμφωνα με αξιωματούχους και στελέχη των συνδικάτων.

Οι καταναλωτές σε όλη την ήπειρο παλεύουν για πάνω από έξι μήνες με τις αυξανόμενες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, καυσίμων, τροφίμων και άλλων αγαθών. Ωστόσο, μια ισχυρή αγορά εργασίας στην ευρωζώνη, με χαμηλά ποσοστά ανεργίας να αναμένονται και πολλές εταιρείες της ΕΕ να αναφέρουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ώθησε τους οικονομολόγους στις αρχές του τρέχοντος έτους να προβλέψουν ισχυρή αύξηση μισθών.

Τώρα όμως πολλές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων βασικών εργοδοτών, όπως κατασκευαστές αυτοκινήτων, εταιρείες χημικών, παραγωγοί τροφίμων και χαλυβουργίες που εξαρτώνται από τη Ρωσία και την Ουκρανία για τις εισαγωγές, μπορεί να τεθούν σε κατάσταση κρίσης. Οι αυξανόμενοι κίνδυνοι για δελτίο στην ενέργεια και για διακοπή της παραγωγής υπονομεύουν τις προσπάθειες για μεγάλες αυξήσεις μισθών, παρά την άνθηση της αγοράς εργασίας και την ανάγκη προστασίας των εργαζομένων από τον υψηλότερο πληθωρισμό.

«Στο πλαίσιο των αυξανόμενων αντίθετων ανέμων – συμπεριλαμβανομένων των νέων διαταραχών από την πλευρά της προσφοράς και των τιμών ρεκόρ των βασικών εμπορευμάτων που τροφοδοτούνται από τον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία αλλά και τη στρατηγική της Κίνας για μηδενικό Covid – τα συνδικάτα είναι πιθανό να περιορίσουν τις μισθολογικές τους απαιτήσεις καθώς τα περιθώρια των εταιρειών αναμένεται να δεχτούν αξιοσημείωτο χτύπημα», δήλωσε η Katharina Utermöhl, ανώτερη οικονομολόγος στην Allianz.

Τέτοια σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό έχουν ήδη πλήξει τις αυτοκινητοβιομηχανίες και εταιρείες κατασκευής φορτηγών εξαιτίας της έλλειψης καλωδιώσεων που παρέχονται από εργοστάσια στην Ουκρανία. Αυτή την εβδομάδα, η γερμανική εταιρεία φορτηγών  MAN ανακοίνωσε ότι είχε θέσει σε αναστολή εργασίας περίπου 11.000 υπαλλήλους, στέλνοντάς τους στο σπίτι με αμοιβή 80%. Η κίνηση ακολουθεί το κλείσιμο παρόμοιων εργοστασίων και ακυρώσεις βαρδιών στη Volkswagen και τη BMW.

Οι συνέπειες από τη σύγκρουση στην Ουκρανία χτυπούν την καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη. Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη έδειξε ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος της ευρωζώνης είχε πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 12 μηνών, «κυρίως λόγω της βουτιάς καταναλωτικής εμπιστοσύνης».

Οι προοπτικές για την αγορά εργασίας της ΕΕ επιδεινώθηκαν επίσης καθώς οι προσδοκίες των καταναλωτών για ανεργία αυξήθηκαν απότομα και οι προσδοκίες των εταιρειών για την απασχόληση μειώθηκαν στους περισσότερους τομείς, εκτός από τις υπηρεσίες. Το Ινστιτούτο Ifo δήλωσε ότι το βαρόμετρο των προσδοκιών προσλήψεων των γερμανικών εταιρειών έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2021.

«Γενικά, και ειδικά υπό αυτές τις συνθήκες, οι ονομαστικοί μισθοί δεν θα αυξηθούν όπως οι τιμές», δήλωσε ο Ένζο Βέμπερ, επικεφαλής ερευνών στο Ινστιτούτο Έρευνας για την Απασχόληση στη Νυρεμβέργη. «Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε πραγματικές μισθολογικές απώλειες το 2022».

Τα συνδικάτα της γερμανικής βιομηχανίας χημικών ξεκίνησαν γύρο συλλογικών διαπραγματεύσεων νωρίτερα φέτος, απαιτώντας να αυξηθούν οι μισθοί τουλάχιστον σύμφωνα με τον πληθωρισμό, ο οποίος αναμένεται να ξεπεράσει το 6 τοις εκατό στη Γερμανία το 2022.

Ωστόσο, δεδομένου ότι η εισβολή στην Ουκρανία αύξησε την προοπτική διακοπής των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αξιωματούχοι της Ένωσης συμφώνησαν να αναβάλουν τις διαπραγματεύσεις για τον επόμενο μήνα και προσφέρθηκαν να αναζητήσουν μια ενδιάμεση λύση.

«Σε ένα σενάριο όπου υπάρχει εμπάργκο που πυροδοτεί γενικό αντίκτυπο στην εργασία, τότε κάθε γύρος συλλογικών διαπραγματεύσεων καταρρίπτεται», είπε αυτή την εβδομάδα ο Μιχαήλ Βασιλειάδης, πρόεδρος του σωματείου που εκπροσωπεί τους 580.000 εργαζόμενους στα ορυχεία, τη χημική και βιομηχανική ενέργεια στη Γερμανία.

Ο Henrik Follmann, επικεφαλής του ομώνυμου ομίλου χημικών της οικογένειάς του και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ένωσης εργοδοτών του κλάδου στη Γερμανία, δήλωσε: «Υπάρχει τόση αβεβαιότητα και όλοι το καταλαβαίνουν αυτό. Ναι, ο πληθωρισμός είναι υψηλός και, ναι, πρέπει να αποζημιώσουμε τους εργαζομένους μας, αλλά όχι σε αυτό το σενάριο».

Η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων μπορεί να πιεστεί περισσότερο όπως φαίνεται αφού οι τιμές καταναλωτή στη Γερμανία και την Ισπανία αυξήθηκαν κοντά στα υψηλά 40 ετών τον Μάρτιο. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αναμένεται να σημειώσει νέο ρεκόρ 6,6% όταν τα στοιχεία δημοσιοποιηθούν την Παρασκευή.

«Η αύξηση των μισθών θα παραμείνει χαμηλή φέτος», δήλωσε ο Carsten Brzeski, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην ING. «Τα συνδικάτα θα επιλέξουν την ασφάλεια της εργασίας αντί για υψηλότερους μισθούς».

Είπε ότι η άφιξη 3,8 εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων στις χώρες της ΕΕ θα μπορούσε να μειώσει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, αν και πολλοί είναι γυναίκες και παιδιά και μπορεί να μην μιλούν την τοπική γλώσσα ή να αναζητούν δουλειά.

Ορισμένες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, προσπαθούν να αμβλύνουν το πλήγμα μειώνοντας τις τιμές των καυσίμων για τους αυτοκινητιστές και μειώνοντας τους λογαριασμούς ενέργειας για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Αρκετές χώρες σχεδιάζουν επίσης να αυξήσουν τους κατώτατους μισθούς, στην περίπτωση της Γερμανίας κατά σχεδόν 30 τοις εκατό, στα 12 ευρώ την ώρα.

Ωστόσο, τους τελευταίους τρεις μήνες του περασμένου έτους, οι ονομαστικοί ωρομίσθιοι στην ευρωζώνη αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 1,5%, πολύ κάτω από τον ρυθμό του πληθωρισμού που αυξανόταν στο 4,6% την ίδια περίοδο, σύμφωνα με τη Eurostat.

Ως αποτέλεσμα, τα πραγματικά ωρομίσθια μειώθηκαν κατά 3 τοις εκατό, η μεγαλύτερη πτώση από τότε που άρχισαν να υπολογίζονται συγκρίσιμα στοιχεία πριν από 14 χρόνια. Η πτώση είναι ορατή σε διάφορα μέτρα των μισθολογικών πιέσεων. Μόλις προσαρμοστούν για τον πληθωρισμό, οι μισθοί ανά εργαζόμενο στην Ευρωζώνη όπως παρακολουθούνται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, συρρικνώθηκαν κατά 1 τοις εκατό το τέταρτο τρίμηνο.

Ο πόνος γίνεται αισθητός σε όλη την ήπειρο. Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν περίπου 3 τοις εκατό στη Γερμανία και την Ιταλία το τέταρτο τρίμηνο και περισσότερο από 4 τοις εκατό στην Ισπανία και την Ολλανδία.

Με το θέσπιση ανώτατου ορίου τιμών της ενέργειας να μην αφήνει τον πληθωρισμό να ξεφύγει και μια ισχυρότερη οικονομική ανάκαμψη, η Γαλλία γνώρισε μια πιο ήπια συρρίκνωση στους πραγματικούς μισθούς κατά 1,4%, ωστόσο αυτή εξακολουθεί να είναι μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις στη χώρα την τελευταία δεκαετία.

«Η απότομη άνοδος του πληθωρισμού οδήγησε σε δραματική μείωση της αύξησης των πραγματικών μισθών, η οποία είναι πιθανό να επιδεινωθεί καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται περαιτέρω», δήλωσε η Άννα Τιτάρεβα, οικονομολόγος της UBS.

Ωστόσο, η Titareva πιστεύει ότι οι μισθοί στην Ευρώπη θα αυξηθούν τελικά, υπό την προϋπόθεση ότι η κρίση στην Ουκρανία δεν εξελιχθεί σε παρατεταμένη σύγκρουση.

«Σε αυτό το πλαίσιο, και υποθέτοντας ότι δεν υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στις αγορές εργασίας της ευρωζώνης από τον πόλεμο Ρωσίας/Ουκρανίας, αναμένουμε ότι οι επερχόμενοι κύκλοι (διαπραγματεύσεων) μισθών να οδηγήσουν σε (συμφωνίες) για υψηλότερες αποδοχές», πρόσθεσε.