Γιατί η Ευρώπη έχει μεγαλύτερη… αγωνία από τη Ρωσία για τις κυρώσεις

Ο Μάριο Ντράγκι, αν και είναι πρωθυπουργός της Ιταλίας εδώ και 14 μήνες, έχει μάθει να μιλάει κυρίως τη γλώσσα των τραπεζιτών. Αυτή που, καμιά φορά, είναι προτιμότερη, καθώς της λείπουν τα «στρογγυλέματα» των πολιτικών οι οποίοι συχνά προσπαθούν να πουν αυτό που θέλουν εμμέσως, ελπίζοντας πολλοί να μην το καταλάβουν, έτσι ώστε να αποφύγουν το κόστος.

Να, λοιπόν, τι είπε ο «σούπερ Μάριο» την Τετάρτη: Ότι το εμπάργκο στο φυσικό αέριο δεν είναι ούτε υποθετικά στο τραπέζι των «27» και ο ίδιος αμφιβάλλει εάν ποτέ να βρεθεί εκεί. Όπως και ότι η Ιταλία θα το εφαρμόσει μόνο εάν υπάρξει ομοφωνία όλων των υπολοίπων – κάτι που σημαίνει πως μέχρι τότε θα είναι με την πλευρά εκείνων που διαφωνούν.

Οι Γερμανοί και οι γερμανόφωνοι Αυστριακοί φημίζονται επίσης για τον κυνισμό τους, ειδικά όταν διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντά τους. Είναι κάτι που απέδειξαν, άλλωστε, στις προηγούμενες δύο κρίσεις που βίωσε η Ευρώπη, τη χρηματοπιστωτική και της πανδημίας.

Γερμανικός… κυνισμός

Αυτό έκανε τη Δευτέρα ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών, Μάγκνους Μπρούνερ, όταν είπε πως η χώρα του δεν πρόκειται να συναινέσει σε εμπάργκο για το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως μια τέτοια κίνηση θα έπληττε περισσότερο την Αυστρία από ό,τι τη Ρωσία.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank, μιας από τις μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες (να άλλος ένας τραπεζίτης…), Γιεργκ Κράμερ, είπε: «Η Δύση σκοπίμως δεν επέβαλε κυρώσεις σε όλες τις ρωσικές τράπεζες, όπως για παράδειγμα στην Gazprom Bank, έτσι ώστε να έχουμε την επιλογή να πληρώνουμε το φυσικό αέριο με τραπεζικό έμβασμα και να μην χρειάζεται να ταξιδεύουμε στη Μόσχα με μια βαλίτσα χρήματα. Θα ήταν σαν να τρώγαμε τις ίδιες μας τις σάρκες, εάν επιβάλλαμε κυρώσεις σε αυτές τις τράπεζες».

Ο «κακός» Ορμπάν

Μια ακόμη κατηγορία ανθρώπων που συνήθως τα λένε «έξω από τα δόντια» και μας δίνουν τη δυνατότητα να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει και τις προθέσεις τους είναι τα αποκαλούμενα «κακά παιδιά». Αυτό συνέβη στις ΗΠΑ με τον Ντόναλντ Τραμπ, κάτι ανάλογο γίνεται και στην Ευρώπη με τον Βίκτορ Ορμπάν.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, συγκεκριμένα, ενισχυμένος και από τη σαρωτική εκλογική νίκη που πέτυχε την περασμένη Κυριακή, ξεκαθάρισε τη θέση του σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τετάρτη: Εάν η Μόσχα – είπε – επιμείνει να πληρώνεται το φυσικό αέριο που μας πουλά σε ρούβλια, τότε εμείς αυτό θα κάνουμε.

Το αδιέξοδο που σημειώθηκε στις πολύωρες διαπραγματεύσεις των μονίμων αντιπροσώπων των «27» για τον νέο (πέμπτο κατά σειρά) γύρο κυρώσεων κατά της Ρωσίας αποτυπώνει, δίχως αμφιβολία, όλες τις παραπάνω θέσεις και αντιθέσεις. Κι αυτό δεν θα αλλάξει ακόμη και εάν σήμερα καταφέρουν να φτάσουν σε ένα συμβιβασμό και εγκρίνουν το νέο «πακέτο», κάτι που είναι και το πιο πιθανό.

Γερμανικό βέτο και στον γαιάνθρακα

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γερμανία δεν αρκέστηκε στο γεγονός ότι η Κομισιόν δεν περιέλαβε στην πρότασή της το πετρέλαιο. Όταν η συζήτηση έφτασε στο ζήτημα της απαγόρευσης εισαγωγών γαιάνθρακα από τη Ρωσία, οι εκπρόσωποι του Όλαφ Σολτς έθεσαν δύο όρους: Αυτή να αφορά τη μη υπογραφή νέων συμβολαίων και όχι τα υφιστάμενα, για τα οποία θα πρέπει να υπάρξει μια μεταβατική περίοδος με διάρκεια τουλάχιστον 90 ημερών.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως, με βάση τα στοιχεία της Eurostat, ο γαιάνθρακας αποτελεί ένα μικρό κλάσμα των εισαγωγών της ΕΕ από τη Ρωσία, ενώ δεν είναι η βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή ενέργειας. Φανταστείτε, λοιπόν, τι έχει να γίνει όταν στο τραπέζι εμφανιστεί το πετρέλαιο και (υποθετικά σύμφωνα με τον Ντράγκι) το φυσικό αέριο: Εμφύλιος πόλεμος!

Και τώρα, τα ζόρικα

Η παραπάνω εικόνα έχει, βεβαίως, την εξήγησή της. Όπως δηλώνει στο Reuters ο Κλέιτον Άλεν, διευθυντής στις ΗΠΑ του Eurasia Group, «Είμαστε σε μια κατάσταση που περίπου έχουμε πιάσει ταβάνι – και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού – αναφορικά με το τι μπορεί να γίνει εύκολα και σύντομα». Κι αυτό διότι, όπως προσθέτει, κάθε νέος γύρος κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα έχει σοβαρές επιπτώσεις (σοβαρότερες από ό,τι μέχρι σήμερα) και στη Δύση.

Αυτό είναι κάτι που ισχύει πρωτίστως για την Ευρώπη, δικαιολογώντας τον εκνευρισμό αρκετών εταίρων και το συγκρουσιακό κλίμα στις συνόδους. Πολύ περισσότερο καθώς, όπως σημειώνει ο Άλεν, «εάν η δυτική Ευρώπη βυθιστεί στην ύφεση, αυτό θα περιορίσει δραματικά το μέγεθος της στήριξης – ηθικής και υλικής – που θα μπορεί να προσφέρει στην Ουκρανία».

Αν, όμως, αυτή είναι η βραχυπρόθεσμη εξήγηση για τα όσα συμβαίνουν, υπάρχει μία ακόμη, με πιο στρατηγική διάσταση. Κι αυτή δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι η Γερμανία (και άλλοι Ευρωπαίοι, εν μέρει και η Γαλλία) μπορεί να έχει αναγκαστεί να «συρθεί» πίσω από τις εξελίξεις που προκάλεσε ο «πόλεμος του Πούτιν» στην Ουκρανία και να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις ΗΠΑ, όμως ακόμη δεν είναι έτοιμη να ξεγράψει εντελώς τη Ρωσία από το μέλλον της.

Κι όμως, η Ρωσία υπάρχει!

Με άλλα λόγια: όσο κι αν φαντάζει παράδοξο σε πολλούς, το Βερολίνο και η γερμανική οικονομική και επιχειρηματική ελίτ εξακολουθούν να πιστεύουν (ή, έστω, να ελπίζουν) ότι στην επόμενη «στροφή», μόλις μπει μια άνω τελεία στον πόλεμο της Ουκρανίας, θα μπορέσουν να ξανακάνουν μπίζνες στη ρωσική αγορά. Γι’ αυτό και κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου η εκεχειρία να υπογραφεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα, ώστε η ζημιά να μην είναι ανεπανόρθωτη.

Κι αυτό περιλαμβάνει ακόμη και τον Nord Stream 2, που κάθε άλλο παρά τελειωμένος είναι. Εξάλλου, η κατασκευή του έχει ολοκληρωθεί και είναι έτοιμος να μεταφέρει αέριο, ενώ η θυγατρική της Gazprom στη Γερμανία κρατικοποιήθηκε για να προστατευτεί…