OT FORUM: Η Ελλάδα σε ενεργειακό σταυροδρόμι

Η προσπάθεια της Ευρώπης να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτάρκεια και περισσότερους προμηθευτές ενέργειας αποτελεί μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας για να ενισχύσει τη θέση της τόσο ως ενεργειακός κόμβος με αγωγούς, όσο και ως παραγωγός ακόμη με την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στο έδαφός της.

Στην ΕΕ υπάρχει ήδη μεγάλη κινητικότητα για το θέμα αυτό, με την Ισπανία να έχει ρίξει ήδη όλο της το βάρος σε νέα προσπάθεια να γίνει ενεργειακός κόμβος με την κατασκευή νέου αγωγού φυσικού αερίου με τη Γαλλία, ώστε να τροφοδοτεί στη συνέχεια όλη την Ευρώπη από Αφρική αλλά και από τις ΗΠΑ. Η Ισπανία έχει προσεγγίσει επίσης και την Ιταλία για τον ίδιο λόγο. Ήδη έχει παγώσει ο αγωγός Nord Stream 2 από τη Ρωσία στη Γερμανία, αναγκάζοντας τους ευρωπαίους να αναζητούν εναγωνίως λύσεις το συντομότερο δυνατό.

Με την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ να έχει φτάσει σε κρίσιμο σταυροδρόμι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το τεράστιο άλμα τιμών που αυτή δημιούργησε εκτός από την ανθρωπιστική καταστροφή, η Ελλάδα έχει πλέον μια από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες της ιστορίας να αναδειχτεί σε ενεργειακό κέντρο. Αυτό θα μπορούσε να το πετύχει «πιάνοντας» τη διακίνηση και παραγωγή φυσικού αερίου για όλη την Νοτιοανατολική Ευρώπη και όχι μόνο, όπως προσπαθεί να κάνει τώρα η Ισπανία με τη Νοτιοδυτική Ευρώπη. Για να το πετύχει αυτό η Ελλάδα θα μπορούσε να συνεργαστεί στενά με χώρες όπως το Ισραήλ και η Κύπρος.

Τεράστια δυνητικά κοιτάσματα

Τα συμπεράσματα του πρόσφατου Φόρουμ του Οικονομικού Ταχυδρόμου (ΟΤ Forum) είναι αποκαλυπτικά για τις ευκαιρίες που έχει η χώρα μας.

Όπως αποκάλυψε στο ΟΤ Forum ο κ. Γιάννης Γρηγορίου, Αντιπρόεδρος του Continental Europe Energy Council, τα κοιτάσματα στην Ελλάδα σύμφωνα με μελέτες της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων -ΕΔΕΥ και του Greek Energy Forum –GEF, μπορεί να ανέρχονται σε 70 με 90 τρις κυβικά πόδια -ή 2 με 2,5 τρις κυβικά μέτρα- φυσικού αερίου τα οποία εάν αξιοποιηθούν επαρκώς μπορεί να αποτελέσουν ενεργειακό θησαυρό.

Αυτά μάλιστα εάν αξιοποιηθούν κατάλληλα και γίνει εκμετάλλευσή τους από την Κέρκυρα έως την Κρήτη και το Καστελλόριζο θα μπορούν μακροπρόθεσμα να καλύψουν ακόμη και το 15% με 20% των αναγκών ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είπε ο ίδιος.

Μιλώντας σε πάνελ του ΟΤ Forum για την οικονομία, την πολιτική και την ενέργεια με τίτλο «Έρευνες υδρογονανθράκων και Αγωγοί φυσικού αερίου στη Ν.Α. Μεσόγειο», ο κ. Γρηγορίου επεσήμανε ότι για να γίνει αυτό και να συνεχίσουν να δείχνουν ενδιαφέρον εταιρείες κολοσσοί στο χώρο της παγκόσμιας ενέργειας που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αξιοποίησή τους και πως το βασικό ζητούμενο είναι να υπάρχει διαχρονική πολιτική βούληση και υιοθέτηση ανάλογης ενεργειακής στρατηγικής από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Ο κ. Γρηγορίου εξέφρασε επίσης την εκτίμηση ότι σήμερα το Ισραήλ εκτιμά περισσότερο τη σχέση του με την Ελλάδα και για το θέμα της ενέργειας, παρά την προσπάθεια προσέγγισης που έχει κάνει η Τουρκία η οποία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για τους δικούς της λόγους.

Αξιοποίηση μετά από 3,5 χρόνια

Από την πλευρά του ο Δρ Σπύρος Μπέλλας, Γεωλόγος, Κύριος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Γεωενέργειας του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΓ/ΙΤΕ) στην Κρήτη μιλώντας στο ΟΤ Forum αποκάλυψε ότι δεν έχει χαθεί η ευκαιρία για την αξιοποίηση μεγάλων δυνητικών κοιτασμάτων και πως ανοίγοντας το σχετικό κεφάλαιο ξανά, η δυνατότητα εξεύρεσης συνεργατών σε κοινοπρακτικά σχήματα θα βοηθούσε να υπάρξει για να υπάρξει πρόοδος, όπως και να δοθούν σχετικές παρατάσεις σε αδειοδοτήσεις κλπ. Επίσης επεσήμανε Για την πλήρη αξιοποίηση κοιτασμάτων που μπορεί να βρεθούν στην Ελλάδα απαιτούνται τουλάχιστον 3,5 χρόνια τα οποία είναι το μίνιμουμ για να προχωρήσει το έργο και η εκμετάλλευση κοιτασμάτων, όπως σημείωσε από την πλευρά του.

Η ευκαιρία του EastMed

Μεγάλη ευκαιρία θα μπορούσε να αποτελέσει επίσης για την Ελλάδα εάν προχωρούσε τελικά ο αγωγός EastMed. Ο Καθηγητής Θεόδωρος Τσακίρης, Επίκουρος Καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας εξήρε στο ΟΤ Forum τη μεγάλη σημασία που θα είχε για την Ελλάδα η κατασκευή του αγωγού EastMed παρά τις δυσκολίες που φαίνονται σήμερα να υπάρχουν. Όπως ανέφερε στο συνέδριο, υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι υπέρ της ανάπτυξης και κατασκευής του EastMed.

Πρώτον, οι συνθήκες ενεργειακής κρίσης από τον πόλεμο στην Ουκρανία δημιουργούν μια νέα κατάσταση για τη ζήτηση φυσικού αερίου και την υποκατάσταση του ρωσικού. Δεύτερον, ο αγωγός μπορεί να κατασκευαστεί ως υποδομή μεταφοράς και υδρογόνου. Με τον τρόπο αυτό θα είναι μεσομακροπρόθεσμα συμβατός με την ενεργειακή μετάβαση και θα βοηθήσει τόσο το περιβάλλον όσο και θα βγάλει το κόστος του. Τέλος, ένας τέτοιος αγωγός θα προσέφερε σημαντική στρατηγική διαφοροποίησης πηγών ενέργειας ή χωρών από όπου περνούν οι αγωγοί –και κυρίως θα προσέφερε στρατηγική διαφοροποίησης έναντι της Ρωσίας και της Τουρκίας, όπως ανέφερε.

Αναφορικά με τα κοιτάσματα στην Ελλάδα ο Δρ Σπύρος Μπέλλας από την πλευρά του επεσήμανε ότι μετά τις ήδη υπάρχουσες έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα, οι στόχοι που έχουν αναδειχτεί είναι ικανοποιητικοί για να γίνουν περαιτέρω διερευνητικές γεωτρήσεις στη χώρα μας. Οι στόχοι, όπως είπε είναι αρκετοί και προσδιορίζονται σε οκτώ με δέκα στην κάθε περιοχή της Κρήτης, σε τρεις με τέσσερις στο Ιόνιο και άλλοι τόσοι στην περιοχή του Κυπαρισσιακού. Το φυσικό αέριο γενικά μπορεί να συνεισφέρει ως προς την επίτευξη και περιβαλλοντικών στόχων σε δεύτερο χρόνο, αφού έχει χαρακτηριστεί ως ενεργειακό καύσιμο για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ανέφερε.

Το παράδειγμα της Ισπανίας

Την ιδέα της δημιουργίας ενός αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ιταλίας και Ισπανίας συζητά ήδη ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι με τον Ισπανό ομόλογό του Πέντρο Σάντσεθ, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ενεργειακής επάρκειας των χωρών τους αλλά και της Ευρώπη.

Η Ισπανία έχει το μεγαλύτερο σύστημα επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου σε όλη την Ευρώπη, διαθέτοντας τον υψηλότερο αριθμό τερματικών σταθμών LNG. Όμως, το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει τρόπο να μεταφέρει γρήγορα το φυσικό αέριο προς την υπόλοιπη Ευρώπη, με τη μεταφορά και από τα Πυρηναία να καθυστερεί εντείνοντας το πρόβλημα στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Ο αγωγός Midcat θα ένωνε την Καταλονία με την Γαλλία. Όμως η κατασκευή του διεκόπη το 2019 λόγω υπερβολικού κόστους και τώρα επανέρχεται στο προσκήνιο. Οι συζητήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει μεταξύ Ισπανίας – Γαλλίας και ΕΕ. Οι Ισπανοί ζητούν να χρηματοδοτηθεί αυτή η διασύνδεση και με ευρωπαϊκά κονδύλια.