Στα 3.600.000 ευρώ το εξαμηνιαίο πρόστιμο για τις ανοιχτές χωματερές

Εξαμηνιαίο πρόστιμο  3.600.000 ευρώ συνεχίζει να καταβάλλει η Ελλάδα για την υπόθεση των χωματερών, για την οποία είχε πέσει βαριά «καμπάνα» από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).  Σήμερα, στη χώρα μας παραμένουν 42 χωματερές οι οποίες είτε λειτουργούν κανονικά, είτε έχουν κλείσει αλλά δεν έχουν αποκατασταθεί.     Το πρόστιμο   το οποίο μειώνεται όσο περιορίζεται ο αριθμός των χωματερών, ωστόσο παραμένει «ατιμωτικό»,  όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά στο ΟΤ Forum «Ο Κόσμος που Αλλάζει» ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ κ. Μανώλης Γραφάκος.

Η Ελλάδα είχε καταδικαστεί από το ΔΕΕ  για πρώτη φορά το 2005 για τη λειτουργία 1.125 παράνομων χωματερών και  για  δεύτερη φορά το 2014, για 70 ενεργές και 223 κλειστές, οι οποίες δεν είχαν αποκατασταθεί. Από το 2014 έως σήμερα η χώρα μας έχει καταβάλει περί τα 60 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα για  χωματερές.

Το  μεγάλο στοίχημα που πρέπει πλέον να κερδίσει η Ελλάδα είναι της ανακύκλωσης, ανάκτησης και επανάχρησης υλικών, καθώς εν έτει 2022  το 80% των σκουπιδιών εξακολουθεί να θάβεται. Μάλιστα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) βρίσκεται πολύ  κοντά στην επίτευξη συμφωνίας με την ΕΕ προκειμένου να τύχουν χρηματοδότησης οι αναγκαίες για την Ελλάδα μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του  κ.  Γραφάκου, το επιτελείο του ΥΠΕΝ βρίσκεται ένα βήμα πριν την επίτευξη συμφωνίας   με την ΕΕ ώστε  οι αναγκαίες μονάδες για τη χώρα να τύχουν χρηματοδότησης και την επόμενη προγραμματική περίοδο, με την προϋπόθεση ότι θα εξυπηρετούν την κυκλική Οικονομία. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα χρηματοδοτηθούν ακόμη και οι υποδομές που σχεδιάζονται.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, η Κομισιόν είχε προειδοποιήσει τις αρμόδιες ελληνικές αρχές ότι στο νέο ΕΣΠΑ δεν θα χρηματοδοτούνται τέτοιες υποδομές και γι΄ αυτό οι διαδικασίες θα έπρεπε να επιταχυνθούν. Ωστόσο,  από το 2019 παρότι  είχαν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ κονδύλια περίπου 750 εκατ. ευρώ, οι διαγωνισμοί για τις σχετικές υποδομές δεν είχαν προχωρήσει.

Σήμερα δέκα υποδομές βρίσκονται υπό κατασκευή με  ημερομηνία ολοκλήρωσης, στις περισσότερες, μετά το  2023 (σε Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Αµάρι, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία, Ζάκυνθος, Ιεράπετρα, Άρτα και Δράμα). Επίσης,  στο στάδιο υπογραφής σύμβασης   βρίσκονται άλλες έξι μονάδες (σε Λευκάδα, Τρίκαλα, Σητεία, Χίος, Κεφαλονιά και Μήλος).

Γενικότερα, όλες οι προωθούμενες μονάδες έχουν εξασφαλίσει βεβαίωση χωροθέτησης (πλην της Αττικής).  Ειδικότερα, σε διαγωνιστική διαδικασία βρίσκονται οι 12  μονάδες (σε Γραµµατικό, Αττική ΣΔΙΤ 1, Αττική ΣΔΙΤ 2, Θεσσαλονίκη – Δυτικού Τομέα, Καβάλα, Αγρίνιο, Κέρκυρα, Ηράκλειο, Ρόδος, Κάρπαθος, Ναύπακτος, Χερσόνησος).  Ειδικά για την Αττική, όπως  ανακοίνωσε ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης, τις επόμενες ημέρες, θα εκδοθεί το πρακτικό αξιολόγησης των προσφορών για το Γραμματικό και εφόσον δεν υπάρξουν προσφυγές, αναμένεται υπογραφή της σχετικής σύμβασης εντός του έτους. Παράλληλα, όπως ισχυρίστηκε, θα ξεκινήσει και η δεύτερη φάση των διαγωνισμών ΣΔΙΤ για τις Μονάδες εξεργασίας Απορριμμάτων σε Πειραιά και Κεντρικό Τομέα.

Όσον αφορά στην χρηματοδότηση μονάδων, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ έχει εξασφαλιστεί για οκτώ υποδομές (της Πάτρας,  της Θεσσαλονίκης – Ανατολικού Τομέα, του Βόλου, της Λάρισας, της Τήνου, της Άνδρου, της Λέρου και της Νάξου) ενώ για άλλες πέντε έχει κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης (της Σύρου, του Βόρειου Έβρου,  της Σαντορίνης, της Κω, της Καλύμνου).

Το επόμενο διάστημα αναμένεται να κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης για άλλες επτά μονάδες (Φωκίδας, Λαµίας, Λέσβου, Χαλκίδας, Πάρου,  Μυκόνου,  Σαμοθράκης) ενώ για εκείνες της Λήμνου και της Σάμου  η αίτηση χρηματοδότησης θα υποβληθεί έως το τέλος του έτους. Σε λειτουργία βρίσκονται μόνο πέντε μονάδες (σε Κοζάνη, Ιωάννινα, Χανιά, Σέρρες και Ηλεία).

Σύμφωνα με τον κ. Γραφάκο   εντός του 2022, θα δημιουργηθεί μια  Ανεξάρτητη  Αρχή  Ελέγχου για την κοστολόγηση  της  διαχείρισης   αποβλήτων.

Όσον αφορά στην χρηματοδότηση μονάδων, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ έχει εξασφαλιστεί για οκτώ υποδομές (της Πάτρας,  της Θεσσαλονίκης – Ανατολικού Τομέα, του Βόλου, της Λάρισας, της Τήνου, της Άνδρου, της Λέρου και της Νάξου) ενώ για άλλες πέντε έχει κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης (της Σύρου, του Βόρειου Έβρου,  της Σαντορίνης, της Κω, της Καλύμνου).

Το επόμενο διάστημα αναμένεται να κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης για άλλες επτά μονάδες (Φωκίδας, Λαµίας, Λέσβου, Χαλκίδας, Πάρου,  Μυκόνου,  Σαμοθράκης) ενώ για εκείνες της Λήμνου και της Σάμου  η αίτηση χρηματοδότησης θα υποβληθεί έως το τέλος του έτους. Σε λειτουργία βρίσκονται μόνο πέντε μονάδες (σε Κοζάνη, Ιωάννινα, Χανιά, Σέρρες και Ηλεία).

Επίσης, ο κ. Γραφάκος προανήγγειλε  τη δημιουργία, εντός του 2022, μιας Ανεξάρτητης Αρχής Ελέγχου για την κοστολόγηση της διαχείρισης αποβλήτων.

Ωστόσο, το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η Ελλάδα είναι της ανακύκλωσης, ανάκτησης και επανάχρησης υλικών, καθώς ακόμη σήμερα το 80% των σκουπιδιών θάβεται. Μάλιστα, όπως είχε αναφέρει στο ΟΤ Forum «Ο Κόσμος που Αλλάζει» ο κ. Γραφάκος,    η Ελλάδα εξακολουθεί να πληρώνει ευρω-πρόστιμα διότι εν έτει 2022 ακόμη δεν έχουν σφραγιστεί και αποκατασταθεί όλες τις παράνομες χωματερές. Το πρόστιμο φτάνει σήμερα τα 3.600.000 ευρώ ανά εξάμηνο, ένα κονδύλι το οποίοαν και έχει μειωθεί σημαντικά όσο περιορίζεται ο αριθμός των χωματερών, όπως ανέφερε ο ίδιος, παραμένει «ατιμωτικό».   Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 42 ενεργές περιπτώσεις προστίμων για χωματερές οι οποίες είτε λειτουργούν, είτε έχουν κλείσει και δεν  έχουν αποκατασταθεί.