Η Λεπέν δεν είναι φαβορί, αλλά έχει ελπίδες – Τι θα σημάνει η νίκη της

Ας είμαστε ξεκάθαροι, εξαρχής: Μια νίκη της Μαρίν Λεπέν απέναντι στον Εμανουέλ Μακρόν στον δεύτερο γύρο της 24^ης Απριλίου, η οποία θα την φέρει στο Μέγαρο των Ηλυσίων, δεν είναι το πιο πιθανό ενδεχόμενο. Για την ακρίβεια, μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο, σε βαθμό που να συνιστά πολιτική έκπληξη πρώτου μεγέθους.

Ορισμένοι θεωρούν, μάλιστα, ότι δεν αρκεί να θέλει να κερδίσει η Λεπέν, αλλά πρέπει και να επιδιώξει να χάσει ο Μακρόν. Ή, με άλλα λόγια, να υποπέσει σε αλλεπάλληλα και χονδροειδή σφάλματα στο διάστημα που απομένει, τα οποία θα τον εκθέσουν ανεπανόρθωτα. Μόνο που ούτε αυτό είναι εύκολο – πολύ περισσότερο, καθώς το «σύστημα» θέλει Μακρόν και θα φροντίσει να τον στηρίξει με κάθε τρόπο και να τον προφυλάξει από τις κακοτοπιές.

Όχι «λάθος της ιστορίας»

Παρ’ όλα αυτά, μια επικράτηση της ακροδεξιάς πολιτικού και ηγέτη του Εθνικού Συναγερμού δεν αποτελεί σενάριο δημοσιογραφικής και πολιτικής φαντασίας. Ούτε θα συνιστά ένα ακόμη «λάθος της ιστορίας» ή συνέπεια μιας… παραπλάνησης των Γάλλων από τις «σειρήνες» του λαϊκισμού, όπως θέλει η κυρίαρχη ερμηνεία σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ουσιαστικά, με βάση το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί, μετά και τον πρώτο γύρο, ποτέ άλλοτε μέχρι σήμερα η Λεπέν δεν είχε περισσότερες ελπίδες να φτάσει στον στόχο της. Η ίδια, άλλωστε, φρόντισε να τις ενισχύσει, παίρνοντας αποστάσεις από το παραδοσιακό μοντέλο της Ακροδεξιάς.

Για να το πετύχει, εκμεταλλεύτηκε και το γεγονός ότι έμοιαζε ολοένα λιγότερο σαν την μαύρη μύγα μέσα στο… γάλα της δημοκρατίας. Κάτι που σημαίνει, με απλά λόγια, ότι πολλά από τα άλλα κόμματα (και ο Μακρόν) του «δημοκρατικού τόξου» υιοθετούσαν σταδιακά πλευρές της πολιτικής και των θέσεών της.

Επίσης, έκανε συνειδητή και συστηματική στροφή προς τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία, όπως η φτώχεια, η ενέργεια, το κόστος της ζωής, αλλά και η ηλικία συνταξιοδότησης, υποσχόμενη (σε αντίθεση με τον Μακρόν) να μην υπάρξει αύξηση από το όριο των 62 και αυτό να μειωθεί στα 60 για όσους συμπληρώνουν 40ετία. Κατάφερε, έτσι, να διεισδύσει σε παραδοσιακά εργατικά στρώματα, ενώ πλαισίωσε τις θέσεις της με το πάντα αποτελεσματικό θέμα της καταπολέμησης της διαφθοράς και της υπέρμετρης δύναμης των «ελίτ».

Ολοκλήρωσε δε το αφήγημά της με μια διαρκή επίκληση στον γαλλικό εθνικισμό και πατριωτισμό, που απηχεί το «Πρώτα οι ΗΠΑ» του Ντόναλντ Τραμπ και το «Να πάρουμε πίσω τη χώρα μας» του Brexit. Προσέχοντας, παράλληλα, να αμβλύνει τις αντιευρωπαϊκές θέσεις της, γνωρίζοντας ότι οι Γάλλοι δύσκολα μπορούν να φανταστούν τη χώρα τους εκτός ΕΕ και ευρώ.

«Ας το σκεφτούμε σοβαρά»

Για όλους αυτούς τους λόγους, όπως συστήνει ο Γκίντεον Ράχμαν μέσα από τους Financial Times, «αντί να αρνούμαστε τις πιθανότητες της Λεπέν, είναι ώρα να σκεφτούμε σοβαρά τι θα σήμαινε μια πιθανή νίκη της, για τη Γαλλία και έξω από αυτήν. Παραμένει μια ακροδεξιά πολιτικός; Ή μια προεδρία Λεπέν θα συνιστούσε μικρότερο σοκ για το σύστημα σε σύγκριση με ό,τι φαντάζονται πολλοί;».

Αν στο πρώτο ερώτημα που θέτει ο Ράχμαν έχει επιχειρήσει να απαντήσει η ίδια η Λεπέν, με τις δηλώσεις και τις πράξεις της (και μένει να δούμε εάν και κατά πόσο έπεισε τους Γάλλους ψηφοφόρους), στο δεύτερο όλοι εξακολουθούν να αναρωτιούνται.

Προτού προσπαθήσουμε να προβλέψουμε ή να φανταστούμε τι θα συμβεί εάν το «ταμπλό» γράψει νίκη Λεπέν το βράδυ της 24^ης Φεβρουαρίου, ας υπογραμμίσουμε κάτι που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο: Θα πρόκειται για μια δημοκρατική επιλογή των πολιτών της Γαλλίας, ακόμη λιγότερο αμφισβητήσιμη από εκείνη των Αμερικανών το 2016. Κι αυτό διότι το γαλλικό εκλογικό σύστημα δεν προβλέπει δυνατότητα εκλογής στην προεδρία υποψηφίου που έχει λάβει λιγότερες ψήφους από τον ή την αντίπαλό του, όπως συνέβη στην περίπτωση Τραμπ και Χίλαρι Κλίντον.

Μια διαφορετική Ευρώπη

Με αυτό ως δεδομένο, το πιθανότερο είναι πως ο Μακρόν θα της παραδώσει κανονικά την εξουσία και τα κλειδιά των Ηλυσίων, μαζί με τους κωδικούς για τα πυρηνικά όπλα της Γαλλίας. Οι ηγέτες των Ευρωπαίων εταίρων, από την άλλη, θα αναγκαστούν να την υποδεχτούν στην επόμενη σύνοδο κορυφής. Γνωρίζοντας καλά, σε κάθε περίπτωση, ότι η ΕΕ δεν θα είναι πια ίδια – έστω κι αν η εκλογή της Λεπέν δεν θα σημάνει αυτομάτως το τέλος της.

Ειδικά στο Βερολίνο, ο Όλαφ Σολτς θα αναζητήσει πλέον εναλλακτικές συμμαχίες, συνειδητοποιώντας πως ο περίφημος «γαλλογερμανικός άξονας» θα γνωρίσει κρίση. Στη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη, αντιθέτως, οι κυβερνήσεις του PiS και του Fidesz θα δουν στην Λεπέν αυτό που περίμεναν ώστε η τάση που εκπροσωπούν, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, να καταστεί ακόμη πιο ισχυρή ή πιθανώς και πλειοψηφική.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Τζο Μπάιντεν, από την πλευρά τους, θα αναγκαστούν να αποδεχθούν το αποτέλεσμα, στέλνοντας όμως εξαρχής μηνύματα αναφορικά με το τι περιμένουν – και τις συνέπειες που θα υπάρξουν εάν αυτά δεν γίνουν. Όπως και για τους κινδύνους που ενέχει ενδεχόμενη αποχώρηση της Γαλλίας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

Όσο για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ασφαλώς θα θεωρήσει πως απέκτησε έναν εξαιρετικά ισχυρό σύμμαχο στην καρδιά της Ευρώπης. Θα επιχειρήσει δε να τον αξιοποιήσει όσο καλύτερα μπορεί – ενδεχομένως και στρώνοντάς του «κόκκινο χαλί» και υποσχόμενος μια προνομιακή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα.

Οι Γάλλοι στην αναμονή

Οι ίδιοι οι Γάλλοι, τόσο αυτοί που θα πανηγυρίσουν έξαλλα όσο και εκείνοι που θα βγουν το ίδιο βράδυ στους δρόμους προκειμένου να διαδηλώσουν κατά της Ακροδεξιάς, κυρίως όμως η σιωπηρή πλειοψηφία, θα περιμένουν να δουν στην πράξη τι σημαίνει η προεδρία Λεπέν. Για τους μισθούς και τις συντάξεις τους, για την ανεργία και τα κοινωνικά επιδόματα, για τις τιμές στα σούπερ μάρκετ και τα βενζινάδικα, για την ασφάλεια στις πόλεις, για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Εδώ, πάντως, είναι χρήσιμο να αποσαφηνιστεί από τώρα ότι οι θέσεις της Λεπέν δεν είναι τόσο «φιλολαϊκές» όσο φαντάζονται ή φαντασιώνονται ορισμένοι. Οι μειώσεις που υπόσχεται στη φορολογία των επιχειρήσεων, οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων ΜΜΕ και άλλων επιχειρήσεων και μια σειρά άλλες πλευρές του προγράμματός της δημιουργούν την «υποψία» ότι πολύ σύντομα, η Γαλλία θα οδηγηθεί σε ένα νέο γύρο κοινωνικών αναμετρήσεων.

Ίσως γι’ αυτό, κάποιοι φροντίσουν να της κόψουν τη φόρα, καθιστώντας τον Εθνικό Συναγερμό οικτρή μειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, στις βουλευτικές εκλογές της 12^ης και 19^ης Ιουνίου, δίνοντας την πλειοψηφία στο «δημοκρατικό τόξο».

Οι μετανάστες, τέλος, μπορούν από τώρα να είναι βέβαιοι ότι μια Γαλλία της Λεπέν θα αποτελεί γι’ αυτούς εχθρικό έδαφος – κάτι, ωστόσο, που είχαν ήδη αρχίσει να συνηθίζουν τα τελευταία χρόνια…

«Παρένθεση» ή νέο μοντέλο;

Με βάση όλα τα παραπάνω, μια προεδρία Λεπέν δεν αποκλείεται να αποδειχθεί μια «παρένθεση» στην πολιτική ιστορία της Γαλλίας και της Ευρώπης. Μπορεί, όμως, εξίσου να αναδείξει ένα νέο μοντέλο, το οποίο να ταιριάζει περισσότερο στους ανταγωνισμούς και τις αντιθέσεις της εποχής.

Ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει ή να υποτιμήσει το γεγονός ότι και στην πενταετία του Μακρόν, το «Πρώτα η Γαλλία» είχε αρχίσει να ακούγεται πιο δυνατά – αν και με διαφορετικό, ευρωπαϊκό «περιτύλιγμα». Προτάσεις δε όπως η έξοδος από την ενιαία αγορά ενέργειας της ΕΕ, την οποία προβάλλει η Λεπέν επιδιώκοντας να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα των πυρηνικών αντιδραστήρων της χώρας, δεν είναι «ξένη» με το σκεπτικό του Μακρόν και πολλών Γάλλων. Έστω και αν δεν εφαρμόζεται, επειδή θεωρείται «αντιευρωπαϊκή».

Το σίγουρο είναι ότι ο δεύτερος γύρος των γαλλικών προεδρικών εκλογών μας αφορά όλους.