
Ήδη από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρώπη έχει επιδοθεί σε ένα πολιτικό-οικονομικό διάλογο για τις επιπτώσεις από μία ενδεχόμενη διακοπή εισαγωγής ενέργειας από τη Ρωσία. Η συζήτηση περιστρέφεται κυρίως γύρω από τη σημαντική ενεργειακή εξάρτησή της ΕΕ από τη Ρωσία, το κόστος που θα επιφέρει ένα εμπάργκο στις εισαγωγές ενέργειας στους ευρωπαίους καταναλωτές, και τις πιθανές εναλλακτικές εξαγωγικές χώρες στις οποίες θα μπορούσε να στραφεί η ήπειρος. Λίγος λόγος όμως έχει γίνει για τον πρωταρχικό σκοπό αυτών των κυρώσεων: να φέρουν ένα βαρύ τίμημα στη ρωσική οικονομία, ώστε η πολιτική της ηγεσία να επαναξιολογήσει την επιθετικότητά της.
Η Ρωσία πλήττεται από τη λεγόμενη «κατάρα των πόρων», μία εμπειρική παρατήρηση που θέλει κράτη με πλούσιο υπέδαφος και αφθονία φυσικών πόρων να αδυνατούν να επενδύσουν σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, να ανατπύξουν ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς και να επιτύχουν βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, βασίζοντας μεγάλο μέρος των εσόδων τους αποκλειστικά στις εξαγωγές πόρων. Η Elina Ribakova, οικονομολόγος του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) βάσει των Ρωσικών κρατικών εσόδων για το 2021 υποδεικνύει πως η Ρωσία αποτελεί ένα ενδεικτικό παράδειγμα αυτού του φαινομένου. Σύμφωνα με το Ρωσικό ομοσπονδιακό προϋπολογισμό του 2021 τα έσοδα από το εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου κάλυπτε το 36% των κρατικών εσόδων (βλ. γράφημα), ποσοστό που αναμένεται να ξεπεράσει το 50% για το 2022 λόγω των αυξημένων τιμών ενέργειας. Οι εξαγωγές φυσικών πόρων αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή κρατικών εσόδων για το Ρωσικό κράτος μετά του φόρους κατανάλωσης και ΦΠΑ (46%), ενώ αξιοσημείωτη είναι η μικρή συνεισφορά των φόρων εισοδήματος υποδεικνύοντας μία ισχνή φορολογική βάση στη Ρωσία.
Εξάρτηση ρωσικής οικονομίας από τις εξαγωγές ενέργειας
Τα δεδομένα λοιπόν υποδεικνύουν μία ουσιαστική εξάρτηση της ρωσικής οικονομίας από τις εξαγωγές ενέργειας μεγάλο μέρος των οποίων κατευθύνεται προς την Ευρώπη. Το γεγονός αυτό έχει ωθήσει πολλούς οικονομολόγους να πιέζουν την ΕΕ για αυστηρότερες κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα. Κεντρικός άξονας αυτής της επιχειρηματολογίας είναι πως ενα ενδεχόμενο ευρωπαϊκό εμπάργκο εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία θα προκαλούσε σημαντικό έλλειμμα στον Ρωσικό κρατικό προϋπολογισμό δυσχεραίνοντας σημαντικά τη χρηματοδότηση του πολέμου.
Οι ευρωπαϊκές φωνές υπέρ μίας παύσης των εισαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία προς της ευρωπαϊκή ήπειρο πληθαίνουν έχοντας ως βασική τους στόχευση την παύση του πολέμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για επιβολή ολικού και άμεσου εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου, άνθρακα, πυρηνικών καυσίμων και φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ωστόσο, οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φαίνονται προς στιγμήν διστακτικές αναλογιζόμενες το κόστος που θα επιβαρύνει τους ευρωπαίους καταναλωτές. Αναμφίβολα, χωρίς τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων προστασίας των καταναλωτών και εύρεσης εναλλακτικών προμηθευτών ενέργειας η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, αλλά ίσως αποτελεί ηθικό της καθήκον να προβεί σ αυτές τις δράσεις, ώστε να συνεισφέρει ουσιαστικά στο τέλος αυτού του πολέμου.
Γιώργος Μανάλης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Υπότροφος της Ερευνητικής Έδρας Α. Γ. Λεβέντη, Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)
Μάνος Ματσαγγάνης, Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας, Υπότροφος της Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος», Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)


Latest News

Γιατί οι επενδυτές στην Ευρώπη είναι αισιόδοξοι παρά τον τυφώνα Τραμπ
Μια σπάνια απόκλιση παρατηρείται αυτό το διάστημα στις μετοχικές αγορές: Οι αμερικανικές καταρρέουν, οι ευρωπαϊκές υπεραποδίδουν. Ποιός έχει δίκιο;
![Επανεξέταση καταλογιστικών πράξεων της φορολογικής διοίκησης [ΣΤ’ Μέρος]](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2025/03/timologia1-7-600x397.jpg)
Επανεξέταση καταλογιστικών πράξεων της φορολογικής διοίκησης [ΣΤ’ Μέρος]
Οι περιπτώσεις

Η Βόρεια Αμερική στα χνάρια της... ευρωζώνης
Για να επιλύσουν τις τρέχουσες εντάσεις, Καναδάς, Μεξικό και Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αρχίσουν να συντάσσουν σχέδια για μια Οικονομική Ένωση της Βόρειας Αμερικής

Μέχρι 31 Μαρτίου 2025, υποχρεωτική η χορήγηση των κανονικών αδειών έτους 2024
Ο εργοδότης πρέπει να μεριμνήσει οι εργαζόμενοι του να λάβουν το σύνολο της ετήσιας (κανονικής) άδειας έως 31.3.2025 και σε περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί, τότε να την αποζημιώσει
![Ποιοι απαλλάσσονται από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων 2025 [Α Μέρος]](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/akinita-888-efimerida-600x400.jpg)
Ποιοι απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ 2025
Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων

Προσαύξηση και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για εργασία Κυριακής αργία νύκτα υπερεργασία και υπερωρία
Τι πρέπει να γνωρίζουν εργοδότες και εργαζόμενοι

Πώς θα εκδώσετε το εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ 2025
Εκδόθηκαν την Κυριακή 9 Μαρτίου 2025, τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ.

Δικαστική νίκη για εταιρεία υπό εκκαθάριση: Ακυρώθηκαν οφειλές 13.000 ευρώ
Δεκτή η ανακοπή κατά πράξεων ταμειακής βεβαίωσης Δήμου

Βραχυχρόνια μίσθωση Οδηγός ΑΑΔΕ με βασικές έννοιες και υποχρεώσεις (Β)
Οι αλλαγές, οι όροι και οι οδηγίες που δόθηκαν απο την ΑΑΔΕ

Το δολάριο ΗΠΑ αποδυναμώθηκε κόντρα στις προβλέψεις
Σε μία εξαιρετικά περίπλοκη συνθήκη, η αγορά συναλλάγματος δεν μπορεί να βγάλει μια ετυμηγορία.