Γκεοργκίεβα: Το «πνεύμα» του Bretton Woods και οι σημερινές προκλήσεις

«Για να το θέσω απλά: αντιμετωπίζουμε μια κρίση πάνω από μια κρίση» είπε χαρακτηριστικά σε ομιλία της η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα,  εν όψει της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ.

Πρώτον, η πανδημία: ανέτρεψε τις ζωές και τις οικονομίες μας – και δεν έχει τελειώσει. Η συνεχιζόμενη εξάπλωση του ιού θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη πιο μεταδοτικές ή χειρότερες, πιο θανατηφόρες παραλλαγές, προκαλώντας περαιτέρω διαταραχές – και περαιτέρω αποκλίσεις μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών.

Δεύτερον, ο πόλεμος: Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καταστροφική για την ουκρανική οικονομία, προκαλεί ωστικά κύματα σε όλο τον κόσμο.

«Πάνω απ’ όλα είναι η ανθρώπινη τραγωδία – τα βάσανα των απλών ανδρών, γυναικών και παιδιών στην Ουκρανία, ανάμεσά τους πάνω από 11 εκατομμύρια εκτοπισμένοι. Η καρδιά μας είναι κοντά τους» υπογράμμισε η κ. Γκεοργκίεβα και πρόσθεσε:

«Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου εξαπλώθηκαν γρήγορα και μακριά, στους γείτονες και όχι μόνο, χτυπώντας σκληρότερα τους πιο ευάλωτους ανθρώπους του κόσμου. Εκατοντάδες εκατομμύρια οικογένειες ήδη πλήττονται από χαμηλότερα εισοδήματα και υψηλότερες τιμές ενέργειας και τροφίμων. Ο πόλεμος το έχει επιδεινώσει πολύ και απειλεί να αυξήσει περαιτέρω την ανισότητα».

Και σύμφωνα με την κ. Γκεοργκίεβα, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, ο πληθωρισμός έχει γίνει ένας σαφής και υπαρκτός κίνδυνος για πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο.

Αυτό είναι μια τεράστια οπισθοδρόμηση για την παγκόσμια ανάκαμψη.

Σε οικονομικούς όρους, η ανάπτυξη μειώνεται και ο πληθωρισμός αυξάνεται . Σε ανθρώπινους όρους, τα εισοδήματα των ανθρώπων μειώνονται και οι δυσκολίες αυξάνονται .

«Αυτές οι διπλές κρίσεις—πανδημία και πόλεμος—και η ικανότητά μας να τις αντιμετωπίσουμε, περιπλέκονται περαιτέρω από έναν άλλο αυξανόμενο κίνδυνο: τον κατακερματισμό της παγκόσμιας οικονομίας σε γεωπολιτικά μπλοκ—με διαφορετικά εμπορικά και τεχνολογικά πρότυπα, συστήματα πληρωμών και αποθεματικά νομίσματα» τονίζει και προσθέτει:

«Μια τέτοια τεκτονική μετατόπιση θα συνεπαγόταν επώδυνο κόστος προσαρμογής. Οι αλυσίδες ανεφοδιασμού, τα δίκτυα Ε&Α και παραγωγής σπάνε και θα πρέπει να ξαναχτιστούν».

Σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ, αυτός ο κατακερματισμός της παγκόσμιας διακυβέρνησης είναι ίσως η πιο σοβαρή πρόκληση για ένα πλαίσιο που βασίζεται σε κανόνες που διέπουν τις διεθνείς και οικονομικές σχέσεις για περισσότερα από 75 χρόνια και συνέβαλαν στην επίτευξη σημαντικών βελτιώσεων στο βιοτικό επίπεδο σε ολόκληρο τον κόσμο.

«Είναι μια ιστορική στιγμή για τη διεθνή κοινότητα» τόνισε:

«Οι ενέργειες που κάνουμε τώρα, μαζί, θα καθορίσουν το μέλλον μας με θεμελιώδεις τρόπους. Μου θυμίζει το Bretton Woods το 1944, όταν, στη σκοτεινή σκιά του πολέμου, οι ηγέτες συγκεντρώθηκαν για να οραματιστούν έναν πιο φωτεινό κόσμο. Ήταν μια στιγμή πρωτοφανούς θάρρους και συνεργασίας. Αυτό το πνεύμα το χρειαζόμαστε σήμερα, καθώς αντιμετωπίζουμε μεγαλύτερες προκλήσεις και πιο δύσκολες επιλογές».

Υποβαθμίζοντας τις προβλέψεις για την ανάπτυξη, αναθεωρώντας ανοδικά τις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό και κάνοντας ιδιαίτερη αναφορικά στη ενεργειακή και επισιτιστική κρίση και στην διεύρυνση των ανισοτήτων, η κ. Γκεοργίεβα επεσήμανε ότι αυτό το πιο σύνθετο περιβάλλον πολιτικής της ζωής μας—θέτει εξαιρετικά δύσκολες επιλογές:

Πώς μπορούν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να χαλιναγωγήσουν τον υψηλό πληθωρισμό και το αυξανόμενο χρέος, διατηρώντας παράλληλα κρίσιμες δαπάνες και χτίζοντας θεμέλια για βιώσιμη ανάπτυξη;

Σύμφωνα με τη ίδια οι άμεσες προτεραιότητες είναι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, η αντιμετώπιση της πανδημίας και η αντιμετώπιση του πληθωρισμού και του χρέους.

Υποστηρίζει ότι για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, οι χώρες θα πρέπει να είναι έτοιμες να χρησιμοποιήσουν το πλήρες σύνολο των διαθέσιμων εργαλείων. Αυτά κυμαίνονται από την παράταση των προθεσμιών λήξης του χρέους και τη χρήση της ευελιξίας των συναλλαγματικών ισοτιμιών έως τις παρεμβάσεις σε συνάλλαγμα και τα μέτρα διαχείρισης ροών κεφαλαίων.

Αυτά τα εργαλεία σε επίπεδο χώρας πρέπει να συνδυαστούν με διεθνείς προσπάθειες για να βοηθήσουν τις οικονομίες να κινηθούν με ασφάλεια στον κύκλο νομισματικής σύσφιξης.

Καταλήγοντας η κ. Γκεοργκίεβα τονίζει:

Τις τελευταίες επτά εβδομάδες, ο κόσμος γνώρισε μια δεύτερη μεγάλη κρίση—έναν πόλεμο πάνω από μια πανδημία. Αυτό κινδυνεύει να διαβρώσει μεγάλο μέρος της προόδου που έχουμε σημειώσει τα τελευταία δύο χρόνια, ξεφεύγοντας από την Covid.

Σε έναν κόσμο όπου ο πόλεμος στην Ευρώπη δημιουργεί πείνα στην Αφρική, όπου μια πανδημία μπορεί να κάνει τον γύρο του πλανήτη σε μέρες και να αντηχεί για χρόνια, όπου οι εκπομπές αερίων οπουδήποτε σημαίνουν άνοδο της στάθμης της θάλασσας παντού—η απειλή για τη συλλογική μας ευημερία από μια κατάρρευση της παγκόσμιας συνεργασίας δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

«Η μόνη αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων είναι η διεθνής συνεργασία. Είναι η μόνη μας ελπίδα για ένα δικαιότερο, πιο ανθεκτικό μέλλον. Και είναι καθήκον μας».