ΔΝΤ: Οι σωστές πολιτικές για την αγορά εργασίας για τις «πράσινες» θέσεις εργασίας

Οι σωστές πολιτικές για την αγορά εργασίας μπορούν να διευκολύνουν τη μετάβαση στις πράσινες θέσεις εργασίας, υπογραμμίζουν σε άρθρο τους στο IMFBlog, οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου John Bluedorn και Niels -Jakob Hansen, επισημαίνοντας ότι τα μέτρα περιλαμβάνουν επαγγελματική κατάρτιση, φορολογικές εκπτώσεις για εργαζόμενους με χαμηλότερο εισόδημα, ώθηση επενδύσεων σε πράσινες υποδομές και Ε&Α και φόρο άνθρακα.

Η συναίνεση για την ανάγκη οικοδόμησης μιας πιο πράσινης οικονομίας συχνά δημιουργεί ανησυχίες για πιθανές απώλειες θέσεων εργασίας. Αλλά πόσο εύκολα μπορεί ένας ανθρακωρύχος, ας πούμε, να στραφεί σε μια δουλειά εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών;

Η απάντηση δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη: για ορισμένους εργαζόμενους, η αλλαγή θα είναι δύσκολη. Αλλά υπάρχουν καλά νέα. Με τον σωστό συνδυασμό πολιτικών, οι χώρες θα πρέπει να είναι σε θέση να επιτύχουν καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 — ενώ αμβλύνουν τον πόνο για τους εργαζόμενους σε κλάδους με μεγαλύτερη ένταση εκπομπών, όπως οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Αυτές οι πολιτικές περιλαμβάνουν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, σύμφωνα με την πρόσφατη ανάλυσή της Παγκόσμιας Οικονομικής Προοπτικής του ΔΝΤ .

Επίτευξη του στόχου εκπομπών

Όπως τονίζουν, ο περιορισμός της μέσης παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας σε πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, στόχος που επικυρώθηκε από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015, θα απαιτήσει δραματική μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αυτός ο πράσινος μετασχηματισμός θα συνεπάγεται επίσης μετασχηματισμό της αγοράς εργασίας, με τις θέσεις εργασίας να κινούνται μεταξύ επαγγελμάτων και τομέων. Αλλά το συνολικό μέγεθος αυτής της αλλαγής δεν θα είναι απαραίτητα τόσο δραματικό όσο μπορεί να φαίνεται.

Για τις προηγμένες οικονομίες, ένα πακέτο πολιτικής που έχει σχεδιαστεί για να θέσει την οικονομία σε τροχιά για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050 θα μετατόπιζε περίπου το 1 τοις εκατό της απασχόλησης από εργασία με υψηλότερες σε χαμηλότερες εκπομπές κατά την επόμενη δεκαετία. Η μετατόπιση είναι μεγαλύτερη για τις αναδυόμενες αγορές σε περίπου 2,5%. Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία είναι μικρότερα από τη στροφή από τη μεταποίηση στις υπηρεσίες στις προηγμένες οικονομίες από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Αυτό έχει φτάσει σχεδόν στο 4 τοις εκατό των θέσεων εργασίας κάθε δεκαετία.

Όπως δείχνει η σχετική ανάλυση, μία αιτία για την οποία οι μετατοπίσεις της απασχόλησης στις προηγμένες οικονομίες θα μπορούσαν να είναι μέτριες είναι ότι μια μειοψηφία θέσεων εργασίας είναι είτε πράσινης έντασης, που σημαίνει ότι βελτιώνουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα (όπως οι μηχανικοί ηλεκτροτεχνολογίας), είτε είναι εντάσεως ρύπανσης, που σημαίνει ότι είναι κυρίαρχες ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής ρύπανσης (όπως οι χειριστές χαρτοποιίας). Οι περισσότερες θέσεις εργασίας είναι ουδέτερες – ούτε πράσινες ούτε εντάσεως ρύπανσης.

Υψηλότεροι μισθοί

Οι υψηλότεροι μισθοί σε πιο πράσινες θέσεις εργασίας θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στη διευκόλυνση της μετάβασης. Οι αναλυτές τονίζουν ότι σε μελέτη τους για τις προηγμένες οικονομίες, διαπιστώνουν ότι η μέση πράσινη εργασία κερδίζει περίπου 7 τοις εκατό περισσότερα από τη μέση εργασία έντασης ρύπανσης, ακόμη και όταν ελέγχονται τα προφίλ δεξιοτήτων, φύλου και ηλικίας. Αυτά είναι καλά νέα, καθώς η πριμοδότηση θα μπορούσε να προσελκύσει εργαζομένους σε πιο πράσινες θέσεις εργασίας.

Πολιτικές για τη διευκόλυνση της προσαρμογής

Ωστόσο, οι εργαζόμενοι ενδέχεται να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις κατά τη διάρκεια της μετάβασης. Πράγματι, τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι είναι δύσκολο. Σύμφωνα με την  ανάλυση του ΔΝΤ η πιθανότητα ενός ατόμου να μετακινηθεί από μια εργασία υψηλής ρύπανσης σε μια πράσινη εργασία είναι μεταξύ 4 τοις εκατό και 7 τοις εκατό.

Οι πιθανότητες είναι ελαφρώς καλύτερες για κάποιον που κινείται από το ουδέτερο στο πράσινο—9 τοις εκατό έως 11 τοις εκατό. Αντίθετα, η πιθανότητα να βρεις μια πράσινη δουλειά, αν η τελευταία σου δουλειά ήταν επίσης πράσινη, είναι πολύ υψηλότερη σε περίπου 41 τοις εκατό έως 54 τοις εκατό. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι σε θέσεις εργασίας υψηλής ρύπανσης δεν έχουν καμία πιθανότητα να βρουν πιο πράσινη απασχόληση, αλλά μπορεί να χρειαστούν κάποια βοήθεια.

Αυτό εξηγεί γιατί είναι τόσο σημαντικό να δημιουργηθούν πολιτικές για την αγορά εργασίας που μπορούν να βοηθήσουν στη μετατόπιση της ισορροπίας προς πιο πράσινες θέσεις εργασίας και στη διευκόλυνση της μετάβασης για τους εργαζόμενους. Αυτό σημαίνει ενίσχυση της ικανότητας των εργαζομένων να βρίσκουν πιο πράσινες θέσεις εργασίας —μέσω της προσφοράς προγραμμάτων κατάρτισης— και μείωση των κινήτρων για παραμονή σε επαγγέλματα με μεγαλύτερη ένταση ρύπανσης. Αυτό περιλαμβάνει τη σταδιακή επαναφορά της υποστήριξης διατήρησης θέσεων εργασίας που εισήχθη στις αρχές της πανδημίας καθώς η ανάκαμψη επικρατεί, καθώς τέτοιες πολιτικές μπορούν να αποδυναμώσουν τα κίνητρα για αλλαγή θέσεων εργασίας.

Αυτό μας φέρνει πίσω στο πακέτο πολιτικής που, σύμφωνα με την ανάλυση που βασίζεται σε μοντέλα, μπορεί να βοηθήσει τις οικονομίες να επιτύχουν καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.

Τα τέσσερα στοιχεία

Μια αρχική ώθηση επενδύσεων σε πράσινες υποδομές και Ε&Α ξεκινά το 2023, με τις δαπάνες να μειώνονται σταδιακά μετά το 2028. Αυτό θα υποστήριζε μια μέτρια αύξηση της παραγωγικότητας σε τομείς με μικρότερη ένταση εκπομπών.

Ένας φόρος επί των εκπομπών άνθρακα αυξάνεται σταδιακά από το 2023, με μεγαλύτερη αύξηση από το 2029 και μετά. Αυτό αυξάνει τη σχετική τιμή των αγαθών με μεγαλύτερη ένταση εκπομπών και τονώνει την ανάπτυξη σε τομείς με μικρότερη ένταση εκπομπών.

Ένα πρόγραμμα κατάρτισης για να βοηθήσει τους λιγότερο ειδικευμένους εργαζομένους να μετακινηθούν σε πιο πράσινους τομείς, ξεκινώντας από το 2023. Η εκπαίδευση θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση προβλημάτων διανομής αυξάνοντας την παραγωγικότητα των εργαζομένων με χαμηλότερη ειδίκευση σε τομείς χαμηλών εκπομπών, ενθαρρύνοντας τις εταιρείες να τους προσλάβουν και να αυξήσουν τους μισθούς τους.

Πίστωση φόρου κερδισμένου εισοδήματος (EITC), η οποία μειώνει τους φόρους που οφείλονται σε εργαζόμενους χαμηλότερου εισοδήματος. Αυτό θα ξεκινήσει το 2029 και θα αντισταθμίσει τον αντίκτυπο του φόρου άνθρακα σε αυτούς τους εργαζόμενους. Θα ενθάρρυνε επίσης περισσότερα άτομα να εισέλθουν στο εργατικό δυναμικό.

Επιπλέον τονίζουν ότι για την αντιπροσωπευτική προηγμένη οικονομία, το πακέτο πολιτικής δημιουργεί ανακατανομή εργατικού δυναμικού σε πιο πράσινες βιομηχανίες περίπου 1 τοις εκατό σε διάστημα 10 ετών. Αυξάνει επίσης τη συνολική απασχόληση κατά 0,5 τοις εκατό και ενισχύει το εισόδημα μετά τους φόρους για τους εργαζόμενους με χαμηλότερη ειδίκευση, μειώνοντας την ανισότητα.

Αναδυόμενες αγορές

Ο αντίκτυπος θα ήταν κάπως διαφορετικός για τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών, όπου υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων απασχολείται σε τομείς όπως η εξόρυξη. Θα δημιουργήσει μια μετατόπιση 2,5 τοις εκατό του εργατικού δυναμικού σε διάστημα 10 ετών. Θα υπάρξει μια συνολική αύξηση της απασχόλησης βραχυπρόθεσμα, καθώς ξεκινούν οι πράσινες επενδύσεις, αλλά αυτό θα αλλάξει σε μείωση 0,5% έως το 2032.