Οι ταινίες της εβδομάδας – Μονοπώλιο ντοκιμαντέρ!

Βαθμολογία

5: εξαιρετική

4: πολύ καλή

3: καλή

2: ενδιαφέρουσα

1: μέτρια

0: απαράδεκτη

Η μαγεία της φαντασίας της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, δημιουργού του «Χάρι Πότερ» δεν χρειάζεται συστάσεις, όμως στα «Φανταστικά ζώα: Τα μυστικά του Ντάμπλντορ» (Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore, ΗΠΑ/ Αγγλία, 2022) την τρίτη ταινία του μύθου των Φανταστικών Ζώων (Wizarding world) της ιδίας, η μαγεία δείχνει πια «κουρασμένη». Κάπου νιώθεις ότι ο μύθος έχει πλέον τελειώσει, ή για την ακρίβεια παρακμάσει γιατί πράγματι, αν εξαιρέσει κανείς τα οπτικά εφέ που περιστοιχίζουν την ταινία για να αποτυπώσουν πλάσματα, ζώα, τέρατα, μεταμορφώσεις, μεταφορές στον χρόνο και όλα τα σχετικά με την μαγεία, ελάχιστες σκηνές μπορούν πραγματικά να σε συναρπάσουν με κάτι πέρα από τον προβλέψιμο τεχνολογικό εντυπωσιασμό τους.

Λείπει, ας πούμε, το καθαρά ανθρώπινο στοιχείο που πλέον μοιάζει εντελώς δευτερογενές. Για παράδειγμα, μια συνάντηση για τσάι του Μαντς Μίκελσεν με τον Τζουντ Λο στον πρόλογο της ταινίας, δείχνει πολύ πιο ενδιαφέρουσα από τα ψεύτικα υπερμεγέθη έντομα και τα άλλα πλάσματα που κατακλύζουν με τον ρυθμό πολυβόλου την ταινία. Δύο καλλιεργημένοι και καλοντυμένοι άνθρωποι που συζητούν σε ένα πολυτελές εστιατόριο και οι οποίοι σε κάνουν να νιώσεις ότι κάτι περίεργο «τρέχει» μεταξύ τους. Η σκηνή κινεί το ενδιαφέρον γιατί τελικά, είναι μια από τις ελάχιστες… ανθρώπινες που περιέχονται στην ταινία.

Φυσικά η συνθήκη αυτών των ταινιών θέλει την τεχνολογία να έχει τον πρώτο λόγο, όμως κάπου υπάρχουν και όρια ώστε το κεφάλι σου να μην μετατραπεί σε καζάνι από την υπερβολική δόση μαγείας χωρίς μάλιστα την χαριτωμένη παιδικότητα που είχαν οι πρώτες ταινίες του πιο εύπεπτου franchise της Ρόουλινγκ, του Χάρι Πότερ (ο σκηνοθέτης των Φανταστικών ζώων είναι ο Ντέιβιντ Γέιτς που έχει γυρίσει ταινίες Χάρι Πότερ).

Οι ακόλουθοι των «Φανταστικών πλασμάτων» μπορεί βέβαια να ικανοποιηθούν από το αλλόκοτο σύμπαν της ταινίας, όμως προσωπικά ανήκω σε εκείνους που αδυνατούν να επικοινωνήσουν μαζί του και μάλιστα απορώ που αυτή η σειρά ταινιών δεν έχει τελειώσει ακόμα. Μόνο που σκέφτομαι κι άλλες πανομοιότυπες, κουράζομαι!

Βαθμολογία: 1 ½

ΑΘΗΝΑ: ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΙΝΤΕΑΛ – ODEON – ΟΠΕΡΑ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΑΕΛΛΩ – ΣΠΟΡΤΙΓΚ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ – ΡΕΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ – ΦΟΙΒΟΣ – WESTCITY – STER CINEMAS – TOWN CINEMAS κ.α ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE COSMOS – CINEMA ONE κ.α.

Ντοκιμαντέρ ιστορικής αξίας

Στην δεκαετία του 1960 και όσο ποτέ άλλοτε στην Ιστορία της, η Αργεντινή πλησίασε πολύ κοντά στην απόλυτη κοινωνική επανάσταση και το ντοκιμαντέρ των Φερνάντο Σολάνας και Οκτάβιο Τζετίνο η «Ωρα των φούρνων» («Hora de los hornos», 1968), υπήρξε μια σημαντική έκφραση αυτού του κινήματος, καθώς και κάτι σαν υπόδειγμα κινηματογράφησης εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο. Συνολικής διάρκειας τεσσεράμισι ωρών και μοιρασμένο σε μέρη, το ντοκιμαντέρ παίρνει τη μορφή ενός «διδακτικού κολάζ», αφοσιωμένου στην καταγγελία του ιμπεριαλισμού και των πολιτισμικών του επιρροών. Χαρακτηριστική μια από τις αναφορές της ταινίας: «Οι μαζικές επικοινωνίες είναι πιο αποτελεσματικές για τη νεοαποικιοκρατία απ’ ότι το ναπάλμ. Αυτό που είναι πραγματικό, αληθινό και ορθολογικό βρίσκεται στο περιθώριο του νόμου, όπως και οι άνθρωποι.» Ως τεκμήριο, η «Ωρα των φούρνων» έχει μέγιστη ιστορική αξία αν και με τον έντονο μανιχαϊσμό της και με συνθήματα του τύπου «η κουλτούρα μας και η κουλτούρα τους, οι ταινίες μας και οι ταινίες τους, η δική μας αισθητική και η δική τους αισθητική», στις μέρες μας, δείχνει μάλλον ξεπερασμένη.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΣΤΟΥΝΤΙΟ

Δυο ελληνικά ντοκιμαντέρ

Στο πνεύμα των ημερών το ντοκιμαντέρ «Αδάμ, που ει;» (Ελλάδα/ Ουκρανία, 2019) του Ουκρανού σκηνοθέτη Αλεξάντερ Ζαποροσένκο, μοιράζει στον θεατή φέτες ζωής από την καθημερινότητα των μοναχών της Μονής Δοχειαρίου (ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στην χερσόνησο του Αθω). Εκπληκτικό το πως οι άνθρωποι αυτοί υπερβαίνουν εαυτούς προκειμένου να υπηρετήσουν την μονή και κατά προέκταση τον Θεό στον οποίο πιστεύουν. Η εμμονή τους στις εργασίες που κάνουν αδιαμαρτύρητα και χωρίς ωράριο καθώς και η ευλαβική υποταγή τους στον λόγο του αρχιμανδρίτη Γρηγορίου προκαλούν θαυμασμό, έστω και αν προσωπικά δεν συμφωνώ με την άποψη του τελευταίου που ακούγεται στην εισαγωγή της ταινίας: «Να δέχεσαι ευχαρίστως την περιφρόνηση των ανθρώπων. Δεν υπάρχει ομορφότερο πράγμα από την περιφρόνηση, από το να κουβαλάς Σταυρό – του οποιουδήποτε.»

Βαθμολογία: 2

ΑΘΗΝΑ: ΙΝΤΕΑΛ – ΔΙΑΝΑ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ – ΡΕΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ – ΣΙΝΕΑΚ

Ανάμεσα στις ομορφιές μιας Ηπείρου που από την μια πλευρά επιβιώνει και από την άλλη χάνεται, είναι και ένα έθιμο σχετικό με την ζωή και τον θάνατο που πραγματοποιείται τις ημέρες του Πάσχα στο Γηρομέρι Θεσπρωτίας (οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται στο νεκροταφείο της Αγίας Σωτήρας και με μια τοπική ορχήστρα παίζουν τα αγαπημένα τραγούδια νεκρών). Αυτό το έθιμο διατηρεί το τέμπο του «Ενθυμίου» (Ελλάδα, 2021), βραβευμένου ντοκιμαντέρ του Νίκου Ζιώγα, το οποίο είναι πλημμυρισμένο από τοπικές μελωδίες, μοιρολόγια και μαρτυρίες · μια καθημερινότητα που εναλλάσσεται ανάμεσα στο έγχρωμο του αρχειακού υλικού (των Κώστα Μπαλάφα και Μενέλαου Μελετζή) και το ασπρόμαυρο του σήμερα (την έξοχη διεύθυνση φωτογραφίας έχει κάνει ο ίδιος ο σκηνοθέτης). Εμπνευσμένες και αρκετά ασυνήθιστες για ντοκιμαντέρ τοπικού χαρακτήρα εικόνες, καθόλου τουριστικές, βαθιά λυρικές, καθόλου «τηλεοπτικές», αμιγώς κινηματογραφικές.

Βαθμολογία: 2

ΑΘΗΝΑ: ΤΡΙΑΝΟΝ

Κι άλλο ντοκιμαντέρ!

Φόρος τιμής στον σπουδαίο φωτογράφο Μπραντ Γουόσμπερν (υπεύθυνου για τις ωραιότερες αεροφωτογραφίες βουνών) και την ίδια ώρα ένα ντοκιμαντέρ που εξυμνεί το πνεύμα της εξερεύνησης, η «Ιερότητα του βουνού» (The sanctity of space, ΗΠΑ, 2021) των Ρέναν Οζτουρκ και Φρέντι Γουίλκινσον, μας μεταφέρει με πολύ εντυπωσιακό τρόπο σε αχαρτογράφητες περιοχές καθώς όνειρο των δημιουργών (εμπνευσμένων από την δουλειά του Γουόσμπερν) ήταν να διασχίσουν πλαγίως τις πιο απαγορευτικές κορυφές της, τον ορεινό όγκο του Moose’s Tooth. Αξίζει να σημειωθεί ότι χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθούν τα γυρίσματα αυτής της ταινίας – και αυτό φαίνεται από την αρτιότητα κάθε πλάνου. Ωστόσο, η «Ιερότητα του βουνού» είναι επίσης μια ταινία που κάλλιστα θα μπορούσες να δεις στο Discovery Channel καθισμένος αναπαυτικά στον καναπέ του σπιτιού σου. Γιατί αν είναι να την δεις σε αίθουσα, η αίθουσα θα πρέπει να είναι άρτια σε όλους τους τομείς ώστε η εικόνα να σου κόψει κυριολεκτικά την ανάσα. Και τέτοιες αίθουσες, στην Ελλάδα υπάρχουν λίγες και δεν φιλοξενούν την ταινία.

Βαθμολογία: 2

ΑΘΗΝΑ: ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ – ΔΑΝΑΟΣ -ΔΙΑΝΑ

Μα κι άλλα ντοκιμαντέρ!

Να σημειωθεί τέλος ότι αθέατες πτυχές της συνεχιζόμενης τραγωδίας του πολέμου στην Ουκρανία, παρουσιάζονται στις τρεις ταινίες που προβάλλονται με δωρεάν είσοδο στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος (Auditorium Theo Angelopoulos, Σίνα 31, Αθήνα) σε ένα αφιέρωμα που συνδιοργανώνει με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Οι ταινίες αυτές είναι τα ντοκιμαντέρ «Γ@μώ τη δουλειά μου» (F@ck This Job) της Βέρα Κριτσέφσκαγια (Παρασκευή 15 Απριλίου στις 20.00) και «Ένα σπίτι από θραύσματα» (A House Made of Splinters) του Δανού σκηνοθέτη Σάιμον Λέρενγκ Βιλμοντ (Σάββατο 16 Απριλίου στις 19.00) και η μυθοπλασίας «Ατλαντίδα» (Atlantis) του Ουκρανού σκηνοθέτη Βαλεντίν Βασιάνοβιτς (Σάββατο 16 Απριλίου στις 21.30). Πληροφορίες για κρατήσεις στην ιστοσελίδα https://www.eventbrite.com/e/318972233537