Ενεργειακή στόχευση με κοινωνική αποδοχή

Είναι προφανές ότι η αύξηση των τιμών της ενέργειας και η αδυναμία ομαλοποίησης της αγοράς οφείλεται κυρίως στις διεθνείς κρίσεις. Αρχικά η πανδημία και οι σημαντικές επιπτώσεις της στο διεθνές εμπόριο, στη συνέχεια η απειλή του πολέμου και ο ίδιος ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία δημιούργησαν αθροιστικά τις συνθήκες για την τέλεια ενεργειακή καταιγίδα στην Ευρώπη, με μετριοπαθείς εκτιμήσεις να την προσδιορίζουν χρονικά ως και το πρώτο τρίμηνο του 2023.

Οι τιμές του άνθρακα έχουν τετραπλασιαστεί και του φυσικού αερίου έχουν υπερδεκαπλασιαστεί μέσα σε ένα χρόνο. Αυτό συνεπάγεται πολύ μεγαλύτερο κόστος για τους καταναλωτές μέσω αυξημένων λογαριασμών, αυξημένου πληθωρισμού, αυξημένων τιμών προϊόντων και υπηρεσιών.

Είναι, όμως, η εισαγόμενη ενεργειακή κρίση ο μοναδικός λόγος για τους αυξημένους λογαριασμούς που ανοίγουν έντρομοι οι πολίτες στην Ελλάδα, ιδιαίτερα τις τελευταίες δύο εβδομάδες; Ασφαλώς, όχι.

Η κρίση αναδεικνύει και ενισχύει τις δομικές αδυναμίες του σχεδιασμού και της λειτουργίας της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, μιας αγοράς που διατηρεί τα χαρακτηριστικά ενός ολιγοπωλίου.

Η ελληνική αγορά αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή αγορά όπου το 100% της παραγόμενης ενέργειας περνάει μέσα από το χρηματιστήριο ενέργειας. Είναι η μοναδική αγορά όπου το 100% των τιμών της

χονδρεμπορικής αγοράς μεταφέρεται στους καταναλωτές, αφού όλο το κόστος εξισορρόπησης μεταφέρεται στα τιμολόγια της λιανικής.

Εκτός, όμως, από τις δομικές αδυναμίες, η εγχώρια ενεργειακή κρίση φέρει και τη σφραγίδα της αδράνειας και των αστοχιών της κυβέρνησης:

· Η χωρίς σχεδιασμό απολιγνιτοποίηση

· Η υπερβολική αύξηση του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μίγμα και η αλλαγή προσδιορισμού της τιμής του, εν μέσω κρίσης, με τη σφραγίδα της κυβέρνησης

· Η απουσία επαρκών δικτύων που δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην επέκταση των ΑΠΕ

· Η πρωτοφανής και ανεξήγητη ατολμία της κυβέρνησης να ελέγξει τα υπερκέρδη των προμηθευτών ενέργειας

· Η έλλειψη διαφάνειας στην τιμολόγηση, χωρίς παρέμβαση της ΡΑΕ

Η εγχώρια ενεργειακή κρίση απαιτεί δραστικές παρεμβάσεις, όπως αυτές που έχει προτείνει-πολύ νωρίς- το Κίνημα Αλλαγής: Πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής, φορολόγηση των υπερκερδών, διαφανή πρότυπα τιμολόγησης, ευελιξία στη φορολόγηση ενεργειακών προϊόντων, μείωση των λοιπών χρεώσεων του λογαριασμού στο ύψος του κόστους ρεύματος.

Απαιτεί, όμως, και ευρωπαϊκή παρέμβαση: κοινές αγορές φυσικού αερίου, μέτρα ενεργειακής στήριξης των πολιτών (τα οποία δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα), αναπροσανατολισμό των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, δικαίωμα για θέσπιση πλαφόν στη λιανική.

Ζούμε σε έναν κυκεώνα συνεχόμενων κρίσεων: περιβαλλοντική, υγειονομική, ενεργειακή και σύντομα επισιτιστική κρίση.

Οι πολιτικές ενεργειακής αυτονομίας θα καθορίσουν τη νέα εποχή, με κυρίαρχες αυτές που αφορούν στις εγχώριες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Το γεγονός ότι οι χώρες που παρουσιάζουν αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα εμφανίζονται περισσότερο ευάλωτες στην ενεργειακή φτώχεια, πιστοποιεί την ανάγκη της ενεργειακής μετάβασης.

Αποτελεί, λοιπόν, καθήκον αλλά και ευθύνη προς τις επόμενες γενιές να μην σταματήσει η ενεργειακή μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Μια ενεργειακή μετάβαση δίκαιη, αυτόνομη και πράσινη, με επένδυση στις ανανεώσιμες πηγές, τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών και την ενεργειακή αποδοτικότητα.

Οι ενεργειακοί στόχοι οφείλουν να είναι φιλόδοξοι, αλλά την ίδια στιγμή οφείλουν αν είναι και κοινωνικά αποδεκτοί. Γιατί είναι ορατός ο κίνδυνος της κοινωνικής απόρριψης των μακροπρόθεσμων σχεδίων της ενεργειακής μετάβασης λόγω της ασφυκτικής οικονομικής πίεσης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Και αυτός ο κίνδυνος πρέπει, πάση θυσία, να αποτραπεί.