Σύμφωνα με την πρόσφατή έκθεση της Integovernmental Panel on Climate Change η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι το 2020 ξεπερνά τον 1oC. Η αύξηση αυτή είναι ανθρωπογενής, δημιουργήθηκε από την εκτεταμένη χρήση ορυκτών καυσίμων και προκαλεί την κλιματική αλλαγή.
Πρόσφατες εκτιμήσεις ανεβάζουν το κόστος της κλιματικής αλλαγής στο 15%-20% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2100 σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2020, αν η μέση αύξηση της θερμοκρασίας φτάσει τους 2,5-3oC, που είναι πολύ πιθανή αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις, με τις συγκριτικά μεγαλύτερες επιπτώσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Στη χώρα μας σύμφωνα με τη μελέτη της Τραπέζης της Ελλάδος του 2011 το κόστος της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2100 ανέρχεται σε 700 δις ευρώ.
Το κόστος της κλιματικής αλλαγής είναι κοινωνικό κόστος το οποίο προκαλείται από τις εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου (ΑτΘ), π.χ. διοξείδιο του άνθρακα (CO2), μεθάνιο κ.α.
Tο Κοινωνικό Κόστος του Άνθρακα (ΚΚΑ) είναι η παρούσα αξία του κόστους κλιματικής αλλαγής το οποίο δημιουργείται από την εκπομπή ενός επιπλέον τόνου ΑτΘ, το οποίο παραμένει στη ατμόσφαιρα και προκαλεί ζημιές για εκατονταετίες.
Το ΚΚΑ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην επιλογή της βαρύτητας πού δίνεται στην ευημερία των μελλοντικών γενιές σε σχέση με τις τωρινές γενιές. Υψηλός συντελεστής βαρύτητας οδηγεί σε υψηλό ΚΚΑ και αντίστροφα. Ο William Nordhaus στη διάλεξη Nobel Lecture in Economic Sciences το 2018 εκτιμά τιμές ΚΚΑ μεταξύ 91 και 236 $/τ CO2.
Η κλιματική συμφωνία στο Παρίσι το Δεκέμβριο 2015 ορίζει δύο πυλώνες για το σχεδιασμό πολιτικής επιβράδυνσης της κλιματικής αλλαγής και τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1.5οC. Μετριασμό, δηλαδή μείωση των εκπομπών των ΑτΘ και προσαρμογή, που σημαίνει ανάληψη δράσεων για τον περιορισμό του κόστους από την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής. Κεντρικής σημασίας στο σχεδιασμό αποτελεσματικής πολιτικής μετριασμού ή προσαρμογής είναι το ΚΚΑ και η χρήση του στην τιμολόγηση των αντίστοιχων εκπομπών.
Η υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλού άνθρακα και αυξημένης ενεργειακής αποδοτικότητας θα αυξήσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.
Η ανάγκη τιμολόγησης, έτσι ώστε οι εκπομπές των ΑτΘ να έχουν κόστος στη δραστηριότητα που τις δημιουργεί, προκύπτει από το γεγονός ότι χωρίς αυτήν οι εκπομπές δεν αποτελούν ιδιωτικό κόστος για τον δημιουργό τους, προκαλούν όμως κοινωνικό κόστος το οποίο διαχέεται σε παγκόσμια κλίμακα. Η τιμολόγηση του άνθρακα με γνώμονα το ΚΚΑ δημιουργεί ισχυρά κίνητρα για χρήση τεχνολογιών χαμηλού ή μηδενικού άνθρακα και επομένως βοηθά στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Το ΚΚΑ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σημείο αναφοράς για τον προσδιορισμό φόρου άνθρακα που θα τo ενσωματώνει στο ιδιωτικό κόστος παραγωγής, στην πράξη όμως η ενσωμάτωση αυτή γίνεται μέσω του κόστους αγοράς εμπορεύσιμων αδειών άνθρακα οι οποίες δίνουν στον κάτοχο τους το δικαίωμα εκπομπής ενός τόνου CO2. Στο Ευρωπαϊκό EU-Emissions Trading System σύστημα εμπορεύσιμων αδειών, το μεγαλύτερο στον κόσμο, έχουν διαμορφωθεί πολύ πρόσφατα τιμές πάνω από 95€/τCO2. Τιμές εμπορευσίμων αδειών διαμορφώνονται και σε αλλά παρόμοια συστήματα (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο, Καλιφόρνια, Κίνα).
Ενώ υπάρχει αυξανόμενη συναίνεση μεταξύ κυβερνήσεων και επιχειρηματικού κόσμου για την ανάγκη τιμολόγησης του άνθρακα οι διαμορφούμενες τιμές είναι ανεπαρκείς για την επίτευξη του στόχου των 1.5οC, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες εξελίξεις των εκπομπών.
Ακόμη όμως και αυτές οι «χαμηλές» τιμές υποδηλώνουν την μη ανταγωνιστικότητα του λιγνίτη ή του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όταν εφαρμόζονται πολιτικές τιμολόγησης με βάση το ΚΚΑ, σε σύγκριση για παράδειγμα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η μείωση της ανταγωνιστικότητας λιγνίτη/άνθρακα επιτείνεται αν πάψουν οι επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα σε διεθνές επίπεδο.
Η χώρα μας, λόγω μεγέθους, έχει πολύ μικρό αποτύπωμα στην εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής, φέρει όμως το κόστος των επιπτώσεών της στην ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή της Μεσογείου. Η υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλού άνθρακα και αυξημένης ενεργειακής αποδοτικότητας, θα αυξήσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.
Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής, έχει τη δυνατότητα να προσφέρει όχι μόνο προστασία από τις ζημίες της – ειδικά αν η μέση αύξηση της θερμοκρασία ξεπεράσει τον 1.5οC κάτι το οποίο είναι πολύ πιθανό – αλλά ταυτόχρονα αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, επειδή αποτελεσματική προσαρμογή σημαίνει ανάληψη επενδυτικών προγραμμάτων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
* Αναστάσιος Ξεπαπαδέας, Ομότιμος Καθηγητής ΟΠΑ, Καθηγητής Πανεπιστήμιου Μπολόνια, Διεθνές Μέλος Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών ΗΠΑ.
Πηγή: ΟΠΑ NEWS, τ.42, Κυκλοφόρησε με το Βήμα της Κυριακής 10 Απριλίου
Latest News
Ημέρα Εθελοντισμού στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Το ΟΠΑ επιβραβεύει 115 φοιτήτριες και φοιτητές για την προσφορά τους
Grant Thornton και Οικονομικό Πανεπιστήμιο στηρίζουν τους μαθητές της ακριτικής Ελλάδας
Ο.Π.Α. και Grant Thornton υποδέχθηκαν τους μαθητές οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν για τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης
Ανθεκτική η ελληνική οικονομία, αγκάθι η καταναλωτική εμπιστοσύνη
Είναι κρίσιμη η ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν τη ζήτηση, θα σταθεροποιήσουν την αγορά εργασίας και θα στηρίξουν τη βιομηχανική παραγωγή
Το ΕΚΠΑ συζητά για το Στρατηγικό Σχέδιό του – Ημερίδα της Μονάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού
Μια πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα της Μονάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΕΚΠΑ για το Στρατηγικό Σχέδιο του ΕΚΠΑ
Τα τρία σενάρια για το παγκόσμιο ΑΕΠ μετά την εκλογή Τραμπ
Σύμφωνα με την Oxford Economics βραχυπρόθεσμα η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ υποδηλώνει την πιθανότητα δημοσιονομικών κινήτρων που θα δώσουν μικρή ώθηση στο ΑΕΠ
Οι 5 προτεραιότητες του νέου οργανισμού του ΟΠΑ
Ο νέος Οργανισμός του ΟΠΑ έρχεται να αντικαταστήσει τον παλαιότερο που ίσχυε από το 1996
Φορολογικές Μεταρρυθμίσεις και Οικονομική Ανάπτυξη: Η καθιέρωση μια νέας Στρατηγικής
Η Ελλάδα αποτελεί ένα νέο παράδειγμα στο οποίο μελετάται η σχέση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και φορολογικής πολιτικής
Στην 62η θέση παγκοσμίως στην ερευνητική δραστηριότητα το ΕΚΠΑ
Το ΕΚΠΑ ανέβηκε 30 θέσεις στη διεθνή ερευνητική κατάταξη Πανεπιστημίων AD Scientific Index World Top Universities Ranking 2024-2025
Τα αχνά σημάδια ανάκαμψης του δανεισμού – Οι εκτιμήσεις της Oxford Economics για τα επιτόκια
Αν η ΕΚΤ καθυστερήσει τον κύκλο χαλάρωσης η πιστωτική ανάπτυξη θα περιοριστεί, λέει η Oxford Economics