«Πριν από 170 χρόνια, οι Αμερικανοί κινήθηκαν δυτικά πέρα από τα σύνορα για να αναζητήσουν την τύχη τους στον πυρετό του χρυσού. Η απληστία και η ανομία μετέτρεψαν αυτή τη γη της επαγγελίας σε Άγρια Δύση, όπου οι λίγοι εκμεταλλεύτηκαν το όνειρο των πολλών». Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε την ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Columbia, το μέλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Φάμπιο Πανέτα, προσομοιάζοντας το τότε με το σήμερα…
«Μετά από ενάμιση αιώνα και, εν μέσω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η αυξανόμενη δυσπιστία προς τις τράπεζες, σε συνδυασμό με την τεχνολογική καινοτομία, οδήγησαν σε ένα νέο όνειρο – ένα ψηφιακό κυνήγι χρυσού πέρα από τον κρατικό έλεγχο. Ο Satoshi Nakamoto – ή μάλλον οι προγραμματιστές λογισμικού που χρησιμοποιούν αυτό το ψευδώνυμο – δημιούργησαν τον πηγαίο κώδικα αυτού που πίστευαν ότι θα μπορούσε να είναι αποκεντρωμένο ψηφιακό χρήμα».
Ο κ. Πανέτα, αναφέρει ότι σχεδόν 15 χρόνια μετά, όλοι μιλούν για τα κρυπτο-περιουσιακά στοιχεία. Οι λάτρεις των κρυπτονομισμάτων θαυμάζουν την άνοδο της αγοράς κρυπτογράφησης, με πολλούς να πιστεύουν ότι πρέπει να δοκιμάσουν την τύχη τους: «Έχει αναδυθεί ένα οικοσύστημα, από εξορύκτες έως μεσάζοντες, που όλοι επιδιώκουν να επεκταθούν στην ψηφιακή χρηματοδότηση. Οι κρυπτοευαγγελιστές υπόσχονται παράδεισο επί Γης, χρησιμοποιώντας μια απατηλή αφήγηση των διαρκώς αυξανόμενων τιμών των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων για να διατηρήσουν τις εισροές και, επομένως, την ορμή που τροφοδοτεί τη φούσκα των κρυπτονομισμάτων».
Όμως -σύμφωνα με το μέλος της ΕΚΤ- τα φαινόμενα απατούν. «Το όνειρο του Satoshi Nakamoto να δημιουργήσει αξιόπιστα χρήματα παραμένει ακριβώς αυτό – ένα όνειρο. Η επεξεργασία των μεταφορών κρυπτογραφικών στοιχείων μπορεί να διαρκέσει ώρες. Οι τιμές τους κυμαίνονται βίαια».
Η μεγάλη πλειοψηφία των κατόχων κρυπτονομισμάτων βασίζεται σε μεσάζοντες, σε αντίθεση με την ομολογημένη φιλοσοφία της αποκεντρωμένης χρηματοδότησης. Στο Ελ Σαλβαδόρ, για παράδειγμα, που είναι η πρώτη χώρα που υιοθέτησε το bitcoin ως νόμιμο χρήμα, οι πληρωμές πραγματοποιούνται μέσω ενός συμβατικού πορτοφολιού με κεντρική διαχείριση.
Η νέα Άγρια Δύση
Τα κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία προκαλούν αστάθεια και ανασφάλεια – το ακριβώς αντίθετο από αυτό που υποσχέθηκαν. Δημιουργούν μια νέα Άγρια Δύση.
«Ελλείψει επαρκών ελέγχων, τα κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία οδηγούν την κερδοσκοπία υποσχόμενοι γρήγορες και υψηλές αποδόσεις και εκμεταλλευόμενοι τα ρυθμιστικά κενά που αφήνουν τους επενδυτές χωρίς προστασία. Η περιορισμένη κατανόηση των κινδύνων, ο φόβος της απώλειας και το έντονο λόμπι των νομοθετών αυξάνουν τα ανοίγματα ενώ επιβραδύνουν τη ρύθμιση. Δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη περιμένοντας να σκάσει η φούσκα και μόνο τότε, συνειδητοποιώντας πόσο διάχυτος έχει γίνει ο κίνδυνος κρυπτογράφησης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και ενώ κάποιοι μπορεί να ελπίζουν ότι είναι πιο έξυπνοι και θα βγουν εγκαίρως, πολλοί θα παγιδευτούν» ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Τώρα είναι η ώρα να διασφαλίσουμε ότι τα κρυπτογραφικά στοιχεία χρησιμοποιούνται μόνο εντός σαφών, ρυθμιζόμενων ορίων και για σκοπούς που προσθέτουν αξία στην κοινωνία. Και είναι καιρός οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση των πολιτών για ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία και ένα ψηφιακό νόμισμα, κάνοντας τα κρατικά χρήματα κατάλληλα για την ψηφιακή εποχή».
Ο κ. Πανέτα υπογράμμισε ότι πρέπει να καταβάλουμε συντονισμένες προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο για να εντάξουμε τα κρυπτονομικά στοιχεία στο ρυθμιστικό πεδίο. Και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπόκεινται σε πρότυπα σύμφωνα με αυτά που εφαρμόζονται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Θα πρέπει να σημειώσουμε ταχύτερη πρόοδο, εάν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι τα κρυπτονομικά περιουσιακά στοιχεία δεν προκαλούν έναν παράνομο παροξυσμό ανάληψης κινδύνων.
Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Η ανάπτυξη των αγορών κρυπτονομισμάτων αποκαλύπτει την αυξανόμενη ζήτηση της κοινωνίας για ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία και άμεσες πληρωμές. Εάν ο επίσημος τομέας –δημόσιες αρχές και μεσάζοντες– δεν ικανοποιήσει αυτό το αίτημα, θα παρέμβουν άλλοι.
Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να ασχοληθούν ακόμη περισσότερο με την ψηφιακή καινοτομία αναβαθμίζοντας τις χρηματοοικονομικές υποδομές χονδρικής, λειτουργώντας γρήγορα συστήματα λιανικών πληρωμών και προετοιμάζοντας την έκδοση ψηφιακών νομισμάτων κεντρικής τράπεζας.
Η ΕΚΤ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εργασιών σε όλους αυτούς τους τομείς. Εστιάζουμε σε ένα ψηφιακό ευρώ, προκειμένου να επιτρέψουμε στους πολίτες να χρησιμοποιούν κρατικά χρήματα για να πραγματοποιούν πληρωμές οπουδήποτε στη ζώνη του ευρώ, προστατεύοντας παράλληλα τον ρόλο του ως άγκυρας για το σύστημα πληρωμών και το νομισματικό σύστημα.