Έτοιμο το θεσμικό πλαίσιο για αποθήκευση ενέργειας και πλωτά φωτοβολταϊκά   

Οι πολυαναμενόμενες ρυθμίσεις που θα στηρίξουν επενδύσεις σε σταθμούς αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, συνολικής ισχύος 3,5 GW έως το τέλος της δεκαετίας, καθώς και 10 πιλοτικά πλωτά φωτοβολταϊκά πάρκα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στο πολυνομοσχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), το οποίο ετέθη χθες σε δημόσια διαβούλευση έως τις 10 Μαΐου.

Στις κύριες παρεμβάσεις της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την αναμόρφωση της αδειοδοτικής διαδικασίας για την εγκατάσταση μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και για την αδειοδότηση σταθμών παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ (Συμπαραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης) με ενσωματωμένη μονάδα αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, που είτε έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν ενέργεια από το σύστημα μεταφοράς ή το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε όχι.

Τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Στα έργα αμιγούς αποθήκευσης (δηλαδή μεμονωμένοι σταθμοί αποθήκευσης) για τα οποία η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας θα χορηγείται κατ’ αναλογία με τις απαιτήσεις που υφίστανται για τα ειδικά έργα ΑΠΕ και στα έργα αποθήκευσης που συνδυάζονται με σταθμούς ΑΠΕ (υβριδικά συστήματα).

Ειδικότερα, στην περίπτωση έργων αποθήκευσης που συνδυάζονται με σταθμούς ΑΠΕ,  ο σταθμός αποθήκευσης θα μπορεί να λειτουργεί   μόνο υποστηρικτικά του σταθμού ΑΠΕ (η αποθήκη είναι πίσω από τον σταθμό ΑΠΕ – κατάντη του μετρητή) και δεν θα απορροφά ενέργεια από το δίκτυο, οπότε και θα λαμβάνει Βεβαίωση Παραγωγού όπως τα συνήθη έργα ΑΠΕ και θα έχει δυνατότητα να λάβει λειτουργική ενίσχυση (ταρίφα). Θα μπορεί ωστόσο και να απορροφά ενέργεια από το δίκτυο, οπότε και θα λαμβάνει Βεβαίωση Παραγωγού Ειδικών Έργων ΑΠΕ χωρίς όμως να έχει τη δυνατότητα να λάβει λειτουργική ενίσχυση.

Πιο συγκεκριμένα,  προτείνεται ένα γενικό αδειοδοτικό πλαίσιο για την άσκηση της δραστηριότητας αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και ρυθμίζονται οι σχετικές διαδικασίες. Προβλέπεται επίσης η τήρηση από τον φορέα αδειοδότησης και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Η.Μ.ΑΠ.Η.Ε.), μέσω του οποίου θα εκδίδονται οι άδειες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και στο οποίο θα καταχωρούνται τα προβλεπόμενα στοιχεία, αιτήσεις, διαδικασίες και λεπτομέρειες, όπως εξειδικεύονται στον Κανονισμό Αδειών Αποθήκευσης και το οποίο σχεδιάζεται να συνδέεται με τα ηλεκτρονικά συστήματα των υπολοίπων φορέων αδειοδότησης.

Για την άσκηση της δραστηριότητας αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπονται τα εξής:

1. Η δραστηριότητα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέπεται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή τα οποία έχουν νομίμως εξαιρεθεί από την υποχρέωση αυτή.
2. Από την υποχρέωση λήψης άδειας αποθήκευσης εξαιρούνται οι Σταθμοί Αποθήκευσης ονομαστικής ισχύος μικρότερης του ενός   MW.
3. Η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χορηγείται από τη ΡΑΕ για χρονικό διάστημα έως και  25  έτη και μπορεί να παραταθεί για ίσο χρόνο. Ειδικά για τους σταθμούς αποθήκευσης τεχνολογίας αντλησιοταμίευσης, η αδεια αποθήκευσης χορηγείται για χρονικό διάστημα έως και  35 έτη.

Επίσης, στο νομοσχέδιο καθορίζεται ειδικό πλαίσιο προτεραιότητας στη χορήγηση οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για σταθμούς αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από τον αρμόδιο Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου και παρέχεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον καθορισμό ειδικών όρων, προϋποθέσεων και περιορισμών.

Μονάδες αποθήκευσης και για τους Διαχειριστές 

Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο εισάγεται διάταξη για τη  ρύθμιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας από διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ). Κατά γενικό κανόνα, η δραστηριότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας είναι ανταγωνιστική δραστηριότητα και απαγορεύεται στους διαχειριστές συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας να έχουν στην ιδιοκτησία τους, να αναπτύσσουν, να διαχειρίζονται ή να λειτουργούν εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας.

Κατ΄ εξαίρεση και με έγκριση της  ΡΑΕ , οι διαχειριστές θα μπορούν να διατηρούν τέτοιες εγκαταστάσεις μόνο εφόσον αποτελούν πλήρως ενσωματωμένα στοιχεία του δικτύου, καθώς και σε περίπτωση που η ρυθμιστική αρχή έχει αξιολογήσει ότι υφίσταται  σχετική ανάγκη, η οποία δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από τρίτα μέρη κατόπιν ανταγωνιστικών διαδικασιών και υπό τους  περιορισμούς που προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία.

Κάθε τέτοια παρέκκλιση θα πρέπει να γνωστοποιείται στον Οργανισμό Συνεργασίας Ρυθμιστικών Αρχών (ACER), καθώς και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επιπλέον η ΡΑΕ θα αξιολογεί την ανάγκη αυτή κατά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου σταδιακά να καταργηθούν οι σχετικές δραστηριότητες των διαχειριστών.

Στόχος της κυβέρνησης, είναι έως το 2030 να έχουν τεθεί σε λειτουργία σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 3,5 GW, επιπλέον των υδροηλεκτρικών μονάδων. Έως το τέλος του 2025, βάσει των προβλέψεων του Ταμείου Ανάκαμψης, θα έχουν εγκατασταθεί σταθμοί αποθήκευσης συνολικής ισχύος περίπου 1.500 MW εκ των οποίων τα 800 MW με 900 MW θα προέρχονται κυρίως από συστήματα αποθήκευσης περιορισμένης χωρητικότητας (π.χ. συσσωρευτές) και περί τα 700 MW από συστήματα αποθήκευσης μεγάλης χωρητικότητας (π.χ. σταθμοί αντλησιοταμίευσης).

Αποθήκευση  σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας 

Σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται  ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας, εκτός από την αγροτική  και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε..   Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει εφόσον πρόκειται για εκτέλεση στρατιωτικών έργων,  μεγάλων αναπτυξιακών έργων του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α.,  για την κατασκευή δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, υποσταθμών και εν γένει για την εκτέλεση κάθε έργου που αφορά στην υποδομή του ηλεκτρικού συστήματος και του δικτύου φυσικού αερίου, σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή για περιπτώσεις Στρατηγικών Επενδύσεων.

Ειδικά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος μεγαλύτερης ή ίσης του 1 MW απαγορεύεται σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών της Αττικής, καθώς και των περιοχών της Επικράτειας που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας από εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.), σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.)   και σε Τοπικά Χωρικά Σχέδια, εκτός αν διαφορετικά προβλέπεται στα εγκεκριμένα αυτά σχέδια.

Ωστόσο, επιτρέπεται η παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος μικρότερης ή ίσης του 1 MW, υπό την προϋπόθεση ότι οι συγκεκριμένοι σταθμοί, για τους οποίους χορηγούνται δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, καλύπτουν αγροτικές εκτάσεις που αθροιζόμενες με τις αγροτικές εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία ή έχουν χορηγηθεί δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης  δεν υπερβαίνουν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε Περιφερειακής Ενότητας.

Η ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα θα καθορίζεται με κοινή υπουργική απόφαση εντός δύο μηνών από την ψήφιση της συγκεκριμένης διάτασης.

Πλαίσιο ανάπτυξης 10 πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών 

Στο προωθούμενο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τη χωροθέτηση, αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία 10  πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για  συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατεστημένης ισχύος από μισό μεγαβάτ (0.5 MW) έως ένα μεγαβάτ  έκαστο. Αποτελούνται από   πλωτές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις που αναπτύσσονται σε θαλάσσια έκταση και αγκυρώνονται στον πυθμένα ή και σε χερσαίο τμήμα, από οικίσκο στέγασης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού επί του χερσαίου χώρου που περιλαμβάνει τον υποσταθμό διασύνδεσης με το δίκτυο, καλώδια σύνδεσης των πλωτών φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων κλπ.

Οι σταθμοί αυτοί θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψης Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, περιβαλλοντική αδειοδότηση και λήψη Πρότυπων Περιβαλλοντικών δεσμεύσεων, και την υποχρέωση έκδοσης οικοδομικής άδειας. Η χωροθέτησή τους θα πραγματοποιείται σε θαλάσσιες και χερσαίες εκτάσεις και ο ενδιαφερόμενος (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), θα πρέπει να υποβάλλει αίτηση στη Διεύθυνση Χωροταξίας του ΥΠΕΝ.

Μάλιστα, η οριστική Προσφορά Σύνδεσης των έργων θα χορηγείται κατά προτεραιότητα έναντι του συνόλου των αιτημάτων και εντός προθεσμίας ενός   μηνός από την υποβολή της σχετικής αίτησης  ακόμα και σε περιοχές όπου τα δίκτυα έχουν χαρακτηριστεί ως κορεσμένα.

Η χρήση θαλάσσιων και χερσαίων εκτάσεων θα παραχωρείται από το ελληνικό Δημόσιο, εφόσον έχει    εκδοθεί βεβαίωση περί επιτρεπτού της χωροθέτησης του σταθμού, για την εγκατάσταση και λειτουργία τους  για χρονικό διάστημα  22  ετών. Οι χερσαίες εκτάσεις που μπορεί να παραχωρηθούν  είναι ακόμη και ο αιγιαλός ή  η παραλία, οι δημόσιες γαίες,  δασικές εκτάσεις καθώς και τα ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

 Το μίσθωμα για τις μισθώσεις θαλάσσιων εκτάσεων για εγκατάσταση και λειτουργία πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών, ορίζεται ως χρηματικό ποσό σε ευρώ ανά στρέμμα και έτος. Το ύψος του μισθώματος που δικαιούται το Ελληνικό Δημόσιο ορίζεται σε 30 ευρώ ανά στρέμμα ανά έτος.   Η υποχρέωση καταβολής μισθώματος θα αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης μίσθωσης και θα καταβάλλεται με τη συμπλήρωση ενός μηνός από την υπογραφή της.