Το σοκ από το φυσικό αέριο του Πούτιν δοκιμάζει την ευρωπαϊκή ενότητα

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν διέβη τον Ρουβίκωνα. Με τη διακοπή του φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία, ο Ρώσος πρόεδρος αναγκάζει άλλες χώρες να επιλέξουν αν θα υποκύψουν στις απαιτήσεις του για πληρωμή σε ρούβλια ή θα αποδεχτούν ένα επιζήμιο ενεργειακό εμπάργκο. Έτσι σπρώχνει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε κρίσιμη δοκιμασία της ενότητάς της.

Από τότε που ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία, η Ρωσία συνέχισε να εξάγει ετήσιο ισοδύναμο περίπου 100 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ενώ η Δύση απέφυγε να επιβάλει κυρώσεις στις εισαγωγές ενέργειας. Είναι προφανές γιατί. Οι πωλήσεις ρωσικού φυσικού αερίου πέρυσι ήταν 54 δισεκατομμύρια δολάρια. Η ΕΕ, εν τω μεταξύ, βασίζεται στη Ρωσία για πολύ περισσότερο από το ένα τρίτο του ετήσιου εφοδιασμού της σε φυσικό αέριο.

Κατά κάποιο τρόπο, το επόμενο βήμα της ΕΕ θα πρέπει να είναι προφανές. Η Βουλγαρία βασίζεται στη Ρωσία για το 100% του φυσικού της αερίου και η αποφασιστικότητα του Πούτιν να εκπληρώσει την απειλή του να αποκόψει τα κράτη που δεν πληρώνουν σε ρούβλια – κάτι που κάποιοι φοβούνται ότι είναι τρόπος να παρακαμφθούν οι υπάρχουσες κυρώσεις – υποδηλώνει ότι άλλα κράτη θα μπορούσαν να ακολουθήσουν. Εάν η ΕΕ απαντούσε απορρίπτοντας τα αιτήματα του Πούτιν, θα τερμάτιζε την παράλογη κατάσταση η Δύση να χρηματοδοτεί τον πόλεμο του Πούτιν. Το μπλοκ έχει ήδη χαράξει δρόμο για τη μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου κατά δύο τρίτα φέτος.

Ο Πούτιν ξέρει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η Πολωνία εξαρτάται λιγότερο από 50% από το ρωσικό αέριο με εγκαταστάσεις αποθήκευσης που είναι γεμάτες κατά 75% και η σύμβαση αερίου της λήγει σύντομα ούτως ή άλλως. Όμως το ισοδύναμο επίπεδο αποθήκευσης για την ΕΕ είναι μόνο 32%, σύμφωνα με το AGSI. Το να φτάσει στο επίπεδο του 80% που χρειάζεται μέχρι το φετινό φθινόπωρο θα κόστιζε 50 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Breakingviews, και θα απαιτούσε 50 bcm υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ να κατευθυνθεί στην Ευρώπη. Οι ευρωπαίοι καταναλωτές μπορεί να χρειαστεί να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά περισσότερο από 15%, σύμφωνα με την Rystad Energy.

Ευρωπαϊκά μεγαθήρια όπως ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, η χώρα του οποίου βασίζεται στη Μόσχα για πάνω από το ήμισυ του φυσικού αερίου της, μπορεί να μπουν στον πειρασμό να τα βγάλουν πέρα όπως μπορέσουν. Η γερμανική εταιρεία κοινής ωφέλειας Uniper εκτιμά ότι το διάταγμα του Πούτιν για πληρωμή σε ρούβλι μπορεί να διαπραγματευτεί χωρίς να παραβιαστούν οι κυρώσεις και ορισμένες μεγάλες εταιρείες πληρώνουν ήδη σε ρωσικό νόμισμα, αναφέρει το Bloomberg. Πολύ πιο δύσκολο θα ήταν ο συντονισμός κοινής απάντησης από ολόκληρη την ΕΕ, που θα περιλαμβάνει επιμερισμό ενέργειας και κοινό ταμείο για να βοηθήσει τα κράτη που θα έχουν πληγεί περισσότερο. Αλλά εάν η ΕΕ δεν μπορεί να κάνει αυτού του είδους τα βήματα σε μια κρίση, θα ήταν θεμιτό να αναρωτηθεί κανείς σε τι χρησιμεύει.

REUTERS BREAKINGVIEWS