Πόλεμος στην Ουκρανία: Πόσο πιθανό είναι να χάσει η Ρωσία;

Όταν οι Ρώσοι εισέβαλαν στην Ουκρανία, η ιδέα ότι εκείνοι μπορεί να ηττηθούν έμοιαζε «παρατραβηγμένη». Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έδειχνε να έχει έναν ισχυρό, σύγχρονο στρατό, που υποστηρίζεται από έναν αμυντικό προϋπολογισμό δεκάδες φορές μεγαλύτερο από εκείνον της Ουκρανίας.

Δεν χρειαζόταν να πιστέψεις σε φαντασιώσεις τύπου Τεντ Κρουζ (σ.σ. Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής των ΗΠΑ, από τους πιο συντηρητικούς και σκληροπυρηνικούς πολιτικούς) για την ανδρεία ενός στρατού που δεν ήταν «αφυπνισμένος» και «ευνουχισμένος», για να περιμένεις μια γρήγορη ρωσική νίκη στο πεδίο της μάχης, γράφει ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν, στους New York Times.

Και ακόμη και μετά τη θαυματουργή ήττα της Ουκρανίας από την αρχική επίθεση της Ρωσίας, έπρεπε να αναρωτηθεί κανείς για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές. Πριν από τον πόλεμο, η οικονομία της Ρωσίας ήταν περίπου οκτώ φορές μεγαλύτερη από την οικονομία της Ουκρανίας. Και παρά τις κυρώσεις στη ρωσική παραγωγή, η καταστροφή που προκάλεσε η εισβολή στην Ουκρανία σημαίνει πιθανώς ότι το χάσμα είναι ακόμη μεγαλύτερο τώρα. Έτσι, θα περίμενε κανείς ότι η Ρωσία θα κέρδιζε τελικά μια μάχη φθοράς, καθαρά μέσω των δικών της πόρων.

Αλλά δεν φαίνεται να συμβαίνει αυτό, σημειώνει ο Πολ Κρούγκμαν. Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τον βαθμό στον οποίο ο ίδιος ο Πούτιν καταλαβαίνει πώς εξελίσσεται ο πόλεμος – είναι οι τρομοκρατημένοι αξιωματούχοι του, πρόθυμοι να του πουν την αλήθεια;

Αλλά ο τρόπος με τον οποίο η Ρωσία ξεσπά, με τρομερές αλλά αόριστες απειλές κατά της Δύσης και αυτοκαταστροφικά ξεσπάσματα, όπως η διακοπή της ροής φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία την Τετάρτη, υποδηλώνει ότι τουλάχιστον κάποιος στη Μόσχα ανησυχεί ότι ο χρόνος δεν είναι με το μέρος της Ρωσίας. Και οι αμερικανοί αξιωματούχοι αρχίζουν να μιλούν αισιόδοξα, όχι απλώς για την αναχαίτιση της Ρωσίας, αλλά για την απόλυτη νίκη της Ουκρανίας.

Πώς είναι δυνατόν αυτό; Η απάντηση είναι ότι η Αμερική, αν και δεν εμπλέκεται άμεσα σε μάχη, κάνει για άλλη μια φορά αυτό που έκανε το έτος πριν από το Περλ Χάρμπορ: Οι ΗΠΑ, με τη βοήθεια των συμμάχων τους στην Ευρώπη, λειτουργούν ως το «οπλοστάσιο της δημοκρατίας», δίνοντας στους υπερασπιστές της ελευθερίας τα υλικά μέσα για να συνεχίσουν να πολεμούν.

Τι διδάσκει η Ιστορία

Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτή την ιστορία, εξηγεί ο Κρούγκμαν ανατρέχοντας στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: Η Βρετανία το 1940, όπως και η Ουκρανία το 2022, είχε απροσδόκητη επιτυχία απέναντι σε έναν φαινομενικά ασταμάτητο εχθρό, καθώς η Βασιλική Αεροπορία νίκησε την προσπάθεια της Luftwaffe να πετύχει αεροπορική υπεροχή, που ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για τη γερμανική εισβολή. Παρ’ όλα αυτά, στο τέλος του 1940, οι Βρετανοί βρίσκονταν σε δεινή θέση: Η πολεμική τους προσπάθεια απαιτούσε τεράστιες εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων τόσο στρατιωτικού υλικού, όσο και βασικών αγαθών όπως τα τρόφιμα και το πετρέλαιο, αλλά τα χρήματά τους είχαν εξαντληθεί.

Ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ απάντησε με το νόμο «Lend-Lease Act», ο οποίος κατέστησε δυνατή τη μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων όπλων και τροφίμων στους πολιορκημένους Βρετανούς. Αυτή η βοήθεια δεν ήταν αρκετή για να αντιστρέψει την κατάσταση, αλλά έδωσε στον Ουίνστον Τσόρτσιλ τους πόρους που χρειαζόταν για να αντέξει, γεγονός που τελικά έθεσε τις βάσεις για τη νίκη των Συμμάχων.

Τώρα, το Lend-Lease έχει αναβιώσει και μια στρατιωτική βοήθεια μεγάλης κλίμακας ρέει στην Ουκρανία, όχι μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και από πολλούς συμμάχους τους.

Χάρη σε αυτή τη βοήθεια, η αριθμητική τής φθοράς δουλεύει στην πραγματικότητα εναντίον του Πούτιν. Η οικονομία της Ρωσίας μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη από την οικονομία της Ουκρανίας, αλλά είναι μικρή σε σύγκριση με την αμερικανική οικονομία, πόσο μάλλον με τις συνδυασμένες οικονομίες των δυτικών συμμάχων. Και με την περιορισμένη οικονομική της βάση, η Ρωσία δεν φαίνεται να έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει τις απώλειες στο πεδίο της μάχης – δυτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν, για παράδειγμα, ότι οι μάχες στην Ουκρανία μέχρι στιγμής έχουν κοστίσει στη Ρωσία την παραγωγή αρμάτων μάχης δύο ετών.

Ο στρατός της Ουκρανίας, αντίθετα, εξοπλίζεται καλύτερα, με όλο και περισσότερα βαρέα όπλα, μέρα με τη μέρα. Αν υποθέσουμε ότι το Κογκρέσο συμφωνήσει με το αίτημα του προέδρου Μπάιντεν για επιπλέον βοήθεια ύψους 33 δισ. δολαρίων, η σωρευτική δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία θα πλησιάσει σύντομα τις ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας.

Με άλλα λόγια, καταλήγει ο Πολ Κρούγκμαν, ο χρόνος φαίνεται να είναι με το μέρος της Ουκρανίας. Αν οι Ρώσοι δεν μπορέσουν να πετύχουν μια αναπάντεχη επιτυχία στο πεδίο της μάχης, που τους έχει διαφύγει μέχρι στιγμής και, μάλιστα, πολύ σύντομα, η ισορροπία δυνάμεων φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αλλάζει υπέρ της Ουκρανίας.