
Πολύ λίγοι στη σημερινή Ρωσία κινούνται από πίστη σε ιδέες και από αφοσίωση σε αρχές. Αγνοώντας το πολιτικό, ή και το προσωπικό αρκετά συχνά, κόστος τέτοιοι άνθρωποι σπάνια εντοπίζονται στη σύγχρονη Ρωσία. Κι όμως ο Ανατόλι Τσουμπάις, ο εμπνευστής των ιδιωτικοποιήσεων και της στροφής παλαιότερα της Ρωσίας στην ελεύθερη αγορά, είναι ακριβώς τέτοιας πάστας άνθρωπος. Ηρθε πρόσφατα και πάλι στην επικαιρότητα διότι υπήρξε ο μοναδικός σχεδόν επώνυμος και δίπλα στην εξουσία Ρώσος που παραιτήθηκε από τα καθήκοντά του (αρμόδιος της χώρας για την κλιματική αλλαγή) λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Κι έφυγε στο εξωτερικό.
Οχι ιδιαίτερα συμπαθές πρόσωπο στη ρωσική κοινωνία, λόγω του κομβικού του ρόλου στην κατάλυση της σοβιετικής οικονομίας και την εισαγωγή θεσμών του δυτικού τύπου καπιταλισμού. Οι πολιτικές που προώθησε ο Τσουμπάις οδήγησαν στη διάλυση πολλών σοβιετικών επιχειρηματικών μαμούθ, στο πέρασμά τους σε ιδιώτες, στην κατάργηση αργομισθιών, επιδομάτων και επιδοτήσεων. Μαζί με τον τότε πρωθυπουργό του Μπόρις Γέλτσιν, τον Γκεογκόρ Γκαϊντάρ, αφοσιώθηκαν με θρησκευτική προσήλωση στην απελευθέρωση των τιμών και των αγορών, στην εισαγωγή του κέρδους στην οικονομία και στην εγκαθίδρυση ενός είδους ελεύθερου ανταγωνισμού (βλ. σχετ. Yegor Gaidar and Anatoly Chubais, «Crossroads in Modern Russian History». Duncker & Humblot GmbH 2016). Η πιο σημαντική μεταρρύθμισή του όμως υπήρξε η έκδοση ατομικών κουπονιών, αξίας 10.000 ρουβλίων έκαστο, που δόθηκαν σε όλους τους πολίτες με σκοπό την αγορά μετοχών των μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων. Αυτή υπήρξε η πρώτη φάση ιδιωτικοποιήσεων στη Ρωσία που έφερε στο προσκήνιο τους πρώτους ολιγάρχες.
Αργότερα και πάλι ο Τσουμπάις προώθησε τη μέθοδο ιδιωτικοποίησης των υπόλοιπων κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Λόγω επικείμενων εκλογών ο Μπόρις Γέλτσιν είχε ανάγκη χρημάτων για να κυριαρχήσει στην προεκλογική εκστρατεία. Ο Τσουμπάις υλοποίησε το σχήμα «Δάνεια για Μετοχές» (έμπνευση του μεγαλο-ολιγάρχη Βλαντίμιρ Ποτάνιν) προσφέροντας δημόσιες μετοχές για δάνεια (ουσιαστικά αγύριστα) ιδιωτών μεγαλοεπιχειρηματιών. Ετσι εμφανίσθηκε η δεύτερη γενιά ολιγαρχών που πήραν στα χέρια τους τα βασικότερα μεγέθη της ρωσικής οικονομίας. Με αφορμή την πολιτική αυτή ο Τσουμπάις κέρδισε τον τίτλο του «πατέρα των ολιγαρχών». Δίχως όμως να υπάρξουν υποψίες ή συζητήσεις περί διαφθοράς του. Τα λεγόμενα «παιδιά» του έγιναν εκατομμυριούχοι. Αυτός όμως, αν και εύπορος, δεν απέκτησε ποτέ τέτοια περιουσία. Σύμφωνα με τα λόγια κάποιου ολιγάρχη, στον ρώσο συγγραφέα και ανταποκριτή για χρόνια των «Financial Times» στη Μόσχα, Αρκάντι Οστρόφσκι, «ο Τσουμπάις είναι μπολσεβίκος, αυτοί πιστεύουν και ακολουθούν ιδέες, δεν τους ενδιαφέρει η δωροδοκία» (βλ. «Father of the Oligarchs» Financial Times, 23 Noεμβρίου 2004).
Στενά συνδεδεμένος με τον τότε πρωθυπουργό Γκαϊντάρ, ο Τσουμπάις επί προεδρίας Πούτιν κλήθηκε να υπηρετήσει το Ενοποιημένο Σύστημα Ενέργειας (την αντίστοιχη ΔΕΗ, δηλαδή) απ’ όπου ασκούσε σοβαρή επιρροή. Ο θάνατος του Γκαϊντάρ και η δολοφονία του άλλου του φίλου, του φιλελεύθερου Μπόρις Nέμτσοφ, οδήγησαν τον Τσουμπάις μακριά από την πρώτη γραμμή της οικονομίας. Η κυβέρνηση όμως του ζήτησε να είναι ο ρώσος διαπραγματευτής για το κλίμα. Μια θέση που, λόγω των καθαρά φιλελεύθερων πεποιθήσεών του αλλά και των επιφυλακτικών θέσεων της χώρας του, ήταν γεμάτη προκλήσεις.
Οι φιλελεύθερες όμως θέσεις του δεν μπορούσαν να συμβαδίσουν με τη βίαιη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία. Η αποχώρησή του λοιπόν από το κυβερνητικό σχήμα, αλλά και από την ίδια τη Ρωσία, είναι μια καθαρή δήλωση της αντίθεσης των φιλελεύθερων ανθρώπων στη φρίκη του πολέμου.


Latest News

Οταν διώχνεις έναν κεντρικό τραπεζίτη
Ο Τραμπ βλέπει τον εκπρόσωπο ενός ανεξάρτητου θεσμού, όπως είναι η κεντρική του τράπεζα, είτε ως κομματικό αντίπαλο είτε ως ένα απλό στέλεχος της διοίκησης

Η τεχνολογία και τα νέα σύνορα των επιχειρήσεων
Η ψηφιοποίηση δεν αλλάζει μόνον τον τρόπο που οι επιχειρήσεις λειτουργούν, αλλά υπαγορεύουν και πώς ή πού θα έπρεπε να λειτουργήσουν….

Φραγκίσκος: Ο Πάπας που ξανάδωσε ηθικό κύρος στην Καθολική Εκκλησία
Σε μια δύσκολη περίοδο για την Καθολική Εκκλησία ο Πάπας Φραγκίσκος κατάφερε να ξαναδώσει στην Καθολική Εκκλησία ένα μέρος από το χαμένο κύρος της

Τι κάνει η Ελλάδα;
Το πρόβλημά μας είναι ότι συνήθως όλα αυτά τα «θάβουμε κάτω από το χαλί» και όταν σκάει μια κρίση, αρχίζουμε να τα συζητάμε

Αδιέξοδη πολιτική
Η εισαγωγή των δασμών έχει ήδη προκαλέσει σημαντικές αρνητικές οικονομικές συνέπειες για την οικονομία των ΗΠΑ

Η πολιτική Τραμπ απειλεί το οικοδόμημα της Δύσης
Η δασμολογική πολιτική Τραμπ είναι βραχυπρόθεσμα στασιμοπληθωριστική για τις ΗΠΑ, αυξάνοντας τον εγχώριο πληθωρισμό και συρρικνώνοντας την οικονομική δραστηριότητα

Ανάσταση! Δηλαδή, ζωή, ανάσα και ελπίδα
Ανάσταση σημαίνει τερματισμός κάθε λογής θανάτου, νίκη απέναντι σε ό,τι σκοτώνει τη ζωή. Να ξαναβρούμε τον τρόπο να ζούμε, να ανασαίνουμε και να ελπίζουμε

Ο μεγάλος αστερίσκος
Το θέμα του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων, η κυβέρνηση το άφησε στα χέρια των επιχειρήσεων

Όταν η Blue Skies αποδεικνύεται ότι ήταν ένα κομματικό «μαύρο ταμείο» της Νέας Δημοκρατίας
Το γεγονός ότι τόσα στελέχη της ΝΔ μισθοδοτούνταν από την Blue Skies των Θωμά Βαρβιτσιώτη και Γιάννη Ολύμπιου, χωρίς να το λένε δημοσίως, εγείρει πολύ σοβαρά ζητήματα ηθικής τάξης, ανεξαρτήτως τυπικής νομιμότητας

Το μίσος για τα Πανεπιστήμια
Γιατί η ακροδεξιά – σε όλες τις παραλλαγές της… – μισεί τα πανεπιστήμια όταν κάνουν τη δουλειά τους