Επιτόκια: Ράλι για το κόστος εξυπηρέτησης χρέους στην Ευρωζώνη

Η προοπτική για αυξήσεις των επιτοκίων οδηγεί ξανά στα ύψη το κόστος δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης και του κόσμου –περιλαμβανομένων των ΗΠΑ όπου η Ομοσπονδιακή Τράπεζα αύξησε χθες το κόστος δανεισμού κατά 0,50%.

Τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων 10ετους διάρκειας κινούνται συνεχώς ανοδικά, με πρωταθλήτρια την Ελλάδα όπου έχουν φτάσει αισίως το 3,38% καταγράφοντας αύξηση 240 ποσοστιαίων μονάδων μέσα σε διάστημα έτους. Από κοντά ακολουθεί και η Ιταλία με τα επιτόκιά της να ξεπερνούν το 2,90% καταγράφοντας αύξηση 200 μονάδων βάσης το αντίστοιχο χρονικό διάστημα, προκαλώντας ξανά σκεπτικισμό στους κόλπους όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ιταλία αποτελεί αυτό το διάστημα τη βασική πηγή ανησυχίας στην ΕΕ καθώς η χώρα διατηρεί σε απόλυτους αριθμούς τεράστιο χρέος το οποίο ξεπερνά τα 2,6 τρισ ευρώ και φτάνει κοντά στο 160% του ΑΕΠ της χώρας.

Οι εξελίξεις αυτές σε συνδυασμό με τα μεγάλα χρέη που έχουν συσσωρεύσει οι κυβερνήσεις εν μέσω της πανδημίας δημιουργούν μια εκρηκτική κατάσταση στα δημόσια οικονομικά, ιδιαίτερα καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία που έχει εκτοξεύσει στα ύψη τον πληθωρισμό δεν αφήνει και πολλά περιθώρια στις κεντρικές τράπεζες παρά να προχωρήσουν σε πιο αυστηρή δημοσιονομική πολιτική.

Ο παράγοντας FED

Αυτό φαίνεται ήδη έντονα στις ΗΠΑ όπου η FED έχει οδηγήσει τα επιτόκια σε εύρος από 0,75% έως 1% μετά τη χθεσινή αύξηση, ενώ οι αγορές περιμένουν ακόμη πιο αυστηρή νομισματική πολιτική και τον επόμενο μήνα. Πρόσφατα οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη (Treasuries) έσπασαν και το φράγμα του 3% φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών.

Στην Ευρώπη η γενικότερη κατάσταση με τα κόστη δανεισμού είναι ακόμη πιο ρευστή. Ακόμη και στη Γερμανία, όπου μέχρι πέρσι τα αντίστοιχα επιτόκια του ομολόγου αναφοράς (Bund) βρίσκονταν σε αρνητικά επίπεδα, πλέον αυτά διαμορφώνονται στα επίπεδα του 1%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.

Την ίδια στιγμή η διαφορά των επιτοκίων των ομολόγων της Γερμανίας και της Ιταλίας (το λεγόμενο spread από τις αγορές) βρίσκεται σε επίπεδα που είχαν να καταγραφούν από τα αρχικά στάδια της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη το 2010, όταν οι επενδυτές γύριζαν την πλάτη σε τέτοιες επενδύσεις. Ιδιαίτερα ανοδικά έχει κινηθεί επίσης το κόστος για την εξυπηρέτηση χρέους και της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.

Προς αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ

Όλα αυτά δείχνουν ότι οι αγορές προεξοφλούν πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αναγκαστεί σύντομα να ακολουθήσει άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, κλείνοντας σημαντικά τη στρόφιγγα του πολύ φθηνού χρήματος.

Ήδη η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει δώσει σήμα ότι είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν τα επιτόκια μέσα στο καλοκαίρι. Θα πρόκειται για την πρώτη αύξηση επιτοκίων των τελευταίων ετών της ΕΚΤ, ξεκινώντας από το επιτόκιο με το οποίο δανείζει τις τράπεζες το οποίο διαμορφώνεται σήμερα σε αρνητικά επίπεδα. Για να προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων η ΕΚΤ θα πρέπει να ολοκληρώσει πρώτα το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, κάτι που αναμένεται να έχει γίνει μέχρι τον Ιούλιο.

Τα περιθώρια δεν είναι πολύ μεγάλα. ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη έφθασε τον Μάρτιο το 7,4% σε ετήσια βάση. Πρόκειται για επίπεδο ρεκόρ, που ξεπερνά κατά πολύ τον επίσημο μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% τον οποίο θέτει η ΕΚΤ. Αυτό εντείνει συνεχώς τις πιέσεις προς την κεντρική τράπεζα για να λάβει μέτρα αναστροφής της πολιτικής νομισματικής χαλάρωσης που ακολουθούσε μέχρι σήμερα και ειδικά εν μέσω της πανδημίας.