To Twitter και ο ψηφιακός πόλεμος

Η επιθετική εξαγορά του Twitter από τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις στις ΗΠΑ, όχι για την οικονομική αλλά για την κοινωνική πλευρά της εξαγοράς: η «απόλυτη» ελευθερία του λόγου που επιθυμεί να εφαρμόσει στο Twitter ο νέος ιδιοκτήτης του Ιλον Μασκ ενέχει τον κίνδυνο να διακινούνται απολύτως ελεύθερα στην πλατφόρμα το μίσος, ο ρατσισμός, ο μισογυνισμός και τα χειρότερα ανθρώπινα ένστικτα. Οι μόνοι που πανηγυρίζουν στις ΗΠΑ για την εξαγορά του Twitter από τον Μασκ είναι οι Ρεπουμπλικανοί και ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Ο νέος κανονισμός της ΕΕ

Στην Ευρώπη, πανηγυρίζουν περισσότεροι, αλλά για άλλον λόγο: επειδή το Μ. Σάββατο τα ξημερώματα, δύο ημέρες πριν από την ανακοίνωση της εξαγοράς του Twitter και ύστερα από 16 ώρες δύσκολων διαπραγματεύσεων, η ΕΕ ανακοίνωσε ότι συμφωνήθηκε ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες που αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στο να εξαναγκάσει τις πλατφόρμες να περιορίσουν τον λόγο του μίσους.

Οσοι ανησυχούν ότι στο Twitter θα ξημερώσει μια νέα αντικοινωνική περίοδος επί Μασκ χαίρονται για το timing του ευρωπαϊκού Κανονισμού και το φρένο που φιλοδοξεί να βάλει στις υπερβολές του Διαδικτύου. Στις ΗΠΑ πολλοί καλούν την κυβέρνηση να υιοθετήσει νομοθεσία παρόμοια με την ευρωπαϊκή – ανάμεσά τους ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και η πρώην υποψήφια πρόεδρος Χίλαρι Κλίντον.

Ανησυχίες στις ΗΠΑ

Στις ΗΠΑ οι ανησυχίες είναι πολλές. Ο Μασκ φιλοδοξεί να βγάλει το Twitter από τη Γουόλ Στριτ για να το απελευθερώσει από τη μόνιμη απαίτηση της αγοράς για κέρδη και τη δουλεία στις διαφημίσεις. Αυτό όμως σημαίνει ότι ο νέος ιδιοκτήτης θα είναι ο απόλυτος άρχοντας χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν.

Ο Μασκ έχει επανειλημμένως παρομοιάσει το Twitter με «πλατεία του χωριού» όπου ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Ομως στην πλατεία του χωριού δεν κρατούν ντουντούκα όσοι εκφράζονται με μίσος, συνωμοσιολογία και παραπληροφόρηση, ούτε οι φωνές της λογικής εξαναγκάζονται να ψιθυρίζουν, όπως κάνουν οι αλγόριθμοι στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

Οι αλγόριθμοι που προτάσσουν εμπρηστικό και ακραίο περιεχόμενο αποτελούν επτασφράγιστο μυστικό για την κάθε πλατφόρμα από τότε που αποφάσισε να αντικαταστήσει την απλή χρονολογική σειρά εμφάνισης του περιεχομένου με προτάσεις ειδικές για κάθε χρήστη, βασισμένες σε στοιχεία που συλλέγουν και επεξεργάζονται οι αλγόριθμοι γι’ αυτόν.

Ο Μασκ δηλώνει ότι θα καταστήσει τον αλγόριθμο γνωστό σε όλους, όπως επίσης ότι θα περιορίσει τα bots και τα ψεύτικα προφίλ.

Δυσαρεστημένοι οι εργαζόμενοι

Οι περίπου 5.000 εργαζόμενοι στο Twitter είναι δυσαρεστημένοι από την εξαγορά. Πολλοί από αυτούς πέρασαν χρόνια αναπτύσσοντας εργαλεία για τον περιορισμό του λόγου μίσους στην πλατφόρμα.

Το Twitter θεωρείται πρωτοπόρο ανάμεσα στα σόσιαλ μίντια σε αυτόν τον τομέα και μάλιστα συνεχίζει να απαγορεύει την πρόσβαση στον Τραμπ αφότου ο πρώην πρόεδρος άρχισε να διακινεί fake news περί νοθείας των αμερικανικών εκλογών. Πρωτοπόρο όμως μόνο στην αγγλική γλώσσα (και αυτό σχετικά), διότι στις υπόλοιπες βασιλεύει το χάος και δεν υπάρχουν μηχανισμοί ικανοί να περιορίσουν το προβληματικό περιεχόμενο.

Ο ευρωπαϊκός Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), που συμφωνήθηκε το περασμένο Σάββατο και θα τεθεί σε εφαρμογή στις αρχές του 2023, φιλοδοξεί να λύσει αυτό το πρόβλημα και να περιορίσει τους κινδύνους για την κοινωνία που προκύπτουν από τα γιγαντιαία μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να μη διακινδυνεύσει η ελευθερία της έκφρασης, γι’ αυτό θα τα αναγκάσει να διεξάγουν περιοδικά αξιολογήσεις κινδύνου, όπως οι τράπεζες, και να προτείνουν μέτρα για την αντιμετώπισή τους τα οποία θα αξιολογεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που θα μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα ως το 6% του τζίρου ή ακόμη και να τα απαγορεύει στην ΕΕ.

Οι αυστηρότερες ποινές θα επιβάλλονται στα Μέσα που έχουν περισσότερους από 45 εκατ. χρήστες στην ΕΕ – υπολογίζονται σε 25-30, μεταξύ των οποίων τα Facebook, Twitter, Amazon, Google, Booking, eBay και Pornhub. Επίσης, οι χρήστες τους θα πρέπει να μπορούν εύκολα να απενεργοποιούν τους αλγορίθμους.

Η ελευθερία της έκφρασης

Ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες δίνει βάρος στη διαφάνεια και όχι στη λογοκρισία. Κανονικά δεν θα έπρεπε να ανησυχεί ο Μασκ, αφού δηλώνει ότι θα καταστήσει το Twitter πιο διαφανές. Ομως ο ευρωπαϊκός και ο αμερικανικός Τύπος τού καταλογίζουν έλλειψη διαφάνειας καθώς στις εταιρείες του εκφράζεται μόνο ένας: ο ίδιος. Ο «Monde», μάλιστα, αναφέρει ότι κατήργησε το Γραφείο Τύπου της Tesla για να μιλάει και να την εκπροσωπεί μόνο ο ίδιος. «Η εξαγορά του Twitter από τον Μασκ, που υπερασπίζεται μια ακραία έννοια της ελευθερίας έκφρασης, υπενθυμίζει πόσο επείγον είναι να ρυθμιστεί η λειτουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» έγραψε σε κύριο άρθρο της η γαλλική εφημερίδα επαινώντας τον ευρωπαϊκό κανονισμό DSA.

Η ελευθερία του λόγου και ο τηλεβόας

Οι Αμερικανοί είναι πολύ πιο επικριτικοί για τον Μασκ από τους Ευρωπαίους. «Το Twitter δεν ήταν ποτέ ένα μέρος για λογικές φωνές με αποχρώσεις. Να περιμένετε ότι θα γίνει πολύ, πολύ χειρότερο» προέβλεψε ο Γκρεγκ Μπέσιντζερ, μέρος της συντακτικής επιτροπής των «New York Times». «Ο Μασκ δεν αγόρασε το Twitter για χάρη της ελευθερίας του λόγου. Το αγόρασε για να αποκτήσει τον έλεγχο ενός τηλεβόα».

Πολλοί στις ΗΠΑ θυμίζουν ότι ο Μασκ, που έχει περισσότερους από 80 εκατ. ακολούθους στο Twitter, χρησιμοποιεί συχνά το μέσο για να επιτίθεται στους επικριτές του και να προμοτάρει ανακρίβειες, όπως για την καραντίνα κατά του κορωνοϊού («φασιστική») και τα εμβόλια. Αλλοι τονίζουν ότι ο νέος ιδιοκτήτης του Twitter, αν και υπέρμαχος της «απόλυτης ελευθερίας έκφρασης», υπεραντιδρά και φιμώνει την παραμικρή κριτική – έχει επανειλημμένως επιτεθεί σε επικριτικούς δημοσιογράφους, ενώ πρόσφατα ένας επιχειρηματίας παραπονέθηκε στο μπλογκ του ότι η εκδήλωση για την παρουσίαση του νέου Tesla καθυστέρησε να ξεκινήσει και ο Μασκ ακύρωσε την παραγγελία του αυτοκινήτου που είχε κάνει ο επιχειρηματίας αυτός. Ενα από τα σοβαρότερα ερωτήματα που τίθενται είναι τι θα κάνει ο Μασκ, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για την Tesla, αν οι Κινέζοι του ζητήσουν να αφαιρέσει από το Twitter περιεχόμενο ενοχλητικό για το Πεκίνο.