Τουρκία: Η ακρίβεια αδειάζει τις τσέπες νοικοκυριών, επιχειρήσεων

Το 70% άγγιξε ο πληθωρισμός στην Τουρκία τον Απρίλιο, προκαλώντας σοκ στις τσέπες των νοικοκυριών και μεγάλα προβλήματα στην οικονομία. Πρόκειται για την υψηλότερη άνοδο της τελευταίας εικοσαετίας, η οποία αποδίδεται στον πόλεμο στην Ουκρανία που εκτόξευσε τις τιμές της ενέργειας, καθώς και στη χαμηλή ισοτιμία της λίρας Τουρκίας έναντι του δολαρίου και άλλων νομισμάτων.

Η διαρκής υποχώρηση της τουρκικής λίρας οφείλεται στη μείωση των επιτοκίων κατά 500 μονάδες βάσης από τον περασμένο Σεπτέμβριο, μια απόφαση που ελήφθη έπειτα από πίεση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς την κεντρική τράπεζα. Ακολούθησε ο πόλεμος, ο οποίος πυροδότησε την περαιτέρω άνοδο των τιμών ενέργειας. Πλέον, με ένα αμερικανικό δολάριο αγοράζει κανείς 14,85 λίρες Τουρκίας. Το εθνικό νόμισμα της χώρας έχει ήδη χάσει περίπου το ένα δέκατο της αξίας του έναντι του δολαρίου φέτος και η υποτίμησή του μεταφράζεται γρήγορα σε περαιτέρω αυξήσεις στις τιμές καταναλωτή.

Από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο, δηλαδή μέσα σε έναν μόλις μήνα, οι τιμές στη χώρα αυξήθηκαν κατά 7,25%, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τη στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας. Σε επιμέρους κατηγορίες, ο πληθωρισμός στον τομέα της ενέργειας σκαρφάλωσε στο 118,2% από 102,9% τον Μάρτιο, καθώς το παγκόσμιο ράλι στα ενεργειακά commodities συνέχισε να αυξάνει τα κόστη για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τα προϊόντα διύλισης, ενώ οι τιμές των τροφίμων που αντιστοιχούν σχεδόν στο 1/4 του καλαθιού του καταναλωτή αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 89% από 70,3% κατά την ίδια περίοδο πέρυσι.

Η άνοδος των πρώτων υλών ελέω του παγκόσμιου ράλι στα εμπορεύματα ανάγκασε τις εταιρείες να μετακυλίσουν τα υψηλότερα κόστη στα τελικά προϊόντα. Είναι ενδεικτικό ότι οι τιμές παραγωγού κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση από τον Μάρτιο του 1995, παραμένοντας πάνω από το 100% για τρίτο μήνα, ανέφερε χθες η στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας, η Turkstat. Κάτι που σημαίνει πως τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη για τους… καταναλωτές.

«Οι παραγωγοί δεν θα είναι σε θέση να απορροφήσουν πλήρως το υψηλό κόστος που οφείλεται στις τιμές της ενέργειας και θα πρέπει να μεταφέρουν τουλάχιστον μέρος αυτού του βάρους στους πελάτες τους, με αποτέλεσμα οι τιμές καταναλωτή να παραμένουν υψηλότερες για ακόμη περισσότερο», ανέφεραν χαρακτηριστικά αναλυτές στο Bloomberg μετά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων για τον πληθωρισμό.

Ο αντισυμβατικός Ερντογάν

Από την πλευρά της η κεντρική τράπεζα της χώρας εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα αρχίσει να επιβραδύνεται από τον Ιούνιο και μετά, οπότε έχει δώσει σήμα ότι δεν θα προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων σε αντίθεση με όλες τις άλλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου. Οικονομολόγοι αναφέρουν σε διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι ο πληθωρισμός θα παραμένει υψηλός για το υπόλοιπο του 2022 λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, με τη μέση εκτίμηση να διαμορφώνεται σε περίπου 52%.

Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι πολλά από τα κοινωνικά προβλήματα της Τουρκίας οφείλονται στην αντισυμβατική οικονομική στρατηγική του Ερντογάν, η οποία απομάκρυνε πολλούς ξένους επενδυτές από την άλλοτε πολλά υποσχόμενη αναδυόμενη αγορά. Ο Ερντογάν, όπως λένε, επιμένει στην ανορθόδοξη μείωση των επιτοκίων για να μπει «φρένο» στην άνοδο των τιμών του καταναλωτή. Οι διαρκείς ανατιμήσεις συντελούνται παρά τις μειώσεις στη φορολογία βασικών καταναλωτικών αγαθών και παρά τις κρατικές επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος.