Το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον 21ο αιώνα: Διεθνείς συνεργασίες και εξωστρέφεια

185 χρόνια από την στιγμή ίδρυσης του πρώτου Πανεπιστημίου στην ΝΑ Μεσόγειο το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ταυτισμένο με την πορεία του ίδιου του Ελληνικού κράτους, ενώ παράλληλα απετέλεσε το μοντέλο για την κοινωνική κινητικότητα και εξέλιξη στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή μας.

Στον 21ο αιώνα που απέδειξε ότι η Ιστορία δεν τελείωσε, το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει ένα νέο οραματικό ρόλο. Με άξονα πάντα την ανθρωποκεντρική του διάσταση, το ΕΚΠΑ οφείλει να κινηθεί σε 2 άξονες, εκείνο της βιωσιμότητας και της εξωστρέφειας, αλλά και της ενεργής στήριξης της κοινωνίας στις πολλαπλές κρίσεις που αντιμετωπίζει : οικονομική, πολεμική, ενεργειακή.

Ένα Πανεπιστήμιο που αλληλοεπιδρά δυναμικά, που συγκεντρώνει τις καλύτερες θεωρίες και πρακτικές, που δίνει βήμα και πεδίο στα μέλη του με σκοπό τον άνθρωπο.

Στο πλαίσιο αυτό το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ανοίγει τους ορίζοντες του και δημιουργεί το Κέντρο Αριστείας για τις Περιβαλλοντικές Σπουδές και της Δημόσιας Υγείας με μια εμβληματική σύμπραξη με το κορυφαίο Πανεπιστήμιο του Γέηλ. Επίκαιρα και αναδυόμενα θέματα, όπως η σχέση κλιματικής κρίσης και η εμφάνιση πανδημιών, η επιδημιολογία λυμάτων και η εφαρμογή της στις πολιτικές Παγκόσμιας Υγείας, με έμφαση στους αναδυόμενους κινδύνους από νέες λοιμώξεις, η ανταπόκριση του ανθρώπου και των οικοσυστημάτων στην έκθεση σε χημικά και η βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της πράσινης χημείας και της πράσινης ενέργειας, είναι ερευνητικά θέματα που θα πραγματεύεται το Κέντρο Αριστείας Γέηλ-ΕΚΠΑ. Το οποίο θα ιδρυθεί στην Αθήνα και θα έχω την τιμή να συνδιευθύνω με τον Καθηγητή Βασίλη Βασιλείου από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Γέηλ.

Στα πλαίσια αυτά, εννέα διακεκριμένοι καθηγητές του Γέηλ επισκέπτονται το ΕΚΠΑ από τις 10 έως 12 Μαΐου, ώστε να ξεκινήσει και πρακτικά η συνεργασία με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την ανάπτυξη του Κέντρου Αριστείας.

Οι νέες προκλήσεις στο χώρο της Δημόσιας Υγείας σε συνδυασμό με την σχέση μας με το περιβάλλον, ένα νέο πεδίο επιστημονικής έρευνας, άκρως σημαντικό για την ποιότητα ζωής τον 21ο αιώνα και τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του θα θεραπεύεται στο κοινό Κέντρο Αριστείας. Ταυτόχρονα έχουν σχεδιαστεί νέα, κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία θα δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές μας να λαμβάνουν (προπτυχιακά και μεταπτυχιακά) πτυχία τόσο από το ΕΚΠΑ όσο και από το Πανεπιστήμιο του Γέηλ.

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Γέηλ μπαίνει στη πρωτοπορία καθορισμού και περιγραφής εκείνης της νέας ατζέντας διαβίωσης και συνύπαρξης του ανθρώπου με το περιβάλλον αλλά και προστασίας του από τους νέους κινδύνους που αναδύονται συνεχώς.

185 χρόνια μετά το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι εδώ, προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες, προσπαθεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις, δημιουργεί διεθνείς συνεργασίες, λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος του οικουμενικού Ελληνισμού, μελετά λύσεις, δίνει απαντήσεις με όπλα την επιστημονική του επάρκεια, το ανθρώπινο δυναμικό του και με γνώμονα εκείνο το όραμα που είχε ο Καποδίστριας όταν το οραματίστηκε: Την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς όλο και περισσότερων κοινωνικών ομάδων.

* Νικόλαος Σ. Θωμαΐδης, Καθηγητής Αναλυτικής Χημείας ΕΚΠΑ